Nikolaidis, Nikos K., 1884-1956 ¹
Νίκος Νικολαΐδης (περ.1884-1956). Ο Νίκος Νικολαΐδης γεννήθηκε στη Λευκωσία, πρωτότοκος γιος του Κωνσταντίνου Νικολάου και της συζύγου του Ειρήνης. Έχασε τους γονείς του σε ηλικία έξι χρόνων και μεγάλωσε κοντά σε μια θεία του. Για λόγους οικονομικής ανέχειας άρχισε να δουλεύει από παιδί με αποτέλεσμα να μη μπορέσει να φτάσει παρά στην τέταρτη τάξη του δημοτικού σχολείου. Αρχικά μαθήτευσε σε βιβλιοδετείο και στη συνέχεια στράφηκε στην αγιογραφία, με την οποία ασχολήθηκε και επαγγελματικά, αναλαμβάνοντας εικονογραφήσεις εκκλησιών και μοναστηριών, πορτραίτα, τοπιογραφίες, μακέτες και διακοσμήσεις κατά παραγγελία. Το 1907 έμεινε για λίγους μήνες στην Αθήνα, όπου παρακολούθησε μαθήματα ως ακροατής στη Σχολή Καλών Τεχνών, και στη συνέχεια ταξίδεψε σε χώρες της Ευρώπης, της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, καλύπτοντας τα έξοδά του από την τέχνη του. Μετά το τέλος των ταξιδιών του έζησε στην Αθήνα (1915-1919), τη Λεμεσό (1919-1923, ως καθηγητής ιχνογραφίας στην Ιδιωτική Σχολή Ξένων Γλωσσών και Ελληνικών Μαθημάτων και συνεργάτης του περιοδικού "Αβγή") και τέλος στο Κάιρο, όπου έγραψε και εξέδωσε το μεγαλύτερο μέρος του λογοτεχνικού έργου του και πέθανε στο Κοινοτικό Νοσοκομείο Καΐρου. Ο Νίκος Νικολαΐδης πρωτοεμφανίστηκε στο χώρο των γραμμάτων το 1908 στην Αθήνα με τη δημοσίευση των αφηγημάτων "Προσευχή" και "Τα δεσμά" και του ποιήματος "Του βράχου οι ανεμώνες" στο περιοδικό Α.Ο.Δ.Ο. ( = "Από όλα διά όλους") του Βλάση Γαβριηλίδη. Την περίοδο εκείνη συνεργάστηκε επίσης με περιοδικά όπως τα "Πανελλήνια Επιθεώρηση", "Νέα Ζωή", "Σεράπιον", "Γράμματα", "Βωμός", "Νέα Επιθεώρηση", "Κυπριακά Γράμματα" και την εφημερίδα "Ακρόπολις", δημοσιεύοντας κείμενα αρχικά στην καθαρεύουσα και στη συνέχεια στη δημοτική. Παράλληλα ήρθε σε επαφή με τον κύκλο του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου και πήρε μέρος στην ίδρυση του πολιτιστικού συλλόγου "Η Δράσις". Την πρώτη επίσημη εμφάνισή του στο χώρο της λογοτεχνίας πραγματοποίησε το 1919 με την έκδοση του ονειροδράματος "Το γαλάζιο λουλούδι", που παραστάθηκε με επιτυχία από το θίασο Αιμίλιου Βεάκη - Χριστόφορου Νέζερ στην Αλεξάνδρεια τέσσερα χρόνια αργότερα, με σκηνικά και μουσική του ίδιου του Νικολαΐδη. Ακολούθησαν εκδόσεις ποιημάτων, διηγημάτων και μυθιστορημάτων, αρχικά στην Κύπρο και στη συνέχεια στο Κάιρο. Έργα του μεταφράστηκαν στα γαλλικά, ιταλικά και ρουμανικά. Ο Νίκος Νικολαΐδης ανήκει στη μεσοπολεμική γενιά της νεοελληνικής λογοτεχνίας. Όσο ζούσε έγινε δεκτός με ενθουσιασμό από την κριτική. Το πρωτόλειο θεατρικό έργο του "Το γαλάζιο λουλούδι" χαρακτηρίζει η τάση φυγής από την πραγματικότητα, μέσω του λυρικού στοιχείου και της έμμετρης γραφής. Τα πεζά ποιητικά του έργα, χαρακτηρίζουν επιδράσεις από τα λογοτεχνικά ρεύματα του αισθητισμού και του εξωτισμού, ενώ στην τελευταία του συλλογή "Το βιβλίο του μοναχού", στρέφεται προς το σατιρικό στίχο με έντονα καυστική διάθεση. Το πεζογραφικό του έργο διατηρεί από την ποίηση τη μουσική διάσταση του λόγου και η γραφή του, ρεαλιστική στο γενικό της πλαίσιο με στοιχεία υπέρβασης της πραγματικότητας ωστόσο, διακρίνεται κυρίως για την ενάργεια της γλώσσας και την οξύτατη ψυχογραφική διείσδυση του συγγραφέα στο χώρο του ασυνειδήτου των ηρώων του. Στο "Στραβόξυλο" (1922) συναντάμε για πρώτη φορά έντονη την τάση του Νικολαΐδη να εισαγάγει αυτοβιογραφικά στοιχεία στα έργα του, αλλά και να τους δώσει μια διάσταση κοινωνικού προβληματισμού και διδακτισμού, προσπάθεια η οποία ευοδώθηκε κυρίως στο τελευταίο του έργο, το μυθιστόρημα "Τα τρία καρφιά". Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Νίκου Νικολαΐδη βλ. Γιαλουράκης Μανώλης, "Νικολαΐδης Νίκος", στη "Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας{, τ. 10, Αθήνα: Χάρη Πάτση, χ.χ., Καρακάσης Σταύρος, "Η ζωή και το έργο του Νίκου Νικολαΐδη", Αθήνα, Πρακτορείο Πνευματικής Συνεργασίας, 1953, Κουδουνάρης Αριστείδης, "Νικολαΐδης Νίκος", στο "Βιογραφικόν Λεξικόν Κυπρίων 1800 - 1920", Λευκωσία, 1995 (Γ' έκδοση), Κρανιδιώτης Νίκος, "Νικολαΐδης Νίκος", στο "Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό", τ. 7, Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1987, Νικολαΐδης Κώστας, "Χρονολόγιο Νίκου Νικολαΐδη (1884-1956)", "Νέα Εποχή", τ. 211 (Λευκωσία), 11-12/1991, σ.5-16, και Κατσιγιάννη Άννα, "Νίκος Νικολαΐδης", στο "Η μεσοπολεμική πεζογραφία· από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939)", Στ΄, σ. 226-248, Αθήνα, Σοκόλης, 1993.
(Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).
