*Αποστολή σε 2-4 εργάσιμες μέρες
Τιμή Λεμόνι: 21,90 €
Ο κόσμος του Οδυσσέα Ελύτη
Ποίηση και ζωγραφική
Συγγραφή: · Οδυσσέας Ελύτης
Οδυσσέας Ελύτης
Το πραγματικό του όνομα είναι Οδυσσέας Αλεπουδέλης και γεννήθηκε το 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης, αλλά η καταγωγή του ήταν από την Λέσβο. Το 1914 η οικογένεια Αλεπουδέλη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Εκεί έκανε τις εγκύκλιες σπουδές του ο νεαρός Οδυσσέας και στη συνέχεια άρχισε πανεπιστημιακές σπουδές στη Νομική Σχολή που τις εγκατέλειψε το 1936 για να υπηρετήσει τη θητεία του στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών της Κέρκυρας. Στα γράμματα ο Ελύτης εμφανίστηκε το 1935, δημοσιεύοντας ποιήματά του στο περιοδικό "Τα Νέα Γράμματα" που συγκέντρωνε τους περισσότερους λογοτέχνες της ονομαζόμενης "Γενιάς του Τριάντα". Η γνωριμία του τον ίδιο χρόνο με τον Ανδρέα Εμπειρίκο ενίσχυσε τις επαναστατικές υπερρεαλιστικές του απόψεις. Κατά την ιταλική επίθεση το 1940 κατά της Ελλάδας κατατάχτηκε στο στρατό και πολέμησε στο μέτωπο της Αλβανίας. Στην κατεχόμενη Αθήνα έγραψε τον "Ήλιο τον πρώτο" και τα πρώτα σημαντικά πεζά του. Από το 1948 ως το 1951 πραγματοποίησε διάφορα ταξίδια στη δυτική Ευρώπη, με ορμητήριο το Παρίσι, όπου, μέσα στο εχθρικό γι' αυτόν κλίμα της υπαρξιακής στράτευσης, στερεώθηκαν οι δικές του πεποιθήσεις, αυτές που διακυρύσσονται στο "Άξιον Εστί". Το 1969 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου, ανάμεσα στο σύνθημα "η φαντασία στην εξουσία" που εξήγγειλε η επανάσταση του Μάη, και τη δυσφορία για την Απριλιανή δικτατορία στην Ελλάδα, έγραψε τα ποιήματα "Το φωτόδεντρο", "Το μονόγραμμα", "Ο ήλιος ο ηλιάτορας", "Τα ρω του έρωτα". Στην Αθήνα επέστρεψε το 1971. Την περίοδο αυτή και ως την βράβευσή του το 1979 από τη Σουηδική Ακαδημία με το Βραβείο Νόμπελ, έγραψε πεζά κείμενα για το Θεόφιλο ("Ο ζωγράφος Θεόφιλος", 1973), τον Παπαδιαμάντη ("Η μαγεία του Παπαδιαμάντη", 1974), τον Εμπειρίκο ("Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο", 1979) και το "σκηνικό ποίημα" "Η Μαρία Νεφέλη" (1978). Πριν και ύστερα από το διεθνές βραβείο, ανακηρύχτηκε διδάκτορας από διάφορα πανεπιστήμια, όπως της Θεσσαλονίκης (1975), του Παρισίου (Σορβόνη, 1980) και του Λονδίνου (1981). Άλλα έργα του: "Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας" (1945), "Καλοσύνη στις λυκοποριές" (1947), "Αλβανιάδα" (1962), "Ετεροθαλή" (1974), το "Σηματολόγιον" (1977), "Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας" (1982), το "Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου" (1984), μια σύνθεση-μετάφραση των σωζόμενων αποσπασμάτων της Σαπφώς με τίτλο "Σαπφώ, ανασύνθεση και απόδοση" (1984), "Αποκάλυψη του Ιωάννη" (1985), και "Ο μικρός ναυτίλος" (1985). Ποιήματα του μελοποιήθηκαν από τους Μ.Χατζιδάκη, Μ.Θεοδωράκη, Γ.Μαρκόπουλο, κ.ά.Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, γερμανικά, ισπανικά, και σε άλλες γλώσσες. Πέθανε το 1996 σε ηλικία 85 ετών.
Ιουλίτα Ηλιοπούλου
Η Ιουλίτα Ηλιοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Βυζαντινή και Νεοελληνική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και θέατρο στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Γράφει ποίηση, δοκίμια και παραμύθια. Έχουν εκδοθεί πέντε ποιητικά της βιβλία: "Καλούς ενιαυτούς Μάρκο" (1987), "Δίγαμμα" (1992), "Ευχήν Οδυσσεί" (1997), "Από το ένα στο δύο" (2000),, "11 τόποι για 1 καλοκαίρι", (2006), δύο παιδικά παραμύθια: "Τι ζητάει ο Ζήνων;" (2004, Κρατικό Βραβείο Παιδικού Βιβλίου) και "Η Πράσινη Σκουφίτσα" (2008) καθώς και η μετάφραση στο έργο του P. E. Shelley "Υπεράσπιση της ποίησης" όλα από τις εκδόσεις "ύψιλον/βιβλία" καθώς και το δοκίμιο "Η κούκλα" (εκδ. Ίκαρος, 2008). Το 2000 έγραψε το λιμπρέτο στην όπερα του Γιώργου Κουρουπού "Το καράβι του έλατου", ενώ το 2002 το ποιητικό κείμενο στη λυρική τραγωδία "Ιοκάστη" του ίδιου συνθέτη που παρουσιάστηκε στο θέατρο του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δελφών. Τα παραμύθια της "Τι ζητάει ο Ζήνων;" και "Η Πράσινη Σκουφίτσα", σε μουσική Άλκη Μπαλτά και Γιώργου Κουρουπού, αντίστοιχα, παρουσιάστηκαν στην Αθήνα και αλλού. Παράλληλα με την ποίηση γράφει δοκίμια, μελετά το έργο του Οδυσσέα Ελύτη και έχει πραγματοποιήσει πολλές ομιλίες γι' αυτό. Επίσης, επιμελείται εκδόσεις βιβλίων. Επί δεκατρία χρόνια συνεργάστηκε με την Ορχήστρα των Χρωμάτων και το Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη στη δημιουργία προγραμμάτων λόγου και μουσικής. Με τον Σπύρο Σακκά και τον Γιώργο Κουρουπό παρουσιάζουν μουσικά προγράμματα βασισμένα στην ποίηση. Ένα από αυτά, αφιερωμένο στην ποίηση του Ελύτη, κυκλοφόρησε σε CD-βιβλίο με τίτλο "Με το λύχνο του άστρου" (εκδ. "ύψιλον/βιβλία").
Ελένη Γλύκατζη - Ahrweiler
Η Ελένη Γλύκατζη - Αρβελέρ γεννήθηκε το 1926. Σπούδασε στην Αθήνα και στο Παρίσι και ειδικεύτηκε στη μελέτη του κόσμου της χριστιανικής Ανατολής, και ειδικότερα του κράτους και της κοινωνίας του Βυζαντίου. Μια σειρά εργασίες της πάνω στο Βυζάντιο την έκαναν γνωστή. Αναφέρουμε εδώ μονάχα μερικές: "Έρευνες για τη διοίκηση της Βυζαντινής αυτοκρατορίας τον ένατο - δέκατο αιώνα" (1960), "Το Βυζάντιο και η θάλασσα" (1966), "Μελέτες για τη διοικητική και κοινωνική διάρθρωση του Βυζαντίου" (1971), "Βυζάντιο, η χώρα και τα εδάφη" (1976), κ.λπ. Έλαβε μέρος σε διάφορα παγκόσμια συνέδρια ιστορίας και προσκλήθηκε για διαλέξεις στα μεγαλύτερα πανεπιστήμια του κόσμου ενώ έχει τιμηθεί με πολλές διακρίσεις. Το 1967 έγινε η πρώτη γυναίκα πρόεδρος του τμήματος Ιστορίας στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης και το 1976 εκλέχτηκε Πρύτανης στο Πανεπιστήμιο της Σορβόνης (η πρώτη γυναίκα να τιμηθεί με μια τέτοια θέση στα 700 χρόνια παράδοσης του Πανεπιστημίου). Έχει διατελέσει, μεταξύ άλλων, Πρύτανης του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου, Πρόεδρος του Πανεπιστημίου του Παρισίων και του Κέντρου Τέχνης και Πολιτισμού Ζωρζ Πομπιντού-Μπομπούρ. Είναι αντεπιστέλλον μέλος της Ακαδημίας Αθηνών και είναι επίτιμη πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου των Δελφών. Θεωρείται μια απ' τις πλέον εξέχουσες πανεπιστημιακές και πνευματικές προσωπικότητες του τόπου μας που τιμούν πραγματικά την πατρίδα μας στο εξωτερικό. Η εργογραφία της είναι ιδιαιτέρως σημαντική και παραμένει σημείο αναφοράς των μελετητών.
Γεώργιος Μπαμπινιώτης
Ο Γιώργος Μπαμπινιώτης γεννήθηκε το 1939 στην Αθήνα. Απόφοιτος του 9ου Γυμνάσιου Αρρένων Αθηνών, σπούδασε φιλολογία στην Φιλοσοφική Αθηνών από όπου πήρε το πτυχίο του το 1962. Συνέχισε τις σπουδές του σε Ελλάδα και εξωτερικό και σε λιγότερο από 10 χρόνια είχε γίνει καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Υπηρέτησε σε διάφορες θέσεις του Τμήματος Φιλολογίας, ενώ το 2000 εκλέχθηκε Πρύτανης του Πανεπιστημίου, θέση την οποία κατέχει μέχρι σήμερα. Ο Γιώργος Μπαμπινιώτης έχει ευρεία επιστημονική δράση και πλούσιες δραστηριότητές, με πάμπολλες συνεργασίες. Μεταξύ άλλων, είναι πρόεδρος της Φιλεκπαιδευτικής Εταιρείας Αρσακείων - Τοσιτσείων Σχολείων, Πρόεδρος της Γλωσσικής Εταιρείας των Αθηνών, τακτικός συνεργάτης της εφημερίδας "Το Βήμα" και επιστημονικός συντάκτης τηλεοπτικών εκπομπών στην Κρατική Τηλεόραση. Στο πλούσιο συγγραφικό του έργο περιλαμβάνονται δεκάδες βιβλία, ανάμεσα τους το "Λεξικό για το Σχολείο και το Γραφείο", το "Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας" και η πολύ πρόσφατη "Γραμματική της Νέας Ελληνικής".
Αλέκος Φασιανός
Ο Αλέκος Φασιανός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1935. Σπούδασε βιολί στο Ωδείο Αθηνών και ζωγραφική στην Α.Σ.Κ.Τ. (1956-1960, εργαστήριο Γ. Μόραλη). Αγάπησε και μελέτησε την αρχαία ελληνική αγγειογραφία και τη βυζαντινή εικονογραφία. Παρακολούθησε μαθήματα λιθογραφίας στην Ecole des beaux-arts του Παρισιού, με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης (1962-1964), κοντά στους Clairin και Dayez. Το 1966 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, ενώ από το 1974 ζει και εργάζεται μεταξύ Παρισιού και Αθήνας. Από το 1959, χρονιά της πρώτης ατομικής του παρουσίασης στην Αθήνα, έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από εβδομήντα ατομικές εκθέσεις σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Παρίσι, Μόναχο, Τόκυο, Αμβούργο, Ζυρίχη, Μιλάνο, Βηρυτό, Στοκχόλμη, Λονδίνο κ.ά. Συμμετείχε επανειλημμένα σε ομαδικές εκθέσεις και γνωστές διεθνείς διοργανώσεις ανά την υφήλιο. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι: Salon comparaisons (Παρίσι 1970), Biennale του Sao Paulo (1971) και Βενετίας (1972), Graphics Biennale του Baden-Baden (1985) κ.ά. Ο Φασιανός ασχολήθηκε επίσης με τη χαρακτική, το σχεδιασμό αφισών, καθώς και τη σκηνογραφία, συνεργαζόμενος κυρίως με το Εθνικό Θέατρο Αθηνών ("Αμερική" του Κάφκα, 1975, "Ελένη" του Ευριπίδη, 1976, "Όρνιθες" του Αριστοφάνη, 1978 κ.ά.). Ανέλαβε την εικονογράφηση αρκετών βιβλίων, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, γνωστών ποιητών και συγγραφέων. Ξεχωρίζουν τα ονόματα των Ο. Ελύτη, L. Aragon, G. Apollinaire, Κ. Ταχτσή, Κ. Καβάφη, Α. Εμπειρίκου, Γ. Ρίτσου, Β. Βασιλικού κ.ά. Έργα του κοσμούν επίσης ειδικές εκδόσεις τέχνης, όπως λευκώματα με θέμα αρχιτεκτονικά τοπία, όψεις πόλεων κ.λπ. Έχει επίσης εκδώσει και δικά του κείμενα, πεζά και ποιητικά. Για το σύνολο της δουλειάς του έχουν γυριστεί τέσσερα φιλμς για την ελληνική και τη γαλλική τηλεόραση, ενώ κυκλοφορούν μονογραφίες που αναφέρονται στην εικαστική παραγωγή του.
Μαρίνα Λαμπράκη - Πλάκα
Η Μαρίνα Λαμπράκη - Πλάκα γεννήθηκε στο Αρκαλοχώρι Ηρακλείου Κρήτης. 1960-1964: Πτυχίο Αρχαιολογίας με άριστα από το Πανεπιστήμιο Αθηνών. 1964-1968: Μετεκπαίδευση στην Αρχαιολογία και Ιστορία της Τέχνης στο Πανεπιστήμιο Αθηνών και στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. 1968-1973: Μεταπτυχιακές σπουδές Ιστορίας της Τέχνης στη Σορβόννη. Κρατικό διδακτορικό δίπλωμα (Doctorat d'Etat es Lettres) με άριστα από τη Σορβόννη (Παρίσι Ι). 1975: Εκλέγεται Τακτική Καθηγήτρια της Ιστορίας της Τέχνης στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών. Από το 1992 Διευθύντρια της Εθνικής Πινακοθήκης. 1985: Βραβείο Καζαντζάκη. 1989: Α΄ Κρατικό Βραβείο Μελέτης Δοκιμίου για το βιβλίο "Περί ζωγραφικής. Αλμπέρτι και Λεονάρντο". Έχει τιμηθεί με το παράσημο του Ιππότη των Γραμμάτων και Τεχνών από την Ιταλική και Γαλλική Δημοκρατία και με το παράσημο του Αλφόνσου του Σοφού από την Ισπανική Κυβέρνηση. Έχει δημοσιεύσει πολλά βιβλία και άρθρα Ιστορίας της Τέχνης.
Γιώργος Βέης
Ο Γιώργος Βέης γεννήθηκε στην Αθήνα το 1955. Ποιήματά του έχουν μεταφραστεί σε επτά ευρωπαϊκές γλώσσες και στα κινεζικά. Το πρώτο του βιβλίο, "Φόρμες και άλλα ποιήματα", εκδόθηκε το 1974. Ακολούθησαν άλλα έντεκα βιβλία ποίησης, έως το "Μετάξι στον κήπο" (Ύψιλον, 2010). Από το 1976 ασχολείται με την κριτική της λογοτεχνίας. Μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων. Υπηρετεί στο Διπλωματικό Κλάδο του Υπουργείου Εξωτερικών. Διετέλεσε Πρόξενος στη Νέα Υόρκη, Γενικός Πρόξενος στο Ντόρτμουντ, στη Μελβούρνη, στο Χονγκ Κονγκ και στο Μακάο, σύμβουλος Πρεσβείας στο Πεκίνο και στη Σεούλ, επιτετραμμένος στο Καμερούν, με παράλληλη διαπίστευση στο Τσαντ, στο Σάο Τομέ-Πρινσίπε, στην Γκαμπόν, στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και στη Γουϊνέα του Ισημερινού. Διετέλεσε πρέσβης στο Σουδάν, με παράλληλη διαπίστευση στη Σομαλία. Το 2010 τοποθετήθηκε πρέσβης στην Ινδονησία, με παράλληλη διαπίστευση στη Μαλαισία, στο Σουλτανάτο του Μπρουνέι και στο Ανατολικό Τιμόρ. Έχει τιμηθεί με το Κρατικό Βραβείο Μαρτυρίας το 2000, για το βιβλίο "Ασία, Ασία", και με το Κρατικό Βραβείο Χρονικού-Μαρτυρίας το 2010, για το βιβλίο "Από το Τόκιο στο Χαρτούμ". Η ποιητική του συλλογή "Λεπτομέρειες κόσμων" (εκδ. Ύψιλον) απέσπασε το Βραβείο Λάμπρος Πορφύρας της Ακαδημίας Αθηνών το 2007. Το 2012 του απονεμήθηκε ο Ανώτερος Ταξιάρχης του Φοίνικος για τις υπηρεσίες του στο διπλωματικό σώμα.
Γιάννης Κοντός
Ο Γιάννης Κοντός γεννήθηκε στο Αίγιο το 1943. Σπούδασε οικονομικά και εργάστηκε ως ασφαλιστής. Μεταξύ 1971-1976 διατήρησε, μαζί με τον Θανάση Νιάρχο, το βιβλιοπωλείο "Ηνίοχος", σημείο συνάντησης λογοτεχνών και διανοούμενων κατά τα τελευταία χρόνια της δικτατορίας. Στα γράμματα πρωτοεμφανίστηκε με ποίηση το 1965, και με το πρώτο του βιβλίο, το 1970. Έχει εκδώσει δεκαπέντε ποιητικά βιβλία, δύο βιβλία με πεζά κείμενα ("Τα ευγενή μέταλλα", τ. 1 και 2), και τρία βιβλία για παιδιά. Ποιήματα και κείμενά του έχουν δημοσιευτεί σε περιοδικά και εφημερίδες. Το 1973 πήρε τη χορηγία του Ιδρύματος Ford. Επί σειρά ετών ήταν συνεργάτης του ραδιοφώνου καθώς και των εκδόσεων "Κέδρος". Έχει κατά διαστήματα συνεργαστεί με περιοδικά της Ελλάδας και του εξωτερικού καθώς και με το "Το Βήμα της Κυριακής". Το 1980 κυκλοφόρησε δίσκος με μελοποιημένα ποιήματά του από τον συνθέτη Νίκο Καλλίτση, με τον τίτλο "Απόπειρα". Έχει γράψει κείμενα για σύγχρονους Έλληνες ζωγράφους. Τον Απρίλιο του 1992 εκδόθηκε μια επιλογή ποιημάτων του με τίτλο "Όταν πάνω από την πόλη ακούγεται ένα τύμπανο", σε περιορισμένο αριθμό αντιτύπων, εικονογραφημένη από τον ζωγράφο Δημήτρη Μυταρά. Το ενδέκατο βιβλίο του, "Πρόκες στα σύννεφα", 1999, είναι μια ανθολόγηση όλων των ποιητικών του βιβλίων, που έκανε ο ζωγράφος Γιάννης Ψυχοπαίδης, την οποία συμπλήρωσε με 20 χαρακτικά. Διδάσκει σε σχολή θεάτρου. Το 1998 τιμήθηκε με το Κρατικό Βραβείο Ποίησης για την ποιητική συλλογή "Ο αθλητής του τίποτα". Το 2009 τιμήθηκε με το Βραβείο του Ιδρύματος Ουράνη της Ακαδημίας Αθηνών για το σύνολο του ποιητικού του έργου.
Τάκης Μαυρωτάς
Ο Τάκης Μαυρωτάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1959. Αποφοίτησε από το Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικών Επιστημών, όπου έκανε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα "Το σώμα του έρωτα και του θανάτου στη νεοελληνική ζωγραφική". Εργάστηκε στο γραφείο του καθηγητή Γ. Π. Σαββίδη και μετά το 1988 στο πολιτιστικό Ίδρυμα Πιερίδη, καθώς επίσης και στο Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη ως εικαστικός συντάκτης. Είναι διευθυντής του Ιδρύματος Πιερίδη, του εικαστικού προγράμματος του Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. και Μ. Θεοχαράκη και μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Τεχνοκριτικών (Α.Ι.CA.). Έχει διατελέσει μέλος των διοικητικών συμβουλίων της Εθνικής Πινακοθήκης, του Ελληνικού Φεστιβάλ και του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών. Έχει επιμεληθεί πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις: "Όψεις μιας μεγάλης Ελλάδας" του Enzo Crea στο Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1987, "Απολογισμός μιας Συλλογής του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης" στην Εθνική Πινακοθήκη, 1988, "Αναδρομική έκθεση Δημήτρη Μυταρά" στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 1989, "Μεσαιωνική Κυπριακή κεραμική 13ος-16ος αιώνας" στο Σπίτι της Κύπρου, Αθήνα, 1990, και ακολούθως στο Παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και στο Μέγαρο Τόκου-12η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, "Δημήτρης Μυταράς - Χρίστος Καράς" στη Metropolis Art Galleries, Νέα Υόρκη, 1991, "Θησαυροί της Αρχαίας Κυπριακής Τέχνης" στο Σπίτι της Κύπρου, 1991, "Συλλογή Β. Φρυσίρα" στην Πινακοθήκη Πιερίδη και στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, 1991, "Νέοι Σύγχρονοι Έλληνες Δημιουργοί" στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 1992, "Συλλογή Β. Φρυσίρα" στα Νεώρια Χανίων, 1993, "Πηλός και πλαστική δημιουργία" στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 1993, και ακολούθως στην Πινακοθήκη Πιερίδη, στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας και στη Βασιλική του Αγίου Φραγκίσκου Ρεθύμνης, 1994, "Σύγχρονη Ελληνική Ζωγραφική-Συλλογή Β. Φρυσίρα" στη Θεσσαλονίκη, 1994, "Σύγχρονη Κυπριακή Τέχνη - Τράπεζα Κύπρου", HELEXPO Θεσσαλονίκης, 1994, "Κύπρος - 9000 χρόνια πολιτισμού" στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΟΚ στην Κέρκυρα, 1994, "Κύπρος - 9000 χρόνια πολιτισμού" στη Βουλή των Ελλήνων, 1996, «Μεταπολεμική πρωτοπορία στην Ελλάδα» στη Δημοτική Πινακοθήκη Ρόδου, 1996, "Κυπρίων πλους" στο Ίδρυμα Μαμιδάκη, Άγιος Νικόλαος Κρήτης, 1996, "Δημήτρης Σακελλίων" στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 1998, "Ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας στη Ζωγραφική του Αλέκου Φασιανού", στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 1998, "Παναγιώτης Τανιμανίδης" στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 1999, "Κυπριακές Αρχαιότητες από το Μουσείο του Ιδρύματος Πιερίδη", στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 1999, "Συλλογή Γιάννη Κυνηγόπουλου", στη Σύρο, 1999, "Takis - Chryssa" στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 2000, "Γιάννης Αδαμάκος" στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 2000, "Συλλογή Κέντρου Σύγχρονης Εικαστικής Δημιουργίας Ρεθύμνης", στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 2000, "Γιώργος Ξένος" στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 2001, "Αρχαία Κυπριακή Τέχνη", στο Μουσείο Πιερίδη, στην Αθηναΐδα, 2001, "Ολυμπισμός και Τέχνη - Συλλογή του Ολυμπιακού Μουσείου της Λοζάννης", στην Αθηναΐδα, 2002, "Ζωγραφικός και Αρχιτεκτονικός χώρος - Φασιανός - Παπαϊωάννου" στην Αθηναΐδα, 2003, "Η Κληρονομιά του Απόλλωνα" στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 2003, "Βήματα Ζωής" της Χριστίνας Σαραντοπούλου στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 2003, "Οι γείτονές μας" στην Αθηναΐδα, 2004, "Κίονες και πεσσοί" στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 2005, "Με το φακό στραμμένο στις Κυκλάδες" στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, 2005, κ ά.
Επιμέλεια: · Τάκης Μαυρωτάς
Τάκης Μαυρωτάς
Ο Τάκης Μαυρωτάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1959. Αποφοίτησε από το Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικών Επιστημών, όπου έκανε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα "Το σώμα του έρωτα και του θανάτου στη νεοελληνική ζωγραφική". Εργάστηκε στο γραφείο του καθηγητή Γ. Π. Σαββίδη και μετά το 1988 στο πολιτιστικό Ίδρυμα Πιερίδη, καθώς επίσης και στο Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη ως εικαστικός συντάκτης. Είναι διευθυντής του Ιδρύματος Πιερίδη, του εικαστικού προγράμματος του Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. και Μ. Θεοχαράκη και μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Τεχνοκριτικών (Α.Ι.CA.). Έχει διατελέσει μέλος των διοικητικών συμβουλίων της Εθνικής Πινακοθήκης, του Ελληνικού Φεστιβάλ και του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών. Έχει επιμεληθεί πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις: "Όψεις μιας μεγάλης Ελλάδας" του Enzo Crea στο Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1987, "Απολογισμός μιας Συλλογής του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης" στην Εθνική Πινακοθήκη, 1988, "Αναδρομική έκθεση Δημήτρη Μυταρά" στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 1989, "Μεσαιωνική Κυπριακή κεραμική 13ος-16ος αιώνας" στο Σπίτι της Κύπρου, Αθήνα, 1990, και ακολούθως στο Παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και στο Μέγαρο Τόκου-12η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, "Δημήτρης Μυταράς - Χρίστος Καράς" στη Metropolis Art Galleries, Νέα Υόρκη, 1991, "Θησαυροί της Αρχαίας Κυπριακής Τέχνης" στο Σπίτι της Κύπρου, 1991, "Συλλογή Β. Φρυσίρα" στην Πινακοθήκη Πιερίδη και στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, 1991, "Νέοι Σύγχρονοι Έλληνες Δημιουργοί" στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 1992, "Συλλογή Β. Φρυσίρα" στα Νεώρια Χανίων, 1993, "Πηλός και πλαστική δημιουργία" στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 1993, και ακολούθως στην Πινακοθήκη Πιερίδη, στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας και στη Βασιλική του Αγίου Φραγκίσκου Ρεθύμνης, 1994, "Σύγχρονη Ελληνική Ζωγραφική-Συλλογή Β. Φρυσίρα" στη Θεσσαλονίκη, 1994, "Σύγχρονη Κυπριακή Τέχνη - Τράπεζα Κύπρου", HELEXPO Θεσσαλονίκης, 1994, "Κύπρος - 9000 χρόνια πολιτισμού" στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΟΚ στην Κέρκυρα, 1994, "Κύπρος - 9000 χρόνια πολιτισμού" στη Βουλή των Ελλήνων, 1996, «Μεταπολεμική πρωτοπορία στην Ελλάδα» στη Δημοτική Πινακοθήκη Ρόδου, 1996, "Κυπρίων πλους" στο Ίδρυμα Μαμιδάκη, Άγιος Νικόλαος Κρήτης, 1996, "Δημήτρης Σακελλίων" στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 1998, "Ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας στη Ζωγραφική του Αλέκου Φασιανού", στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 1998, "Παναγιώτης Τανιμανίδης" στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 1999, "Κυπριακές Αρχαιότητες από το Μουσείο του Ιδρύματος Πιερίδη", στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 1999, "Συλλογή Γιάννη Κυνηγόπουλου", στη Σύρο, 1999, "Takis - Chryssa" στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 2000, "Γιάννης Αδαμάκος" στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 2000, "Συλλογή Κέντρου Σύγχρονης Εικαστικής Δημιουργίας Ρεθύμνης", στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 2000, "Γιώργος Ξένος" στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 2001, "Αρχαία Κυπριακή Τέχνη", στο Μουσείο Πιερίδη, στην Αθηναΐδα, 2001, "Ολυμπισμός και Τέχνη - Συλλογή του Ολυμπιακού Μουσείου της Λοζάννης", στην Αθηναΐδα, 2002, "Ζωγραφικός και Αρχιτεκτονικός χώρος - Φασιανός - Παπαϊωάννου" στην Αθηναΐδα, 2003, "Η Κληρονομιά του Απόλλωνα" στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 2003, "Βήματα Ζωής" της Χριστίνας Σαραντοπούλου στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 2003, "Οι γείτονές μας" στην Αθηναΐδα, 2004, "Κίονες και πεσσοί" στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 2005, "Με το φακό στραμμένο στις Κυκλάδες" στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, 2005, κ ά.
Ιουλίτα Ηλιοπούλου
Η Ιουλίτα Ηλιοπούλου γεννήθηκε στην Αθήνα. Σπούδασε Βυζαντινή και Νεοελληνική Φιλολογία στη Φιλοσοφική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και θέατρο στη Δραματική Σχολή του Ωδείου Αθηνών. Γράφει ποίηση, δοκίμια και παραμύθια. Έχουν εκδοθεί πέντε ποιητικά της βιβλία: "Καλούς ενιαυτούς Μάρκο" (1987), "Δίγαμμα" (1992), "Ευχήν Οδυσσεί" (1997), "Από το ένα στο δύο" (2000),, "11 τόποι για 1 καλοκαίρι", (2006), δύο παιδικά παραμύθια: "Τι ζητάει ο Ζήνων;" (2004, Κρατικό Βραβείο Παιδικού Βιβλίου) και "Η Πράσινη Σκουφίτσα" (2008) καθώς και η μετάφραση στο έργο του P. E. Shelley "Υπεράσπιση της ποίησης" όλα από τις εκδόσεις "ύψιλον/βιβλία" καθώς και το δοκίμιο "Η κούκλα" (εκδ. Ίκαρος, 2008). Το 2000 έγραψε το λιμπρέτο στην όπερα του Γιώργου Κουρουπού "Το καράβι του έλατου", ενώ το 2002 το ποιητικό κείμενο στη λυρική τραγωδία "Ιοκάστη" του ίδιου συνθέτη που παρουσιάστηκε στο θέατρο του Ευρωπαϊκού Κέντρου Δελφών. Τα παραμύθια της "Τι ζητάει ο Ζήνων;" και "Η Πράσινη Σκουφίτσα", σε μουσική Άλκη Μπαλτά και Γιώργου Κουρουπού, αντίστοιχα, παρουσιάστηκαν στην Αθήνα και αλλού. Παράλληλα με την ποίηση γράφει δοκίμια, μελετά το έργο του Οδυσσέα Ελύτη και έχει πραγματοποιήσει πολλές ομιλίες γι' αυτό. Επίσης, επιμελείται εκδόσεις βιβλίων. Επί δεκατρία χρόνια συνεργάστηκε με την Ορχήστρα των Χρωμάτων και το Ίδρυμα Μελίνα Μερκούρη στη δημιουργία προγραμμάτων λόγου και μουσικής. Με τον Σπύρο Σακκά και τον Γιώργο Κουρουπό παρουσιάζουν μουσικά προγράμματα βασισμένα στην ποίηση. Ένα από αυτά, αφιερωμένο στην ποίηση του Ελύτη, κυκλοφόρησε σε CD-βιβλίο με τίτλο "Με το λύχνο του άστρου" (εκδ. "ύψιλον/βιβλία").
Ζωγραφική επιμέλεια: · Οδυσσέας Ελύτης
Οδυσσέας Ελύτης
Το πραγματικό του όνομα είναι Οδυσσέας Αλεπουδέλης και γεννήθηκε το 1911 στο Ηράκλειο της Κρήτης, αλλά η καταγωγή του ήταν από την Λέσβο. Το 1914 η οικογένεια Αλεπουδέλη εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Εκεί έκανε τις εγκύκλιες σπουδές του ο νεαρός Οδυσσέας και στη συνέχεια άρχισε πανεπιστημιακές σπουδές στη Νομική Σχολή που τις εγκατέλειψε το 1936 για να υπηρετήσει τη θητεία του στη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών της Κέρκυρας. Στα γράμματα ο Ελύτης εμφανίστηκε το 1935, δημοσιεύοντας ποιήματά του στο περιοδικό "Τα Νέα Γράμματα" που συγκέντρωνε τους περισσότερους λογοτέχνες της ονομαζόμενης "Γενιάς του Τριάντα". Η γνωριμία του τον ίδιο χρόνο με τον Ανδρέα Εμπειρίκο ενίσχυσε τις επαναστατικές υπερρεαλιστικές του απόψεις. Κατά την ιταλική επίθεση το 1940 κατά της Ελλάδας κατατάχτηκε στο στρατό και πολέμησε στο μέτωπο της Αλβανίας. Στην κατεχόμενη Αθήνα έγραψε τον "Ήλιο τον πρώτο" και τα πρώτα σημαντικά πεζά του. Από το 1948 ως το 1951 πραγματοποίησε διάφορα ταξίδια στη δυτική Ευρώπη, με ορμητήριο το Παρίσι, όπου, μέσα στο εχθρικό γι' αυτόν κλίμα της υπαρξιακής στράτευσης, στερεώθηκαν οι δικές του πεποιθήσεις, αυτές που διακυρύσσονται στο "Άξιον Εστί". Το 1969 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, όπου, ανάμεσα στο σύνθημα "η φαντασία στην εξουσία" που εξήγγειλε η επανάσταση του Μάη, και τη δυσφορία για την Απριλιανή δικτατορία στην Ελλάδα, έγραψε τα ποιήματα "Το φωτόδεντρο", "Το μονόγραμμα", "Ο ήλιος ο ηλιάτορας", "Τα ρω του έρωτα". Στην Αθήνα επέστρεψε το 1971. Την περίοδο αυτή και ως την βράβευσή του το 1979 από τη Σουηδική Ακαδημία με το Βραβείο Νόμπελ, έγραψε πεζά κείμενα για το Θεόφιλο ("Ο ζωγράφος Θεόφιλος", 1973), τον Παπαδιαμάντη ("Η μαγεία του Παπαδιαμάντη", 1974), τον Εμπειρίκο ("Αναφορά στον Ανδρέα Εμπειρίκο", 1979) και το "σκηνικό ποίημα" "Η Μαρία Νεφέλη" (1978). Πριν και ύστερα από το διεθνές βραβείο, ανακηρύχτηκε διδάκτορας από διάφορα πανεπιστήμια, όπως της Θεσσαλονίκης (1975), του Παρισίου (Σορβόνη, 1980) και του Λονδίνου (1981). Άλλα έργα του: "Άσμα ηρωικό και πένθιμο για τον χαμένο ανθυπολοχαγό της Αλβανίας" (1945), "Καλοσύνη στις λυκοποριές" (1947), "Αλβανιάδα" (1962), "Ετεροθαλή" (1974), το "Σηματολόγιον" (1977), "Τρία ποιήματα με σημαία ευκαιρίας" (1982), το "Ημερολόγιο ενός αθέατου Απριλίου" (1984), μια σύνθεση-μετάφραση των σωζόμενων αποσπασμάτων της Σαπφώς με τίτλο "Σαπφώ, ανασύνθεση και απόδοση" (1984), "Αποκάλυψη του Ιωάννη" (1985), και "Ο μικρός ναυτίλος" (1985). Ποιήματα του μελοποιήθηκαν από τους Μ.Χατζιδάκη, Μ.Θεοδωράκη, Γ.Μαρκόπουλο, κ.ά.Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, αγγλικά, ιταλικά, γερμανικά, ισπανικά, και σε άλλες γλώσσες. Πέθανε το 1996 σε ηλικία 85 ετών.
Παναγιώτης Ζωγράφος
Henri Matisse
Θεόφιλος (Χατζημιχαήλ)
Ο Θεόφιλος Χατζημιχαήλ (Βαρειά Μυτιλήνης 1871 - Μυτιλήνη 1934), ως αυτοδίδακτος ζωγράφος, αποτελεί τον κυριότερο εκπρόσωπο της ελληνικής λαϊκής ζωγραφικής του περασμένου αιώνα (20ου). Γεννήθηκε και έζησε τα παιδικά του χρόνια στην γραφική περιοχή της Βαρειάς, τόπο που αγάπησε με βάθος και συναίσθημα που το μετέδωσε απλόχερα στο ζωγραφικό του έργο. Περιηγήθηκε, ανήσυχος και ονειροπαρμένος όπως ήταν, απ’ την Σμύρνη ως το Πήλιο και την Λάρισα, όπου δημιουργεί τις δυο πρώτες περιόδους της ζωγραφικής του. Μετά την απελευθέρωση της Λέσβου (1912) επιστρέφει στην Μυτιλήνη για να ολοκληρώσει την τρίτη και τελευταία περίοδο της ζωγραφικής του. Εκεί τον συναντά ο καταξιωμένος τεχνοκρίτης και εκδότης Τeriade, στον οποίο κυρίως οφείλεται η αναγνώριση της αξίας του ζωγραφικού του έργου και η προβολή του στο διεθνή χώρο.
Κωνσταντίνος Παρθένης
Έλληνας ζωγράφος του πρώτου μισού του 20ου αιώνα (Αλεξάνδρεια 1878 - Αθήνα 1967). Σπούδασε ζωγραφική στη Βιέννη (1895-1903). Το 1911 ίδρυσε μαζί με άλλους καλλιτέχνες τηςν "Ομάδα Τέχνης" και το 1929 εξελέγη καθηγητής στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών όπου δίδαξε μέχρι το 1947. Ο Παρθένης άσκησε μεγάλη επίδραση στη μεταπολεμική νεοελληνική τέχνη, καθώς μεταξύ των μαθητών του περιλαμβάνονταν οι Διαμαντόπουλος, Τσαρούχης, Εγγονόπουλος, Μόραλης, κ.ά. ζωγράφοι, στους οποίους αποκάλυψε, σύμφωνα με τα λεγόμενά τους, τη φινέτσα του Σεζάν, του Σερά και του Ματίς.
Pablo Picasso
Ο Πάμπλο Πικάσο (25 Οκτωβρίου, 1881 - 8 Απριλίου, 1973) είναι ένας από τους κυριότερους εκπροσώπους της τέχνης του 20ου αιώνα, συνιδρυτής μαζί με τον Ζωρζ Μπρακ του κυβισμού και με σημαντική συνεισφορά στη διαμόρφωση και εξέλιξη της μοντέρνας και σύγχρονης τέχνης. Το πλήρες όνομά του ήταν Pablo (ή El Pablito) Diego Jose Santiago Francisco de Paula Juan Nepomuceno Crispin Crispiniano de los Remedios Cipriano de la Santisima Trinidad Ruiz Blasco y Picasso Lopez. Ο πατέρας του ονομαζόταν Jose Ruiz y Blasco και ήταν επίσης ζωγράφος ενώ μητέρα του ήταν η Maria Picasso y Lopez. Τα πρώτα έργα του τα υπέγραφε ως Ruiz Blasco αλλά από το 1901 άρχισε να χρησιμοποιεί το όνομα της μητέρας του. Γεννήθηκε στη Μάλαγα της Ισπανίας όπου πέρασε και τα δέκα πρώτα χρόνια της ζωής του. Τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής, τα έλαβε από τον πατέρα του, ο οποίος δίδασκε σε διάφορες ακαδημαϊκές σχολές. Ο ίδιος ο Πικάσο ξεκίνησε να ζωγραφίζει σε πολύ μικρή ηλικία και έδειξε από νωρίς δείγματα του ταλέντου του. Το 1892 η οικογένειά του μετακόμισε στην Λα Κορούνια όπου έζησε για τα επόμενα τέσσερα χρόνια, σπουδάζοντας στην τοπική σχολή καλών τεχνών. Το 1895, ο πατέρας του έγινε καθηγητής στην ακαδημία καλών τεχνών La Lonja της Βαρκελώνης, όπου σπούδασε και ο Πάμπλο Πικάσο περνώντας επιτυχώς τις εισαγωγικές εξετάσεις. Αργότερα, με την οικονομική βοήθεια του θείου του, του δόθηκε η ευκαιρία να πραγματοποιήσει ανώτερες σπουδές στην Βασιλική Ακαδημία Σαν Φερνάντο της Μαδρίτης, ωστόσο τις εγκατέλειψε στη διάρκεια του πρώτου έτους. Επέστρεψε στη Βαρκελώνη το 1899, όπου συναναστράφηκε με την καλλιτεχνική πρωτοπορία της εποχής του, γεγονός που είχε σημαντική επίδραση στο έργο του. Την ίδια περίοδο, εγκατέλειψε τον κλασικισμό και άρχισε να πειραματίζεται με νέες τεχνοτροπίες. Το 1900, εγκαταστάθηκε στο Παρίσι και συγκεκριμένα στη Μονμάρτρη, που αποτελούσε σημαντικό κέντρο της καλλιτεχνικής ζωής. Λόγω της ποικιλομορφίας αλλά και της χρονικής έκτασης που παρουσιάζει το έργο του Πικάσο, χωρίζεται συνήθως σε διαφορετικές περιόδους. Ο κυριότερες από αυτές είναι: -Μπλε ή Γαλάζια περίοδος (1901-1904): οι πίνακες του Πικάσο, αυτής της περιόδου, χαρακτηρίζονται από το μπλε χρώμα ή αποχρώσεις του και συμβολίζουν μία συναισθηματικά φορτισμένη περίοδο της ζωής του. Μερικά από τα πιο γνωστά έργα του ανήκουν σε αυτή, απεικονίζοντας ακροβάτες, αρλεκίνους, πόρνες, επαίτες και καλλιτέχνες. Η μπλε περίοδος περιλαμβάνει πίνακες που ολοκληρώθηκαν κυρίως στο Παρίσι αλλά είναι περισσότερο επηρεασμένοι από την ισπανική ζωγραφική. -Ροζ ή Ρόδινη περίοδος (1905-1907): Στους πίνακες αυτής της περιόδου, κυριαρχούν τα κεραμικά χρώματα και οι γήινοι τόνοι, ενώ συχνά χαρακτηρίζονται ως περισσότερο λυρικοί και εύθυμοι. Θεωρείται η περίοδος κατά την οποία ο Πικάσο επηρεάστηκε περισσότερο από την γαλλική ζωγραφική. -Αναλυτικός κυβισμός (1907-1912): είναι η τεχνοτροπία που ανέπτυξε ο ίδιος ο Πικάσο μαζί με τον Μπρακ και ένας από τους δύο βασικούς τομείς του ρεύματος του κυβισμού. -Συνθετικός κυβισμός (1912-1915): η περίοδος κατά την οποία ο Πικάσο και ο Μπρακ εξέλιξαν την κυβιστική οπτική, χρησιμοποιώντας την τεχνική του κολάζ. Οι επόμενες περίοδοι στο έργο του Πικάσο περιλαμβάνουν μια στροφή του σε περισσότερο κλασικές μορφές και ένα μεσογειακό πνεύμα (1916-1924), την αλληλεπίδρασή του με το υπερρεαλιστικό κίνημα στα μέσα της δεκαετίας του 1920, την ενασχόλησή του με την γλυπτική (από τα τέλη της δεκαετίας του '20) καθώς και το έργο που πραγματοποίησε μετά το Β΄ Παγκόσμιο πόλεμο. Εργάστηκε επίσης με μικρά κεραμικά και χάλκινα γλυπτά, ενώ έγραψε ακόμη και ποιήματα. Ο ίδιος αυτοπροσδιοριζόταν και ως ποιητής λέγοντας "Je suis aussi un poete", δηλαδή "είμαι κι εγώ ένας ποιητής". Θεωρείται πως μέσα από τα ποιήματά του, ο Πικάσο εξέφρασε πιο έντονα την σχέση του με τον υπερρεαλισμό. Ξεκίνησε τη συγγραφή τους το 1934 και συλλογές αυτών δημοσιεύτηκαν αργότερα στα περιοδικά Cahiers d' Art (Τετράδια τέχνης) και La Caceta de Arte. Το διασημότερο ίσως έργο του Πικάσο είναι η "Γκερνίκα" (ή "Γκουέρνικα", με εσφαλμένη προφορά στα ελληνικά), η απεικόνιση του Γερμανικού βομβαρδισμού της πόλης της Ισπανίας Γκερνίκα. Αυτός ο μεγάλος καμβάς περιγράφει την απανθρωπιά, την βιαιότητα και την απόγνωση του πολέμου. Η διαδικασία της ζωγραφικής του πίνακα συλλήφθηκε σε μια σειρά φωτογραφιών από τη διασημότερη ερωμένη του Πικάσσο, την Dora Maar, μια διακεκριμένη καλλιτέχνιδα. Η "Γκερνίκα" έμεινε κρεμασμένη στο Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης της Νέας Υόρκης για πολλά χρόνια και ο Πικάσσο είχε δηλώσει πως δε θα επέστρεφε στην Ισπανία προτού αποκατασταθεί πλήρως η δημοκρατία. Το 1981 η "Γκερνίκα" επιστράφηκε στην Ισπανία και εκτέθηκε στο Cason del Buen Retiro. Το 1992 ο πίνακας έγινε βασικός πόλος έλξης για το Reina Sofia Museum στη Μαδρίτη. Ο Πικάσσο ήταν εξαιρετικά ταλαντούχος ως ζωγράφος και ως σχεδιαστής, ακόμη και για τα δεδομένα των μεγαλύτερων καλλιτεχνών του κόσμου. Εργάστηκε εξίσου με ελαιογραφίες, υδατογραφίες, παστέλ, κάρβουνο, μολύβι και μελάνι. Απέδωσε σύνθετες σκηνές ως απλές γεωμετρικές μορφές στα έργα του Κυβισμού, αλλά δημιούργησε επίσης και μεγαλοπρεπή ρεαλιστικά πορτραίτα. Τα σκίτσα του με μελάνι και μολύβι φίλων του από την εποχή του Κυβισμού και κατόπιν, εκτιμούνται για την υποτιμημένη οικειότητά τους, και είναι παραδείγματα των δεξιοτήτων του. Ο Πικάσσο κινήθηκε με ευκολία στις τέχνες παρά την περιορισμένη ακαδημαϊκή του κατάρτιση (παρακολούθησε μόνο ένα έτος στη βασιλική ακαδημία της Μαδρίτης). Τα ταλέντα του αυξήθηκαν από μια αυστηρή αίσθηση καθήκοντος στην εργασία του, που κράτησε μέχρι τα τελευταία έτη της μακρόχρονης ζωής του. Πέθανε σε ηλικία 92 ετών το 1973.
Νίκος Χατζηκυριάκος - Γκίκας
Ο Νίκος Χατζηκυριάκος - Γκίκας (Αθήνα 1906 - 1994) γεννήθηκε στην Αθήνα στις 26 Φεβρουαρίου του 1906. Από μικρός έδειξε ιδιαίτερη κλίση στο σχέδιο και έτσι, μαθητής ακόμα, πήρε μαθήματα ζωγραφικής από τον Κωνσταντίνο Παρθένη. Το 1922 πήγε στο Παρίσι, όπου παράλληλα με τις σπουδές του στη γαλλική φιλολογία και την αισθητική στη Σορβόνη, παρακολούθησε μαθήματα ζωγραφικής και χαρακτικής στην Academie Ranson, με δασκάλους τον Bissiere και τον Δ. Γαλάνη. Το 1934, καταξιωμένος ήδη καλλιτέχνης, εγκατέλειψε το Παρίσι και εγκαταστάθηκε στην Αθήνα. Στα 1935 - 1937 συνεργάστηκε με τον αρχιτέκτονα Πικιώνη, τον ποιητή Παπατζώνη και το σκηνοθέτη Καραντινό στην έκδοση του περιοδικού Το Τρίτο Μάτι. Το 1941 εξελέγη καθηγητής στην έδρα του Σχεδίου της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Εθνικού Μετσοβίου Πολυτεχνείου, όπου και δίδαξε έως το 1958. Το 1973 εξελέγη μέλος της Ακαδημίας Αθηνών, το 1979 ανακηρύχθηκε επίτιμος διδάκτορας της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και το 1986 εξελέγη μέλος της Βασιλικής Ακαδημίας του Λονδίνου. Ο Χατζηκυριάκος - Γκίκας εκτός από τη ζωγραφική ασχολήθηκε ακόμη με τη γλυπτική, τη χαρακτική, την εικονογράφηση βιβλίων, με τη σκηνογραφία, ενώ έδωσε πολλές διαλέξεις και δημοσίευσε μελέτες και άρθρα για την αρχιτεκτονική και την αισθητική, καθώς και δοκίμια για την ελληνική τέχνη.
Νίκος Εγγονόπουλος
Γεννήθηκε στις 21 Οκτωβρίου του 1907 στην Αθήνα. Ο πατέρας του Παναγιώτης ήταν Κωνσταντινουπολίτης και ασκούσε το επάγγελμα του εμπόρου. Από το 1923 (σε ηλικία 12 χρονών) μέχρι το 1927 γράφεται εσωτερικός σε ένα Λύκειο στο Παρίσι. Εκεί διδάσκεται την κλασική γαλλική ποίηση. Το 1924 το μανιφέστο του Αντρέ Μπρετόν θα επηρεάσει και τον ίδιο. Το 1927 επιστρέφει στην Ελλάδα για να υπηρετήσει την θητεία του. Εργάστηκε αρχικά ως σχεδιαστής εξωφύλλων σε περιοδικά και το 1932 γράφτηκε στη Σχολή Καλών Τεχνών της Αθήνας με δάσκαλο τον Κωνσταντίνο Παρθένη. Παράλληλα μαζί με τον Γιάννη Τσαρούχη θα φοιτήσει και στο καλλιτεχνικό εργαστήρι του Φώτη Κόντογλου. Την ίδια εποχή αρχίζει να δημοσιεύει και τις πρώτες του ποιητικές συλλογές (είναι επηρεασμένος αρχικά από τον Σολωμό και τον Μπωντλαίρ). Από τότε ξεκινά και ο διασυρμός της ποίησής του. Πολλά περιοδικά και εφημερίδες, ελληνικές και ξένες, παρωδούσαν τα ποιήματά του με εξευτελιστικά στο τέλος σχόλια. Το 1939 οργανώνει και την πρώτη έκθεση των έργων του ζωγραφικής, στο σπίτι του Νίκου Καλαμάρη. Από το 1940 αρχίζει η προσωπική του περιπέτεια. Με την επιστράτευση στέλνεται κατευθείαν στην πρώτη γραμμή του Αλβανικού μετώπου. Το μεταξικό καθεστώς τον κρατάει στην πρώτη γραμμή πυρός, αδιαλείπτως, έως το τέλος του πολέμου. Στο τέλος συλλαμβάνεται από τους Γερμανούς, στις 13 Απριλίου 1941, μετά από φονικότατη μάχη της Στρατιάς Κεντρικής Μακεδονίας, και στέλνεται παράνομα σε στρατόπεδο "εργασίας αιχμαλώτων", από όπου δραπετεύει και επιστρέφει στην Αθήνα με τα πόδια. Δεν σταματά να γράφει ποιήματα με όποιον τρόπο μπορεί. Στην ελεύθερη Ελλάδα αποκτά ένα πλήθος από καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες με την ίδρυση συλλόγων στους οποίους συμμετέχει ενεργά, χωρίς να σταματήσει ποτέ να ζωγραφίζει ή να γράφει. Το 1967 γίνεται καθηγητής στο Εθνικό Μετσόβειο Πολυτεχνείο στο ελεύθερο σχέδιο. Από το 1967 μέχρι και τον Αύγουστο του 1973 (οπότε και συνταξιοδοτείται) θα επηρεάσει σημαντικά τη φοιτητική ζωή μέσα και έξω από το Πολυτεχνείο. Στις 31 Οκτωβρίου 1985 θα αφήσει την τελευταία του πνοή στην Αθήνα. Τα έργα του είναι: - "Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν", 1938 - "Τα κλειδοκύμβαλα της σιωπής", 1939 - "Επτά ποιήματα", 1944 - "Μπολιβάρ", 1944 - "Η επιστροφή των πουλιών", 1946 - "Έλευσις", 1948 - "Ο Ατλαντικός" (ανάτυπο από το περιοδικό "Αγγλοελληνική Επιθεώρηση"), 1954 - "Εν ανθηρώ Έλληνι λόγω", 1957 (Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης, 1958) - "Ποιήματα", τ. Α', Ίκαρος, 1966 (συγκεντρωτική έκδοση των συλλογών "Μην ομιλείτε εις τον οδηγόν" και "Τα κλειδοκύμβαλα της σιωπής") - "Ελληνικά σπίτια", 1972 - "Ποιήματα", τ. Β', Ίκαρος, 1977 (συγκεντρωτική έκδοση των συλλογών "Μπολιβάρ", "Η επιστροφή των πουλιών", "Έλευσις", "Ο Ατλαντικός", "Εν ανθηρώ Έλληνι λόγω") - "Στην κοιλάδα με τους Ροδώνες", 1978 (Α' Κρατικό Βραβείο Ποίησης, 1979) - "Ο Καραγκιόζης, ένα ελληνικό θέατρο σκιών", Ύψιλον, 1980, Μετά το θάνατό του εκδόθηκαν τα βιβλία: - "Πεζά κείμενα" (συγκεντρωτική έκδοση), Ίκαρος, 1987 - "... και σ' αγαπώ παράφορα: Γράμματα στη Λένα 1959-1967" (επιμ. Δημήτρης Δασκαλόπουλος), Ίκαρος, 1993 - "Οι άγγελοι στον παράδεισο μιλού ελληνικά... (συνεντεύξεις, σχόλια και γνώμες, σε επιμ. Γιώργου Κεντρωτή)", Ύψιλον, 1999 - "Το μέτρον, ο άνθρωπος: πέντε ποιήματα και δέκα πίνακες", Ύψιλον, 2005 - "Ωραίος σαν Έλληνας: ποιήματα/The Beauty of a Greek: Poems" (δίγλωσση έκδοση, σε ανθολόγηση, μετάφραση & επιμ. David Connolly), Ύψιλον, 2007 Μετέφρασε, επίσης, πολλά έργα ξένων ποιητών. Βαθύτατα πνευματικός άνθρωπος ο Νίκος Εγγονόπουλος, δεν ήταν μόνο ένας ζωγράφος και ποιητής, αλλά και ένας αληθινός στοχαστής. Παθιασμένος με τον υπερρεαλισμό μας κληρονόμησε ένα διαχρονικό έργο μίας αποκλειστικά δικής του ατμόσφαιρας. Το έργο του Εγγονόπουλου αντιμετώπισε αρνητικές αντιδράσεις που έφτασαν τα όρια του εμπαιγμού και της κατασυκοφάντησης. Μοναδικός συμπαραστάτης του υπήρξε ο επίσης υπερρεαλιστής Εμπειρίκος. Στη ζωγραφική, δάσκαλοί του ήταν ο Κωνσταντίνος Παρθένης και ο Φώτης Κόντογλου, άνθρωποι στους οποίους ο Εγγονόπουλος αναφερόταν πάντα με θαυμασμό. Ο ίδιος έλεγε: "Ως είμαι ζωγράφος το επάγγελμα και θεωρώ άλλωστε την ποίηση σαν ζήτημα εντελώς προσωπικό".
Νίκος Νικολάου
Ο Νίκος Νικολάου γεννήθηκε το 1909 στην Ύδρα. Με το τέλος του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου εγκαταστάθηκε στην Πλάκα. Δάσκαλοί του ο Ουμβέρτος Αργυρός και ο Κωνσταντίνος Παρθένης, εκπρόσωποι της συντηρητικής, ακαδημαϊκής ζωγραφικής του Μονάχου και της μοντέρνας τέχνης του Παρισιού αντίστοιχα. Και απ' τους δύο αποκόμισε πολλά, ενώ διακρίθηκε στις σπουδές του συμμετέχοντας από νωρίς με έργα του σε εκθέσεις. Σύντομα άρχισε να ασχολείται και με τη χαρακτική και την εικονογράφηση. Στη σχολή είχε γνωρίσει και την πρώτη του γυναίκα και το Γιάννη Μόραλη, που έγινε φίλος ζωής. Αποφοιτώντας, έφυγε το 1937 για να συνεχίσει τις σπουδές του στο Παρίσι και τη Ρώμη, μοιραζόμενος, όπως είχαν συμφωνήσει με το φίλο του, την υποτροφία που τελικά κέρδισε ο Μόραλης. Εκεί είχε τη δυνατότητα να μελετήσει την παλιότερη και σύγχρονη ευρωπαϊκή τέχνη και επηρεάστηκε από τη ζωγραφική των Γάλλων ιμπρεσιονιστών. Το 1939 πήρε ο ίδιος μια υποτροφία για σπουδές στη Ρώμη, αλλά το ξέσπασμα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου τον ανάγκασε να επιστρέψει στην Ελλάδα. Μετά τον πόλεμο αφοσιώθηκε στη ζωγραφική. Το 1948 έκανε την πρώτη του ατομική έκθεση. Το 1949 ανέλαβε τις πρώτες του τοιχογραφίες στη σχολή της Παντείου, που φιλοτέχνησε με την τεχνική της νωπογραφίας, ενώ το 1950 άρχισε να εργάζεται και με φοιτητές νωπογραφίες. Την ίδια εποχή, πρώτος αυτός, παρουσίασε ζωγραφικά τα χαρακτηριστικά σπίτια και μαγιά των νησιών μας. Στη δεκαετία του '50 άρχισε και η ενασχόλησή του με τη σκηνογραφία. Το 1960 "ανακάλυψε" την Αίγινα, όπου εγκαταστάθηκε μόνιμα από το 1964. Από το 1964 είχε εκλεγεί καθηγητής στη Σχολή Καλών Τεχνών, όπου δίδαξε για μία δεκαετία διατελώντας και διευθυντής της μέσα στα χρόνια της Δικτατορίας. Ο Νίκος Νικολάου παρουσίασε το έργο του σε διάφορες ατομικές εκθέσεις και συμμετείχε σε ομαδικές στην Ελλάδα και το εξωτερικό, εκπροσωπώντας μάλιστα τη χώρα μας το 1936 και το 1964 στην Μπιενάλε της Βενετίας. Ήταν μέλος καλλιτεχνικών ομάδων και απ' τους ιδρυτές της ομάδας "Αρμός". Πέθανε στις 27 Ιουλίου το 1986. Μετά το θάνατό του κυκλοφόρησε το βιβλίο του "Η περιπέτεια της γραμμής στην τέχνη", όπου ο καλλιτέχνης συνοψίζει τις μελέτες του για την αρχαιοελληνική τέχνη και καταθέτει το στίγμα της προσωπικής του ζωγραφικής δημιουργίας.
Ορέστης Κανέλλης
Γιάννης Τσαρούχης
Ο Γιάννης Τσαρούχης (Πειραιάς 1910 - Αθήνα 1989) ήταν ζωγράφος. Φοίτησε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών (1929 - 1935). Παράλληλα μαθήτευσε κοντά στον Φ. Κόντογλου (1931 - 1934), ο οποίος τον μύησε στη βυζαντινή ζωγραφική, ενώ μελέτησε την λαϊκή αρχιτεκτονική και ενδυμασία. Μαζί με τους Πικιώνη, Κόντογλου και Αγγ. Χατζημιχάλη πρωτοστάτησε στο αίτημα της εποχής για την ελληνικότητα της τέχνης. Στα 1935 - 1936 αφού πρώτα επισκέφτηκε τη Κωνσταντινούπολη μετά ταξίδεψε στο Παρίσι και στην Ιταλία. Ήρθε σε επαφή με δημιουργίες της Αναγέννησης & του Εμπρεσιονισμού. Ανακάλυψε το έργο του Θεόφιλου και γνώρισε καλλιτέχνες όπως ο Ματίς και ο Τζακομέτι κ.ά. Το '38, δυό χρόνια μετά την επιστροφή του στην Ελλάδα πραγματοποίησε την πρώτη του ατομική έκθεση στο κατάστημα Αλεξοπούλου της οδού Νίκης/Αθήνα. Το '40 επιστρατεύτηκε και υπηρέτησε στο Μηχανικό. Το '47 πραγματοποίησε 2 ατομικές εκθέσεις με υδατογραφίες και θεατρικά προσχέδια. Το ΄51 εξέθεσε στο Παρίσι και στο Λονδίνο και το '53 υπέγραψε συμβόλαιο με τη γκαλερί Ιόλας της Ν. Υόρκης. Το ΄56 υπήρξε υποψήφιος για το βραβείο Γκούγκενχαϊμ και το '58 πήρε μέρος στη Μπιενάλε της Βενετίας. Το '67 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι. Το '82 άνοιξε το Μουσείο Γ. Τσαρούχη στο Μαρούσι στο σπίτι του καλλιτέχνη, που ο ίδιος μετέτρεψε σε Μουσείο παραχωρώντας την προσωπική συλλογή των έργων του. Παράλληλα λειτουργεί το Ίδρυμα Τσαρούχη με σκοπό τη διάδοση του έργου του ζωγράφου Συνεργάστηκε με την Ντάλας Σίβικ Όπερα του Τέξας, τη Σκάλα του Μιλάνου, το Κόβεντ Γκάρντεν, το Εθνικό Λαϊκό Θέατρο της Γαλλίας, το Τεάτρο Ολύμπικο της Βιτσέντζα. Το ΄77 ανέβασε ο ίδιος τις Τρωάδες του Ευριπίδη σε δική του νεοελληνική απόδοση με δική του διδασκαλία & σκηνογραφία. Ασχολήθηκε επίσης με την εικονογράφηση βιβλίων, την μετάφραση και συγγραφή βιβλίων για την τέχνη. Στην Ελλάδα εγκαταστάθηκε μετά από πολύχρονη παραμονή στο Παρίσι το ΄80, όπου και πέθανε το ΄89. Ο Γιάννης Τσαρούχης υπήρξε ίσως ο πλέον διακεκριμένος εκπρόσωπος της εικαστικής γενιάς του ΄30, που προσπάθησε ιδιαίτερα να συγκεράσει τις επιταγές της "ελληνικότητας" με το ιδίωμα του "μοντερνισμού". Ως ζωγράφος των παθών του σώματος ναρκοθέτησε την μικροαστική αισθητική της δεκαετίας του ΄50. Αργότερα στράφηκε σε μια ζωγραφική πιο δυτικότροπη. Ο ίδιος πέραν του εικαστικού του έργου θα μείνει στην ιστορία ως ο κορυφαίος έλληνας σκηνογράφος. Η διαφορά πάντως του Τσαρούχη και του διεθνισμού της γενιάς του ΄60 έγκειται κυρίως στο ότι αυτός ενεργούσε ως κληρονόμος ενός πολιτισμού εν ισχύ ενώ οι άλλοι ακολουθούσαν ένα πολιτιστικό σχήμα, που δεν είχε ακόμη μορφοποιηθεί. Υλικά της δουλειάς του ήταν η λιτή χρωματική κλίμακα του Πολύγνωτου και η αυστηρά κομψή γραμμή της βυζαντινής εικόνας. Αποτέλεσμα αυτών ήταν να αναβιώσει μέσα από τα έργα του χαριέσσα η παράδοση, αλλά και να εκφράζεται ένα ισχυρό πλαστικό ένστικτο. Διαμόρφωσε με το ευρύ φάσμα των καλλιτεχνικών του δραστηριοτήτων την αισθητική των Νεοελλήνων μεταπολεμικά περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον. (Πηγή: Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος - Λαρούς - Μπριτάνικα )
Γιάννης Μόραλης
Έλληνας ζωγράφος και χαράκτης (1916-2009), ένας αληθινός "ευπατρίδης της ζωγραφικής", μια από τις πιο σημαντικές φυσιογνωμίες της ελληνικής τέχνης του 20ου αιώνα και καθηγητής της Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών. Γεννήθηκε στην Άρτα τo 1916, αλλά από το 1922 ως το 1928 έζησε στην Πρέβεζα, όπου υπηρετούσε ως γυμνασιάρχης ο φιλόλογος πατέρας του. Το 1927 εγκαταστάθηκε μόνιμα με την οικογένειά του στην Αθήνα. Από το 1931 ως το 1936 σπούδασε στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών, ζωγραφική με τους Κωνσταντίνο Παρθένη, Ουμβέρτο Αργυρό και Δημήτριο Γερανιώτη και χαρακτική με τον Γιάννη Κεφαλληνό. Το 1937 με υποτροφία της Ακαδημίας Αθηνών πήγε στη Ρώμη -όπου για έξι μήνες παρακολούθησε μαθήματα τοιχογραφίας και μωσαϊκού- και ολοκλήρωσε τις σπουδές του στο Παρίσι με μαθήματα τοιχογραφίας στην Ecole des Arts et Metiers, ζωγραφικής στο εργαστήριο του Γκερέν στη Σχολή Καλών Τεχνών και μωσαϊκού με καθηγητή τον Μαν. Το 1939 με την κήρυξη του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, ο Μόραλης επέστρεψε στην Αθήνα και το 1947 εκλέχτηκε τακτικός καθηγητής στην προπαρασκευαστική τάξη της ΑΣΚΤ και το 1953 τακτικός καθηγητής Εργαστηρίου Ζωγραφικής, θέση που διατήρησε ως το 1983. Εξέθεσε έργα του σε διάφορες ομαδικές και ατομικές εκθέσεις -στην Ελλάδα και στο εξωτερικό- και το 1958 αντιπροσώπευσε τη χώρα μαζί με τον Γ. Τσαρούχη και τον Αντ. Σώχο στη Μπιενάλε της Βενετίας. Καλλιτέχνης προικισμένος και προσωπικός δημιουργός, ο Μόραλης προσέφερε πολλά στην καλλιτεχνική δημιουργία του τόπου και της εποχής μας, καθώς δεν περιορίστηκε μόνο στις αναζητήσεις και στις κατακτήσεις του, τον πλούτο της εκφραστικής του γλώσσας και την ποιότητα των διατυπώσεων του αλλά κατόρθωσε να φτάσει σε μια προσωπική και γόνιμη σύνθεση τύπων της αρχαίας ελληνικής τέχνης και χαρακτηριστικών της νεότερης (κλασικής λιτότητας και αφαιρετικών τύπων), όπου συνδυάζεται η έμφαση στις πλαστικές αξίες με τη χρωματική ευγένεια και η μελετημένη απόδοση του χώρου με την περισσότερο ρυθμική οργάνωση του συνόλου. Κάτοχος τόσο των παραδοσιακών όσο και των σύγχρονων τεχνικών, ο Μόραλης, όχι μόνο στη ζωγραφική αλλά και στο κεραμικό, το μωσαϊκό και σε άλλα υλικά, έδωσε έργα που διακρίνονται για τη ρωμαλεότητα και την εσωτερική τους αλήθεια. Εξαίρετος δάσκαλος για περισσότερα από τριάντα χρόνια στην ΑΣΚΤ, έδωσε στους μαθητές του αφετηρίες και ενίσχυσε τις δυνατότητες τους, προετοιμάζοντας έτσι τους δημιουργούς της επόμενης γενιάς. Αφετηρίες της καλλιτεχνικής δημιουργίας του Μόραλη είναι η οπτική πραγματικότητα και καθοριστικό του θέμα η ανθρώπινη μορφή. Σε καμιά όμως περίπτωση δεν περιορίζεται στην εξωτερική ρεαλιστική περιγραφή αλλά, με την έμφαση στο ουσιαστικό και τη σχηματοποίηση, την πληρότητα του σχεδίου και την εσωτερικότητα του χρώματος, αποβλέπει πάντα να φτάσει στον καθοριστικό πυρήνα των θεμάτων του. Σε παλαιότερες προσπάθειές του, όπως στη γνωστή "Αυτοπροσωπογραφία" (1937), την "Αυτοπροσωπογραφία με το ζωγράφο Νικολάου" (1937), το "Ζωγράφο και τη γυναίκα του" (1942) -και τα τρία έργα στην κατοχή του καλλιτέχνη- αλλά και σε άλλες προσωπογραφίες γίνονται σαφή ορισμένα από τα χαρακτηριστικά της μορφοπλαστικής του γλώσσας: ο καλλιτέχνης χωρίς να θυσιάζει την οπτική πραγματικότητα χρησιμοποιεί ρεαλιστικό λεξιλόγιο για να δώσει και κάτι από το εσωτερικό περιεχόμενο των προσώπων που απεικονίζει. Αλλά και στα πρώιμα αυτά έργα διαπιστώνεται εύκολα μια κάποια τάση για σχηματοποίηση όπως και μια χρησιμοποίηση του χρώματος, σαν δυνατότητα υποβολής του χαρακτήρα των προσώπων. Σε μεταγενέστερα έργα του όπως η "Μαρία" (1950, Συλλογή Δ. Πιερίδη) ή η "Μορφή" (1952, στην κατοχή του καλλιτέχνη) γίνεται εντονότερη και σαφέστερη η μεταφορά του κέντρου του βάρους από το εξωτερικό στο εσωτερικό και από τη ρεαλιστική περιγραφή στην επιβολή των καθαρά πλαστικών αξιών. Ακολούθησαν οι σειρές "Συνθέσεις", "Επιτύμβια" και "Αθήνα" (σε διάφορες συλλογές) που έδωσαν τον τόνο σε όλη την περίοδο 1950-60. Στις προσπάθειες αυτές ο καλλιτέχνης προχωρεί σε νέες διατυπώσεις στις οποίες συνδυάζονται οι μορφές με το χώρο, τα βιόμορφα με τα αρχιτεκτονικά θέματα, τα ρεαλιστικά στοιχεία με τη σχηματοποίηση. Από τα έργα αυτής της περιόδου διαπιστώνει κανείς ένα έντονο ερωτικό στοιχείο στη ζωγραφική του Μόραλη, που επιβάλλεται όχι τόσο με τα εξωτερικά στοιχεία όσο με την όλη συμπλοκή των μορφών και την ένταξη τους στο χώρο. Τα επόμενα χρόνια ο Μόραλης προχώρησε μακρύτερα στην κατεύθυνση της επιβολής μιας καθαρά προσωπικής μορφοπλαστικής γλώσσας· στους πιο χαρακτηριστικούς του πίνακες η ανθρώπινη μορφή μεταβάλλεται σε ένα αυστηρό γεωμετρικό σύστημα, το χρώμα διακρίνεται για την καθαρότητα και τη δύναμη υποβολής του, το σύνολο επιβάλλεται με την εσωτερικότητα και την ποιητική πνοή του. Στη σειρά "Επιθαλάμια" (1969-70, στην κατοχή του καλλιτέχνη) καθώς και στους πίνακες "Νέα γυναίκα" (1971-72, Συλλογή Μ. Κιοσέογλου), "Κορίτσι που ζωγραφίζει" (1971, Συλλογή Μ. Κιοσέογλου), Αίγινα (1974, στην κατοχή του καλλιτέχνη) και σε πολλά άλλα, ο Μόραλης φτάνει στις καθοριστικές διατυπώσεις του. Προοδευτικά και βήμα-βήμα τονίζεται όλο και περισσότερο η σχηματοποίηση, ενισχύεται ο ρόλος του χρώματος, ολοκληρώνεται η ένταξη των μορφών στο χώρο. Η ανθρώπινη μορφή και ο φυσικός χώρος χρησιμοποιούνται σαν απλές αφετηρίες για να επιβληθεί το δομικό, να τονιστεί το ουσιαστικό και το εσωτερικό. Στα έργα της περιόδου αυτής, όπως και στα περισσότερα πρόσφατα των χρόνων 1975-85, κυριαρχεί η καθαρά ερωτική φωνή της ζωγραφικής του Μόραλη, μια φωνή που εισάγεται με τα μορφικά χαρακτηριστικά και ολοκληρώνεται με το χρώμα, μια φωνή που όμως δεν επιβάλλεται με τα εξωτερικά περιγραφικά στοιχεία αλλά με τον τρόπο με τον οποίο συνδυάζονται τα ενεργητικά με τα παθητικά θέματα, τα οξυγώνια με τα καμπυλόγραμμα σχήματα, τα θερμά με τα ψυχρά χρώματα, τα βιόμορφα με τα γεωμετρικά χαρακτηριστικά. Έτσι ο Μόραλης φτάνει σε διατυπώσεις που κυριολεκτικά συναιρούν σε μια νέα ενότητα παραδοσιακά στοιχεία και σύγχρονα χαρακτηριστικά, ανθρώπινη μορφή και κονστρουκτιβιστικό λεξιλόγιο, εσωτερικό και εξωτερικό. Ταυτόχρονα, όλο και σαφέστερα η ζωγραφική του διακρίνεται από μια εσωτερική μνημειακότητα των μορφών και μια εκφραστική αλήθεια που παρασύρουν το θεατή. Με τη λιτότητα και τη σαφήνεια της, τη μορφική πληρότητα και την εσωτερικότητα του χρώματος, την ποιότητα των διατυπώσεων και τον εκφραστικό της πλούτο, η ζωγραφική του Μόραλη μας δίνει μια από τις πιο ευτυχισμένες στιγμές της νεοελληνικής τέχνης. Ο Μόραλης ασχολήθηκε επίσης με την εικονογράφηση βιβλίων (Ελύτη, Σεφέρη κ.ά.) και τη σκηνογραφία (έκανε σκηνικά και κοστούμια για 21 παραστάσεις θεάτρου και χορού, για το Ελληνικό Χορόδραμα της Ραλλούς Μάνου, το Εθνικό Θέατρο και το Θέατρο Τέχνης) και σε συνεργασία με αρχιτέκτονες έδωσε έργα μνημειακών διαστάσεων (μπρούτζινα, γλυπτά, τοιχογραφίες, κεραμικά και χαρακτικά) για τη διακόσμηση κτιρίων -ξενοδοχεία, τράπεζες κ.ά.- τόσο στην Αθήνα (χαρακτική μαρμάρινη σύνθεση της Προμάχου Αθηνάς με τα σύμβολα της εξουσίας της, τη γλαύκα, το άρμα και το πλοίο, στους ΒΔ και ΝΑ εξωτερικούς τοίχους του ξενοδοχείου "Χίλτον", 1959-62, χρωματιστές τσιμεντένιες πλάκες στα στέγαστρα των νέων αποβάθρων στην Ακτή Καραϊσκάκη στον Πειραιά, 1962, τουριστικό περίπτερο ΕΟΤ "Διόνυσος" στου Φιλοπάππου) όσο και σε διάφορα επαρχιακά κέντρα (ξενοδοχεία Ρόδου, Φλώρινας, Θεσσαλονίκης, Δελφών κλπ.), έργα που αποδεικνύουν τον πλούτο της μορφοπλαστικής φαντασίας και την ευρύτητα των αναζητήσεων του. Ο Μόραλης, που υπήρξε από τα ιδρυτικά μέλη της ομάδας "Αρμός", έκανε πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις τόσο στην Ελλάδα όσο και το εξωτερικό και τιμήθηκε με διάφορες διακρίσεις (το 1965 τού απονέμεται ο Ταξιάρχης του Φοίνικα, το 1979 το Αριστείο Τεχνών της Ακαδημίας Αθηνών, το 1999 το μετάλλιο του Ταξιάρχη της Τιμής, κ.ά.). Το 1988 η Εθνική Πινακοθήκη τιμώντας την πολύχρονη προσφορά του οργάνωσε μεγάλη αναδρομική έκθεση, παρουσιάζοντας το σύνολο του έργου του. Το 2006 πραγματοποίησε τη δέκατη και τελευταία ατομική του έκθεση στην Αθήνα, πάντα στη γκαλερί της Πέγκυς Ζουμπουλάκη, με την οποία είχε αρχίσει να συνεργάζεται το 1972. Έργα του βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη, σε άλλες δημόσιες πινακοθήκες και ιδρύματα καθώς και σε ιδιωτικές συλλογές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Πέθανε στην Αθήνα, την Κυριακή 20 Δεκεμβρίου 2009, "πλήρης ημερών", σε ηλικία 93 ετών και κηδεύτηκε στο Α' Νεκροταφείο Αθηνών, σε στενό οικογενειακό κύκλο, σύμφωνα με την επιθυμία του. (Το βιογραφικό σημείωμα έχει βασιστεί στην πηγή: Χρύσανθος Χρήστου, "Μόραλης Γιάννης", Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό, Εκδοτική Αθηνών, 1991)
Αλέκος Φασιανός
Ο Αλέκος Φασιανός γεννήθηκε στην Αθήνα το 1935. Σπούδασε βιολί στο Ωδείο Αθηνών και ζωγραφική στην Α.Σ.Κ.Τ. (1956-1960, εργαστήριο Γ. Μόραλη). Αγάπησε και μελέτησε την αρχαία ελληνική αγγειογραφία και τη βυζαντινή εικονογραφία. Παρακολούθησε μαθήματα λιθογραφίας στην Ecole des beaux-arts του Παρισιού, με υποτροφία της γαλλικής κυβέρνησης (1962-1964), κοντά στους Clairin και Dayez. Το 1966 εγκαταστάθηκε στο Παρίσι, ενώ από το 1974 ζει και εργάζεται μεταξύ Παρισιού και Αθήνας. Από το 1959, χρονιά της πρώτης ατομικής του παρουσίασης στην Αθήνα, έχει πραγματοποιήσει περισσότερες από εβδομήντα ατομικές εκθέσεις σε Αθήνα, Θεσσαλονίκη, Παρίσι, Μόναχο, Τόκυο, Αμβούργο, Ζυρίχη, Μιλάνο, Βηρυτό, Στοκχόλμη, Λονδίνο κ.ά. Συμμετείχε επανειλημμένα σε ομαδικές εκθέσεις και γνωστές διεθνείς διοργανώσεις ανά την υφήλιο. Ανάμεσά τους ξεχωρίζουν οι: Salon comparaisons (Παρίσι 1970), Biennale του Sao Paulo (1971) και Βενετίας (1972), Graphics Biennale του Baden-Baden (1985) κ.ά. Ο Φασιανός ασχολήθηκε επίσης με τη χαρακτική, το σχεδιασμό αφισών, καθώς και τη σκηνογραφία, συνεργαζόμενος κυρίως με το Εθνικό Θέατρο Αθηνών ("Αμερική" του Κάφκα, 1975, "Ελένη" του Ευριπίδη, 1976, "Όρνιθες" του Αριστοφάνη, 1978 κ.ά.). Ανέλαβε την εικονογράφηση αρκετών βιβλίων, στην Ελλάδα και το εξωτερικό, γνωστών ποιητών και συγγραφέων. Ξεχωρίζουν τα ονόματα των Ο. Ελύτη, L. Aragon, G. Apollinaire, Κ. Ταχτσή, Κ. Καβάφη, Α. Εμπειρίκου, Γ. Ρίτσου, Β. Βασιλικού κ.ά. Έργα του κοσμούν επίσης ειδικές εκδόσεις τέχνης, όπως λευκώματα με θέμα αρχιτεκτονικά τοπία, όψεις πόλεων κ.λπ. Έχει επίσης εκδώσει και δικά του κείμενα, πεζά και ποιητικά. Για το σύνολο της δουλειάς του έχουν γυριστεί τέσσερα φιλμς για την ελληνική και τη γαλλική τηλεόραση, ενώ κυκλοφορούν μονογραφίες που αναφέρονται στην εικαστική παραγωγή του.
Γιώργος Δέρπαπας
Παναγιώτης Τέτσης
Ο Παναγιώτης Τέτσης γεννήθηκε στην Ύδρα το 1925 και το 1940 παίρνει τα πρώτα μαθήματα ζωγραφικής, ενώ την ίδια χρονιά γνωρίζει τους "πραγματικούς του δασκάλους", τον Πικιώνη και τον Χατζηκυριάκο - Γκίκα. Το 1943 σπουδάζει ζωγραφική στο προπαρασκευαστικό τμήμα της "Ανώτατης Σχολής Καλών Τεχνών" στην Αθήνα, κοντά στους Δ. Μπισκίνη και Π. Μαθιόπουλο. Ακολουθεί εισαγωγή του στα εργαστήρια της Σχολής, κοντά στον Κ. Παρθένη, απ' όπου αποφοίτησε το 1949. Μέλος της ομάδας Αρμός Α και αργότερα της ομάδας Αρμός Β, το 1951 διορίστηκε επιμελητής στην έδρα του ελεύθερου σχεδίου με καθηγητή τον Χατζηκυριάκο - Γκίκα στην Ανώτατη Σχολή Αρχιτεκτόνων του ΕΜΠ. Από το 1953 έως το 1956, ο Π. Τέτσης εγκαθίσταται στο Παρίσι, με υποτροφία του ΙΚΥ. Εκεί, στη Σχολή Καλών Τεχνών του Παρισιού διδάσκεται την τέχνη της χαλκογραφίας. Από το 1958 έως το 1976 διδάσκει στο Ελεύθερο Σπουδαστήριο Καλών Τεχνών (γνωστή αργότερα ως "Σχολή Βακαλό"), ενώ παράλληλα (έως το 1962) διδάσκει ελεύθερο σχέδιο στη "Σχολή Σχεδιαστών του Αθηναϊκού Τεχνολογικού Ομίλου". Το 1958 το ελληνικό τμήμα της Διεθνούς Ενωσης Κριτικών Τέχνης τον εκλέγει μεταξύ Ελλήνων υποψηφίων, για το διεθνές βραβείο του Μουσείου Γκουνγκενχάιμ, όπου και εκτίθεται το έργο του. Ακολουθεί (1962) το Βραβείο Κριτικών για το έργο "Το Ναυπηγείο", ενώ το 1970 ορίζεται εκπρόσωπος της Ελλάδας στην Μπιενάλε Βενετίας. Λόγω των ειδικών πολιτικών συνθηκών αρνείται τη συμμετοχή. Το 1976 ο Π. Τέτσης εκλέγεται καθηγητής στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών, στο Γ΄ Εργαστήριο Ζωγραφικής, όπου διδάσκει έως το 1991. Το 1989 η σύγκλητος τον εκλέγει πρύτανη του Ιδρύματος και το 1993 εκλέγεται ακαδημαϊκός. Έχει λάβει μέρος σε διεθνείς εκθέσεις ως εκπρόσωπος της Ελλάδας. Έχει παρουσιάσει έργα του σε 90 ατομικές και σε πάρα πολλές θεματικές - ομαδικές εκθέσεις.
Βασίλης Θεοχαράκης
Ο Βασίλης Θεοχαράκης γεννήθηκε στον Πειραιά με καταγωγή από την Κίσαμο Χανίων και είναι απόφοιτος της Νομικής Σχολής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Επιτυχημένος επιχειρηματίας και πρόεδρος των εταιρειών του Ομίλου Θεοχαράκη. Καταξιωμένος ζωγράφος, μαθητής του μεγάλου ζωγράφου Σπύρου Παπαλουκά, με πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις στην Ελλάδα και στο εξωτερικό. Τελευταίο επίτευγμά του είναι το "Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών & Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη". Έχει τιμηθεί από τη Γαλλική Δημοκρατία με τον τίτλο του Ιππότη της Λεγεώνας της Τιμής και από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Κωνσταντινουπόλεως με τον τίτλο του Άρχοντα Χαρτουλάριου.
Σωτήρης Σόρογκας
Ο Σωτήρης Σόρογκας γεννήθηκε στην Αθήνα το 1936. Σπούδασε με κρατική υποτροφία στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών Αθηνών, απ' όπου αποφοίτησε το 1961. Το 1972 έλαβε ετήσια προσωπική χορηγία του Ιδρύματος Φόρντ. Έχει πλήθος ατομικών και ομαδικών εκθέσεων στην Ελλάδα και σε διεθνείς εκδηλώσεις οργανωμένες από το Υπουργείο Πολιτισμού, την Εθνική Πινακοθήκη, την Πινακοθήκη Πιερίδη και ιδιωτικές αίθουσες τέχνης (Τόκιο, Βρυξέλλες, Δουβλίνο, Σάο Πάολο, Νέα Υόρκη, Παρίσι, Ρώμη, Βασιλεία κ.ά.). Δίδαξε σχέδιο και χρώμα τη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Ε.Μ. Πολυτεχνείου από το 1964 έως το 2003. Σήμερα είναι ομότιμος καθηγητής. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος του Συνδέσμου Σύγχρονης Τέχνης, μέλος της "Ομάδας για την Επικοινωνία και την Εκπαίδευση στην Τέχνη" και μέλος της συντακτικής επιτροπής του περιοδικού θεωρίας της τέχνης "Σπείρα". Το 2010 μετείχε στην ίδρυση της "Εταιρείας Μελέτης Ελληνικού Πολιτισμού", καθώς και στην έκδοση του περιοδικού "Ερμής ο Λόγιος", του οποίου είναι και μέλος της Συντακτικής Επιτροπής. Για το ζωγραφικό του έργο έχουν γραφεί μελέτες, άρθρα, κριτικές και τρεις μονογραφίες. Έργα του βρίσκονται στην Εθνική Πινακοθήκη της Αθήνας, στις Πινακοθήκες Πιερίδη, Βορρέ και Μοσχανδρέου, στο Τελόγλειο Μουσείο του Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης και στο Μουσείο Γουλανδρή στην Άνδρο. Το 2004 βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το σύνολο της καλλιτεχνικής του προσφοράς.
κ.ά.
Γλυπτική: · Χρήστος Καπράλος
Χρήστος Καπράλος
Ο Χρήστος Καπράλος, ένας από τους σπουδαιότερους Έλληνες γλύπτες του 20ού αιώνα, γεννήθηκε το 1909 στο χωριό Παναιτώλιο Αγρινίου και πέθανε στην Αθήνα το 1993. Είναι της γενιάς του Γιάννη Τσαρούχη, του Γιάννη Μόραλη, του Νίκου Νικολάου, του Οδυσσέα Ελύτη, ενώ συνδέθηκε στενά με τον Σικελιανό και τον Μπουζιάνη. Έκανε τα πρώτα βήματά του στην τέχνη στο χωριό του, με ντόπιους καλλιτέχνες, και στη συνέχεια σπούδασε ζωγραφική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών στην Αθήνα και γλυπτική στο Παρίσι. Διακρίθηκε από την πρώτη του έκθεση στην Αθήνα, το 1946 στον Παρνασσό, με πολλά εγκωμιαστικά σχόλια. Η παγκόσμια αναγνώριση ήρθε με τη μεγάλη έκθεση χάλκινων γλυπτών του στη Biennale της Βενετίας το 1962. Δούλεψε με όλων των ειδών τα υλικά, χαλκό, μολύβι, ξύλο, μάρμαρο, πωρόλιθο, πηλό και ευτελείς πρώτες ύλες. Η μνημειώδης Ζωφόρος του, μήκους σαράντα μέτρων, που ονομάστηκε Μνημείο της Μάχης της Πίνδου και φιλοτεχνήθηκε στην Αίγινα από το 1952 έως το 1956, αγοράστηκε πρόσφατα από τη Βουλή των Ελλήνων, όπου και σύντομα θα ολοκληρωθούν οι εργασίες της μόνιμης εγκατάστασής της.
Ναταλία Μ. Μελά
Η Ναταλία Μελά, εγγονή του Παύλου Μελά και της Ναταλίας Δραγούμη, γεννήθηκε το 1923 στην Κηφισιά. Σπούδασε γλυπτική στην Ανωτάτη Σχολή Καλών Τεχνών με καθηγητές τον Κωνσταντίνο Δημητριάδη και τον Μιχάλη Τόμπρο. Δούλεψε με τον Θανάση Απάρτη και τον Δημήτρη Πικιώνη, ενώ σημαντική επίδραση στη σκέψη και το έργο της άσκησε ο σύζυγός της, αρχιτέκτονας Άρης Κωνσταντινίδης. Αρχικά δούλεψε με μάρμαρο και πέτρα, ενώ από τη δεκαετία του '60 στράφηκε στη χρήση του μετάλλου.
Καλλιτεχνική επιμέλεια: · Κώστας Τσόκλης
Κώστας Τσόκλης
Ο Κώστας Τσόκλης είναι Έλληνας εικαστικός καλλιτέχνης. Γεννήθηκε στην Αθήνα το 1930. Σπούδασε στην Ανώτατη Σχολή Καλών Τεχνών έως το 1954. Από το 1957 έως το 1960 συνέχισε τις σπουδές του στη Ρώμη με υποτροφία του Ι.Κ.Υ. Από το 1960 έως το 1984 έζησε και εργάστηκε στο Παρίσι, με μια μικρή διακοπή το 1971-72 όπου έμεινε στο Βερολίνο καλεσμένος από τη D.A.A.D. Το 1984 εγκαταστάθηκε μόνιμα στην Αθήνα. Το έργο του απέκτησε διεθνή απήχηση από τα τέλη της δεκαετίας του 1960 όταν άρχισε να εκθέτει τα προοπτικά "Αντικείμενα". Από τότε συνέχισε να πειραματίζεται συστηματικά με διάφορα μέσα έκφρασης, τη ζωγραφική, τη γλυπτική, το σχέδιο, τη φωτογραφία, τις κατασκευές, το βίντεο, την performance, το φως και τον ήχο, αναζητώντας νέους τρόπους προσέγγισης των αντικειμένων, της φύσης, των μύθων αλλά και των κοινωνικών προβλημάτων. Σταθμό σε αυτόν τον αδιάκοπο προβληματισμό αποτέλεσε η συμμετοχή του στη Μπιενάλε της Βενετίας του 1986, όπου εκπροσώπησε την Ελλάδα με μια σειρά έργων όπως το "Καμακωμένο ψάρι" και τα "Πορτρέτα", ζωγραφικούς πίνακες πάνω στους οποίους προβαλλόταν η βιντεογραφημένη εικόνα. Αυτά αποτέλεσαν την πρόταση για μια "ζωντανή ζωγραφική" (living painting), την οποία εξέλιξε το 1990 με την εισαγωγή του συγκεκριμένου χρόνου θέασης στο εικαστικό έργο τέχνης, για το σύνθετο πολυθέαμα "Μήδεια", που παρουσιάστηκε στο Cadran Solaire στην πόλη Troyes (Γαλλία). Ο Κώστας Τσόκλης έχει πραγματοποιήσει πάνω από εκατό ατομικές εκθέσεις σε Μουσεία και γκαλερί όλου του κόσμου, στο Palais des Beaux-Arts στις Βρυξέλλες (1971), στην Kunsthalle του Ντίσελντορφ (1972), στην Πινακοθήκη Πιερίδη στην Αθήνα (1983), στο Μουσείο Luigi Pecci στο Πράτο της Ιταλίας (2000), στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης της Αθήνας (2000-2001), στο Palazzo Strozzi της Φλωρεντίας (2003) κ.ά. Παρουσίασε το έργο του σε ατομικές εκθέσεις στις μεγαλύτερες ευρωπαϊκές και αμερικανικές πόλεις και συμμετείχε σε σημαντικές ομαδικές διεθνείς διοργανώσεις, όπως η Μπιενάλε του Παρισιού (1963 και 1965), του Sao Paulo (1965) και η Documenta του Κάσσελ (1975). Το 1986 εκπροσώπησε, μαζί με το Χρίστο Καρά, την Ελλάδα στη Biennale της Βενετίας. Το Μουσείο Φρυσίρα παρουσίασε αφιέρωμα στα νεανικά του έργα (1950-59) το 2001. Την ίδια χρονιά πραγματοποιήθηκε μεγάλη αναδρομική του έργου του στο Εθνικό Μουσείο Σύγχρονης Τέχνης. Μαζί με τους Βλάση Κανιάρη, Γιάννη Γαΐτη, Νίκο Κεσσανλή και Δημήτρη Κοντό, συμμετείχε στην καλλιτεχνική ομάδα Gruppo Sigma, στη Ρώμη στα τέλη της δεκαετίας του 1950. Έργα του κοσμούν δημόσιους χώρους, όπως το προαύλιο του Αρχαιολογικού Μουσείου Θεσσαλονίκης (Αφιέρωμα στον Αλέξανδρο Ιόλα) και το Σταθμό Εθνικής Αμύνης του Μετρό της Αθήνας (Υπόγειο πάρκο).
Έκδοση: Σεπτέμβριος 2011 από "Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη"
Σελ.:143 (29χ24), Μαλακό εξώφυλλο, ISBN: 960-99334-5-9
Θέμα: "Ελύτης, Οδυσσέας, 1911-1996" "Ζωγράφοι, Έλληνες - Ερμηνεία και κριτική" "Ζωγραφική, Ελληνική"
- Περιγραφή
- Άλλοι τίτλοι από Τάκης Μαυρωτάς
Τάκης Μαυρωτάς
Mavrotás, TákisΟ Τάκης Μαυρωτάς γεννήθηκε στην Αθήνα το 1959. Αποφοίτησε από το Πάντειο Πανεπιστήμιο, Τμήμα Κοινωνικών Επιστημών, όπου έκανε τη διδακτορική του διατριβή με θέμα "Το σώμα του έρωτα και του θανάτου στη νεοελληνική ζωγραφική". Εργάστηκε στο γραφείο του καθηγητή Γ. Π. Σαββίδη και μετά το 1988 στο πολιτιστικό Ίδρυμα Πιερίδη, καθώς επίσης και στο Δημοσιογραφικό Οργανισμό Λαμπράκη ως εικαστικός συντάκτης. Είναι διευθυντής του Ιδρύματος Πιερίδη, του εικαστικού προγράμματος του Ιδρύματος Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. και Μ. Θεοχαράκη και μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Τεχνοκριτικών (Α.Ι.CA.). Έχει διατελέσει μέλος των διοικητικών συμβουλίων της Εθνικής Πινακοθήκης, του Ελληνικού Φεστιβάλ και του Ευρωπαϊκού Πολιτιστικού Κέντρου Δελφών. Έχει επιμεληθεί πολλές ατομικές και ομαδικές εκθέσεις: "Όψεις μιας μεγάλης Ελλάδας" του Enzo Crea στο Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης, 1987, "Απολογισμός μιας Συλλογής του Μορφωτικού Ιδρύματος Εθνικής Τραπέζης" στην Εθνική Πινακοθήκη, 1988, "Αναδρομική έκθεση Δημήτρη Μυταρά" στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 1989, "Μεσαιωνική Κυπριακή κεραμική 13ος-16ος αιώνας" στο Σπίτι της Κύπρου, Αθήνα, 1990, και ακολούθως στο Παλαιό Αρχαιολογικό Μουσείο Θεσσαλονίκης και στο Μέγαρο Τόκου-12η Εφορεία Βυζαντινών Αρχαιοτήτων, "Δημήτρης Μυταράς - Χρίστος Καράς" στη Metropolis Art Galleries, Νέα Υόρκη, 1991, "Θησαυροί της Αρχαίας Κυπριακής Τέχνης" στο Σπίτι της Κύπρου, 1991, "Συλλογή Β. Φρυσίρα" στην Πινακοθήκη Πιερίδη και στο Πνευματικό Κέντρο του Δήμου Αθηναίων, 1991, "Νέοι Σύγχρονοι Έλληνες Δημιουργοί" στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 1992, "Συλλογή Β. Φρυσίρα" στα Νεώρια Χανίων, 1993, "Πηλός και πλαστική δημιουργία" στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 1993, και ακολούθως στην Πινακοθήκη Πιερίδη, στο Δημοτικό Κέντρο Τεχνών Λευκωσίας και στη Βασιλική του Αγίου Φραγκίσκου Ρεθύμνης, 1994, "Σύγχρονη Ελληνική Ζωγραφική-Συλλογή Β. Φρυσίρα" στη Θεσσαλονίκη, 1994, "Σύγχρονη Κυπριακή Τέχνη - Τράπεζα Κύπρου", HELEXPO Θεσσαλονίκης, 1994, "Κύπρος - 9000 χρόνια πολιτισμού" στη Σύνοδο Κορυφής της ΕΟΚ στην Κέρκυρα, 1994, "Κύπρος - 9000 χρόνια πολιτισμού" στη Βουλή των Ελλήνων, 1996, «Μεταπολεμική πρωτοπορία στην Ελλάδα» στη Δημοτική Πινακοθήκη Ρόδου, 1996, "Κυπρίων πλους" στο Ίδρυμα Μαμιδάκη, Άγιος Νικόλαος Κρήτης, 1996, "Δημήτρης Σακελλίων" στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 1998, "Ο ανθρωποκεντρικός χαρακτήρας στη Ζωγραφική του Αλέκου Φασιανού", στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 1998, "Παναγιώτης Τανιμανίδης" στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 1999, "Κυπριακές Αρχαιότητες από το Μουσείο του Ιδρύματος Πιερίδη", στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 1999, "Συλλογή Γιάννη Κυνηγόπουλου", στη Σύρο, 1999, "Takis - Chryssa" στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 2000, "Γιάννης Αδαμάκος" στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 2000, "Συλλογή Κέντρου Σύγχρονης Εικαστικής Δημιουργίας Ρεθύμνης", στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 2000, "Γιώργος Ξένος" στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 2001, "Αρχαία Κυπριακή Τέχνη", στο Μουσείο Πιερίδη, στην Αθηναΐδα, 2001, "Ολυμπισμός και Τέχνη - Συλλογή του Ολυμπιακού Μουσείου της Λοζάννης", στην Αθηναΐδα, 2002, "Ζωγραφικός και Αρχιτεκτονικός χώρος - Φασιανός - Παπαϊωάννου" στην Αθηναΐδα, 2003, "Η Κληρονομιά του Απόλλωνα" στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 2003, "Βήματα Ζωής" της Χριστίνας Σαραντοπούλου στην Πινακοθήκη Πιερίδη, 2003, "Οι γείτονές μας" στην Αθηναΐδα, 2004, "Κίονες και πεσσοί" στο Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών, 2005, "Με το φακό στραμμένο στις Κυκλάδες" στο Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης, 2005, κ ά.
Στην έκθεση "Ο κόσμος του Οδυσσέα Ελύτη: ποίηση και ζωγραφική" παρουσιάζεται για πρώτη φορά το σύνολο των ζωγραφικών έργων του νομπελίστα ποιητή. Πρόκειται για ευφάνταστα κολάζ, τέμπερες και υδατογραφίες, μικρών διαστάσεων, που αναδεικνύουν τη μοναδική καλλιτεχνική υπόσταση και αντανακλούν την αισθητική αντίληψη του μεγάλου ποιητή. Παράλληλα, εκτίθενται αντιπροσωπευτικά έργα κορυφαίων Ελλήνων ζωγράφων που αγάπησε ο Ελύτης και έχει γράψει αξεπέραστα κείμενα για το έργο τους, μεταξύ των οποίων, οι: Θεόφιλος, Τσαρούχης, Γκίκας, Καπράλος, Κανέλλης, Μόραλης, Δέρπαπας και Φασιανός. Η έκθεση πλαισιώνεται, επίσης, από χειρόγραφα και βιβλία του ποιητή μαζί με δημοσιευμένες και ανέκδοτες φωτογραφίες του. Τα περισσότερα έργα προέρχονται από τη Γεννάδειο Βιβλιοθήκη, το Μουσείο Μπενάκη, την Εθνική Πινακοθήκη και από πολλές ιδιωτικές συλλογές. Η έκθεση πραγματοποιείται με την πολύτιμη συμπαράσταση της ποιήτριας, Ιουλίτας Ηλιοπούλου, σε επιμέλεια του Τάκη Μαυρωτά και σε συνεργασία με το Μέγαρο Μουσικής Αθηνών.
(2013) Μακρουλάκης, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
(2013) Still Life, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
(2012) Νικόλαος Γύζης, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
(2012) Παρμακέλης, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
(2010) Μετζικώφ: Θεατρικά ενδύματα και προσωπεία, Εθνική Πινακοθήκη - Μουσείο Αλεξάνδρου Σούτζου
(2010) Λάζαρος Λαμέρας, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
(2010) Απόστολος Φανακίδης, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
(2010) Πρόσωπα του μοντερνισμού: Η ζωγραφική στη Βουλγαρία, την Ελλάδα και τη Ρουμανία, 1910-1940, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
(2010) Faces of Modernism: Painting in Bulgaria, Greece and Romania, 1910-1940, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
(2010) Σπύρος Παπαλουκάς, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
(2008) Θεοχαράκης: ζωγραφική 1952 - 2008, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
(2008) Theocharakis: Pittura 1952 -2008, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
(2008) Δ. Μυταράς: Ζωγραφική 1956-2008, Ιανός
(2008) Δημήτρης Μυταράς: η δέηση ενός ζωγράφου, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
(2008) Νόστος, Μουσείο Κυκλαδικής Τέχνης
(2008) Θεοχαράκης: ακουαρέλες 1990 - 2008, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
(2007) Σπύρος Παπαλουκάς, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
(2007) Spyros Papaloukas, Ίδρυμα Εικαστικών Τεχνών και Μουσικής Β. & Μ. Θεοχαράκη
(2007) Σωτήρης Σόρογκας, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2007) Θεοχαράκης: Ζωγραφική 1952-2007, Μουσείο Μπενάκη
(2006) Πάμπλο Πικάσσο, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2006) Εικαστικές καταγραφές 1986-2005, Εκδόσεις Καστανιώτη
(2003) Η κληρονομιά του Απόλλωνα, Ευρωπαϊκό Πολιτιστικό Κέντρο Δελφών
(2003) Μέσα από την Ελλάδα, Εκδόσεις Καστανιώτη
() Chryssa: Cinema Oasis 1990-1995, Ίτανος
() Chryssa: Σινέ Όασις 1990-1995, Ίτανος