Εξαντλημένο και χωρίς δυνατότητα παραγγελίας στον εκδότη
Τιμή Λεμόνι: 20,53 €
Η βίβλος του άθεου
Με τον λόγο κορυφαίων διανοητών
"The Portable Atheist" (Πρωτότυπος τίτλος στα αγγλικά)
Συγγραφή: · Christopher Hitchens
Christopher Hitchens
Ο Κρίστοφερ Έρικ Χίτσενς (1945-2011) γεννήθηκε στο Πόρτσμουθ του Χάμσαϊρ, στη Ν. Αγγλία, κατά τη διάρκεια της πολεμικής θητείας και των δύο γονιών του στο Βασιλικό Ναυτικό. Παρακολούθησε πολύ καλές σπουδές, κάτω από τη φροντίδα τους, αρχικά στο σχολείο Leys School του Κέιμπριτζ και στη συνέχεια στο Balliol College της Οξφόρδης, όπου παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας, πολιτικής και οικονομικής επιστήμης. Στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του "Hitch-22", που εκδόθηκε πολύ αργότερα, το 2010, αφηγήθηκε, μεταξύ άλλων, ορισμένες ομοφυλοφιλικές εμπειρίες από την ηλικία αυτή. Τη δεκαετία του '60, ο Χίτσενς εντάχθηκε στο κίνημα αντίθεσης προς τον πόλεμο του Βιετνάμ, την κλιμάκωση των πυρηνικών εξοπλισμών και την κυριαρχία των πολυεθνικών εταιρειών. Το 1965 προσχώρησε στο Εργατικό Κόμμα της Αγγλίας, από το οποίο διαγράφτηκε, όμως, το 1967, μαζί με όλη τη σπουδαστική του οργάνωση, εξαιτίας της κριτικής που άσκησαν στην υποστήριξη του πολέμου του Βιετνάμ από τον πρωθυπουργό Χάρολντ Γουίλσον. Άρχισε τη δημοσιογραφική του καριέρα τη δεκαετία του ΄70, ως ανταποκριτής του τροτσκιστικού περιοδικού "International Socialism", και αργότερα ως συνεργάτης του "The London Times Higher Education Supplement", σε θέματα κοινωνικών επιστημών, και του περιοδικού "The New Statesman". Η αυτοκτονία της μητέρας του σ' ένα δωμάτιο αθηναϊκού ξενοδοχείου, το 1973, τον έφερε κατ' ανάγκη στην Ελλάδα. Επιστρέφοντας δημοσίευσε ένα αποκαλυπτικό άρθρο για την κατάσταση της ελληνικής χούντας, που έμελλε να είναι το πρώτο του κείμενο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "New Statesman". Το 1981 ο Χίτσενς εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ, αρχίζοντας να γράφει για το εβδομαδιαίο περιοδικό "The Nation" και για το μηνιαίο "Vanity Fair", ασκώντας έντονη κριτική στους Χένρι Κίσινγκερ, Ρόναλντ Ρέιγκαν, Τζορτζ Χ. Ου. Μπους και στην πολιτική των ΗΠΑ στην Κεντρική και Νότια Αμερική. Μέσα από το τολμηρό και αντισυμβατικό περιεχόμενο του πολιτικού του λόγου, ο Χίτσενς εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο επιφανείς δημοσιογράφους και διανοούμενος της εποχής του. Φανατικός θαυμαστής του Τόμας Πέιν, του Τζορτζ Όργουελ και του προέδρου Τζέφερσον, δεν δίστασε να περιλάβει στα βέλη της κριτικής του τη νομπελίστρια ειρήνης Μητέρα Τερέζα και τους Μπιλ και Χίλαρι Κλίντον. Το 1989 άρχισε να αποστασιοποιείται από την παραδοσιακή γραμμή "αριστερών" διανοούμενων όπως οι Νόαμ Τσόμσκι, Νόρμαν Μέιλερ, Σούζαν Σόνταγκ και Τζον Απαντάικ, λόγω της χαλαρής τους αντίδρασης στην εντολή δολοφονίας του Σαλμάν Ρούσντι που εξέδωσε ο Αγιατολάχ Χομεϊνί, με αφορμή το βιβλίο του "Σατανικοί στίχοι". Πιστοί φίλοι του ως το τέλος παρέμειναν, αντίθετα, οι συγγραφείς Ίαν Μακ Γιούαν, Μάρτιν Έμις και Σαλμάν Ρούσντι. Το 1997 συντάχθηκε με το αίτημα επιστροφής των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα, καταθέτοντας την άποψή του στο βιβλίο: "The Parthenon Marbles: The Case for Reunification". Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 τα άρθρα του τάχθηκαν ανοιχτά υπέρ της διεθνούς επέμβασης των ΗΠΑ εναντίον των θεοκρατικών καθεστώτων και στη συνέχεια υπέρ του πολέμου στο Ιράκ, γεγονός για το οποίο κατηγορήθηκε ως νεο-αντιδραστικός. Ωστόσο, συνέχισε να διακηρύσσει με κάθε τρόπο τον ριζοσπαστικό αθεϊσμό του, γράφοντας το βιβλίο "God is not Great: How Religion Poisons Everything"/"Ο Θεός δεν είναι μεγάλος", που εκδόθηκε το 2007. Εξέδωσε αρκετά άλλα βιβλία, συμπεριλαμβανομένων των: "Cyprus", 1984, που ξαναεκδόθηκε με τίτλο: "Hostage to History: Cyprus from the Ottomans to Kissinger", 1989, "The Missionary Position: Mother Teresa in Theory and Practice", 1995, "Thomas Paine's Rights of Man: A Biography", "The Trial of Henry Kissinger"/"Η δίκη του Χένρι Κίσινγκερ", 2001, "Letters to a Young Contrarian"/"Γράμματα σ' έναν νέο αντιρρησία", 2001, "Why Orwell Matters", 2002 και "The Portable Atheist: Essential Readings for the Non-Believer", 2007. Τον Σεπτέμβριο του 2005 κατατάχθηκε πέμπτος σε μια δημοσκόπηση για τους 100 σημαντικότερους διανοούμενους των περιοδικών "Foreign Policy" και "Prospect". Πέθανε στο Χιούστον του Τέξας στις 15 Δεκεμβρίου 2011, σε ηλικία 62 ετών, μετά από μια επιπλοκή πνευμονίας που επιδείνωσε την υγεία του, ενώ είχε προσβληθεί από καρκίνο του οισοφάγου.
Titus Carus Lucretius
Ο Τίτος Λουκρήτιος Κάρος (λατινικά Titus Lucretius Carus) γεννήθηκε περίπου στα 98-94 π.Χ. και πέθανε γύρω στα 55-53 π.Χ. Ήταν Ρωμαίος ποιητής και φιλόσοφος. Το μόνο γνωστό του έργο είναι το εκτενές φιλοσοφικό ποίημα "De Rerum Natura", ("Περί της φύσεως των πραγμάτων"), 7.415 στίχων με επικούρεια θεματολογία. Παρότι η άνθιση του λατινικού εξάμετρου συνήθως αποδίδεται στον Βιργίλιο, είναι αναμφισβήτητη η επίδραση του "De Rerum Natura" στον τελευταίο και σε άλλους, μεταγενέστερους ποιητές. Είναι επίσης σημαντικό για το ρόλο που έπαιξε στη μετάδοση των ελληνικών φιλοσοφικών ιδεών και στην εκλέπτυνση της λατινικής γλώσσας.
Thomas Hobbes
O Thomas Hobbes γεννήθηκε στο Malmesbury της Αγγλίας το 1588 και πέθανε στο Hardwick το 1679. Από το 1603-1608 σπούδασε στην Οξφόρδη και κατόπιν έγινε οικοδιδάσκαλος του πρωτότοκου γιου του λόρδου Cavendish. Ο δεσμός του με την οικογένεια στάθηκε ισόβιος. Έκανε δύο μεγάλα ταξίδια στην Ευρώπη (1629-1631 και 1634-1637), όπου γνωρίστηκε με σημαντικούς εκπροσώπους της πνευματικής ζωής, ανάμεσά τους τους Mersenne, Galilei, Gassendi και Descartes. Στα 1640, καθώς πλησίαζε ο εμφύλιος πόλεμος, έφυγε και πήγε στο Παρίσι, όπου έμεινε έντεκα χρόνια. Μετά την επιστροφή του στην Αγγλία έζησε αποτραβηγμένος, έχοντας πια δημοσιεύσει τις βασικές πολιτικές του πραγματείες, δηλ. The Elements of Law (1640), De Cive (1642), Leviathan (1651). Ανάμεσα στα φιλοσοφικά του έργα κεντρική θέση επέχει το De Corpore (1655). Αξιομνημόνευτο είναι ότι ο Hobbes άρχισε τη φιλολογική του σταδιοδρομία με μια μετάφραση του Θουκυδίδη (1628) και την τελείωσε με μία έμμετρη μετάφραση της Οδύσσειας (1675) και της Ιλιάδας (1676).
Baruch de Spinoza
Baruch de Spinoza (1632 - 1677). Γεννήθηκε στο 'Αμστερνταμ και καταγόταν από εβραιο-πορτογαλική οικογένεια που είχε μεταναστεύσει παλαιότερα σε εποχές διωγμών στην (τότε ισπανική) Ολλανδία. Στα νεανικά του χρόνια εργάστηκε ως λειαντής φακών. Ο Σπινόζα αναφέρεται επίσης με το χριστιανικό όνομα Benedictus και θεωρείται ένας από τους σημαντικότερους προδρόμους του ευρωπαϊκού Διαφωτισμού. Το 1656 είχε αναθεματιστεί από την εβραϊκή συναγωγή της γενέτειράς του. Οι φιλοσοφικές του σκέψεις: για το κράτος προδιέγραψαν τη δημιουργία και εξέλιξη της αστικής δημοκρατίας και για τη φύση στηρίχθηκαν στη βασική ιδέα, αντί ενός προσωποποιημένου θεού, μιας παγκόσμιας φυσικής δύναμης, η οποία είναι "θεϊκής" προελεύσεως. Για τα θέματα της Ερμηνευτικής της Βίβλου εισήγαγε ο Σπινόζα επίσης νέες αντιλήψεις: Η Βίβλος δεν περιέχει το λόγο του θεού, αλλά τη θέλησή του, όπως αυτή μεταφέρεται από τους προφήτες, δηλαδή από ενδιάμεσα άτομα, τα οποία όπως πολλοί άλλοι μπορεί να μεtαφέρουν εσφαλμένα και των οποίων στην πορεία της παράδοσης τα έργα πιθανόν να έχουν αλλοιωθεί ή παρεξηγηθεί! Για να προκύψει λοιπόν ένα "ασφαλές" και "σαφές" νόημα της Βίβλου, όπως ο σύγχρονος του Σπινόζα, Καρτέσιος, απαιτούσε "καθαρές" και "σαφείς" φιλοσοφικές έννοιες, απαιτείται ιστορικο-φιλοσοφική επανεξέταση. Ο Σπινόζα απαιτεί την "interpretatio scripturae" της Βίβλου σε αναλογία με τη διερεύνηση της φύσης. Πέθανε στη Χάγη από φυματίωση.
David Hume
Ο Ντέιβιντ Χιουμ (1711-1776), ο σημαντικότερος στοχαστής του σκωτικού διαφωτισμού, είναι ο πρώτος στην ιστορία της φιλοσοφίας ο οποίος επιχείρησε την εμπειρική θεμελίωση της "Επιστήμης του ανθρώπου" εισάγοντας την "πειραματική μέθοδο συλλογισμού στα ηθικά θέματα". Γεννήθηκε στο Εδιμβούργο από οικογένεια εμπόρων και, χάνοντας από πολύ νωρίς τον πατέρα τους, ο ίδιος και τα αδέλφια του μεγάλωσαν μόνο με την αφοσιωμένη φροντίδα της μητέρας τους. Από νωρίς στράφηκε με ιδιαίτερη θέρμη στη μελέτη κειμένων της κλασικής γραμματείας, όπως του Κικέρωνος, του Σενέκα, του Λουκρητίου και του Πλουτάρχου, και σπούδασε στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου. Το 1734 μετέβη στην πόλη La Fleche της Anjou, στο κολέγιο της οποίας είχε σπουδάσει ο Καρτέσιος, όπου επιδόθηκε στη συγγραφή, και κατόπιν επέστρεψε στο Λονδίνο για να δημοσιεύσει, σε ηλικία 28 ετών, το πρώτο και μεγαλύτερο φιλοσοφικό έργο του, "Πραγματεία για την ανθρώπινη φύση" (1739-40). Η καινοτομία των απόψεών του προκάλεσε την απορριπτική κριτική των συγχρόνων του, οι οποίοι του απέδωσαν τον χαρακτηρισμό του άθεου και ακραίου αγνωστικιστή. Το γεγονός αυτό θα οδηγήσει τον Σκώτο φιλόσοφο σε νέα συγγραφή του έργου, "Έρευνες για την ανθρώπινη νόηση και για τις αρχές της ηθικής" ("Enquiries concerning human understanding and concerning the principles of morals") (1748, 1751), στο οποίο θα αμβλύνει φραστικά τη σκεπτικιστική οξύτητα ορισμένων από τα συμπεράσματα της "Πραγματείας", χωρίς ποτέ, όμως, να εγκαταλείψει τις θεμελιώδεις θέσεις του "νεανικού" του έργου. Στη συνέχεια δημοσιεύει τα "Ηθικά, πολιτικά, φιλολογικά δοκίμια" ("Essays moral, political, and literary") (1741-52), τις "Τέσσερις διατριβές" ("Four dissertations"), στις οποίες περιλαμβάνεται η "Φυσική ιστορία της θεολογίας" ("Natural history of religion") (1757), και τους έξι τόμους της "Ιστορίας της Μεγάλης Βρετανίας" (The history of Great Britain") (1754-1762). Το 1763 υπηρετεί στη Βρετανική Πρεσβεία του Παρισιού μέχρι το 1769, οπότε και επιστρέφει στη Σκωτία, για να αποσυρθεί και να συγγράψει τους "Διαλόγους για τη φυσική θεολογία" ("Dialogues concerning natural religion") και την "Αυτοβιογραφία μου" ("My own life"), τα οποία δημοσιεύονται μετά το 1776, έτος του θανάτου του.
James Boswell
Percy Bysshe Shelley
Ο Percy Bysshe Shelley γεννήθηκε στις 4 Αυγούστου 1792 στο Σάσσεξ. Γιος γαιοκτήμονα, σπούδασε στο Ήτον και στην Οξφόρδη. Πνεύμα επαναστατικό και ανήσυχο, το 1811 εξέδωσε το φυλλάδιο "Η αναγκαιότητα της αθεΐας", με αποτέλεσμα να αποβληθεί από το Πανεπιστήμιο, ο πατέρας του να τον αποκληρώσει και να θεωρηθεί αντιδραστικός. Αργότερα την ίδια χρονιά παντρεύτηκε την Harriet Westbrook, με την οποία απέκτησε δύο παιδιά. Ο γάμος του δεν υπήρξε ευτυχισμένος. Το 1812 κυκλοφόρησε την "Έκκληση στους Ιρλανδούς" με αφορμή το Θρησκευτικό Απελευθερωτικό Κίνημα της Ιρλανδίας. Στο Λονδίνο γνωρίζεται με τον συγγραφέα William Goldwin, ο οποίος τον επηρέασε στα πρώτα του ποιήματα με κοινωνικά θέματα, όπως, "Η βασίλισσα Μαμπ" και "Η εξέγερση του Ισλάμ" (1813). Το 1814 , μετά τον χωρισμό του με την Harriet, φεύγει με την Mary Godwin -που αργότερα έγινε γνωστή με τον "Φρανκενστάιν"- από το Λονδίνο και μετά την αυτοκτονία της γυναίκας του, την παντρεύεται το 1816. Ο τραγικός θάνατος της πρώτης του γυναίκας και ο κοινωνικός σάλος που προκάλεσε, τον ανάγκασαν να αφήσει την Αγγλία τον Μάρτιο του 1818. Τα τέσσερα τελευταία χρόνια της ζωής του τα πέρασε κυρίως στην Ιταλία, με τους φίλους του Byron και Leigh Hunt, όπου και έγραψε τα ωραιότερα έργα του. Εδώ, λίγο πριν τα τριακοστά του γενέθλια πνίγηκε στον κόλπο της Σπέτζια, όταν το μικρό του πλοίο Άριελ αναποδογύρισε στην διάρκεια μιας καταιγίδας, τον Ιούλιο του 1822. Το σώμα του βρέθηκε δύο μήνες αργότερα και περιμένοντας την άφιξη του Byron και του Hunt, τον έθαψαν στην άμμο, για να τον αποτεφρώσουν αργότερα με την παρουσία των φίλων του. Η στάχτη και η καρδιά του τάφηκαν τελικά στη Ρώμη, δίπλα στον John Keats.
John Stuart Mill
Ο Τζον Στιούαρτ Μιλ γεννήθηκε στο Πέντονβιλ (Pentonville) του Λονδίνου, μεγαλύτερος γιος του Σκώτου φιλοσόφου Τζέιμς Μιλ (1773-1836). Εκπαιδεύτηκε από τον πατέρα του, με τις συμβουλές και την βοήθεια των Jeremy Bentham και Francis Place. Του δόθηκε εξαιρετικά αυστηρή ανατροφή, και σκοπίμως προστατεύτηκε από τη συναναστροφή με συνομήλικά του αγόρια. Ο πατέρας του, οπαδός του Μπένταμ, είχε ως σκόπιμο στόχο του να δημιουργήσει μια ιδιοφυή διάνοια που θα μετέφερε την υπόθεση του ωφελιμισμού και της υλοποίησής του μετά το θάνατο του Μπένταμ. Τα κατορθώματά του ως παιδί ήταν εξαιρετικά. Στην ηλικία των τριών διδάχτηκε το ελληνικό αλφάβητο και μεγάλες λίστες ελληνικών λέξεων με τις αγγλικές αντίστοιχές τους. Μέχρι την ηλικία των οκτώ είχε διαβάσει τους Μύθους του Αισώπου, την Ανάβαση του Ξενοφώντα, και ολόκληρο τον Ηρόδοτο, και ήταν εξοικειωμένος με τον Λουκιανό, τον Διογένη Λαέρτιο, τον Ισοκράτη και έξι διαλόγους του Πλάτωνα. Είχε επίσης διαβάσει πολύ ιστορία στα αγγλικά και είχε διδαχθεί αριθμητική. Σύμφωνα με τον Μπέιν (Bain) η αυτοβιογραφία του μάλλον μειώνει το εύρος της δουλειάς που είχε καταφέρει ως παιδί μετά την ηλικία των οκτώ. Στα οκτώ του άρχισε να μαθαίνει Λατινικά, τον Ευκλείδη και άλγεβρα και του ανατέθηκε η διδασκαλία στα νεώτερα παιδιά της οικογένειας. Η βασική του μελέτη παρέμεινε η ιστορία, αλλά μελέτησε και όλους τους Λατίνους και Έλληνες συγγραφείς που διδάσκονταν την εποχή εκείνη στα σχολεία και τα πανεπιστήμια. Δεν διδάχτηκε να συνθέτει στα Λατινικά ή τα Ελληνικά, και ποτέ δεν ήταν πραγματικός λόγιος. Τα διδάχτηκε για το αντικείμενο που έπρεπε να μελετήσει, και μέχρι την ηλικία των δέκα μπορούσε να διαβάσει Πλάτωνα και Δημοσθένη με ευκολία. Η "Ιστορία της Ινδίας" του πατέρα του εκδόθηκε το 1818. Αμέσως μετά, περίπου στην ηλικία των δώδεκα, ο Τζον άρχισε να μελετά εξονυχιστικά την σχολαστική λογική, διαβάζοντας ταυτόχρονα τις λογικές πραγματείες του Αριστοτέλη στην πρωτότυπη γλώσσα. Τον επόμενο χρόνο ήρθε σε επαφή με την πολιτική οικονομία και μελέτησε τους Άνταμ Σμιθ και Ντέιβιντ Ρικάρντο με τον πατέρα του - ολοκληρώνοντας τελικά την κλασική οικονομική θεώρησή τους των παραγόντων παραγωγής. Το 1823 ίδρυσε με τον Τζέρεμυ Μπένταμ την Westminster Review ως εφημερίδα για τους φιλοσοφικούς ριζοσπάστες. Η εντατική όμως αυτή μελέτη είχε τραυματικά αποτελέσματα στην νοητική υγεία του Μιλ. Στην ηλικία των 21 υπέστη νευρικό κλονισμό. Όπως εξηγείται στο πέμπτο κεφάλαιο της Αυτοβιογραφίας του, ο κλονισμός προκλήθηκε από την μεγάλη σωματική και πνευματική καταβάρυνση από τις σπουδές του, που είχε καταπιέσει κάθε συναίσθημα ή πνευματική αναζήτηση που θ' ανέπτυσσε φυσιολογικά στην παιδική του ηλικία. Ωστόσο, η κατάθλιψη τελικά υποχώρησε, καθώς βρήκε παρηγοριά στην ποίηση του Ουίλιαμ Γουόρντσουερθ (William Wordsworth), και στην φιλική συντροφιά της Χάρριετ Τέυλορ (Harriet Taylor). Η ικανότητά για συναίσθημα ξαναβγήκε στην επιφάνεια, σημειώνοντας πως "το σύννεφο σταδιακά υποχώρησε". Ο Μιλ εργάστηκε για την Βρετανική Εταιρεία Ανατολικών Ινδιών, αλλά ήταν επίσης φιλελεύθερο μέλος του Κοινοβουλίου. Συνηγόρησε υπέρ της ελάφρυνσης του βάρους απέναντι στην Ιρλανδία, και βασικά εργάστηκε για ό,τι θεωρούσε λογική. Στο Θεωρήσεις για την Αντιπροσωπευτική Κυβέρνηση (Considerations on Representative Government) ο Μιλλ κάλεσε για διάφορες μεταρρυθμίσεις του Κοινοβουλίου και της ψηφοφορίας, ιδιαίτερα για την αναλογική εκπροσώπηση και την επέκταση του εκλογικού δικαιώματος. Ήταν νονός του Μπέρτραντ Ράσσελ. Το 1851 ο Μιλλ παντρεύτηκε την Χάρριετ Τέυλορ μετά από 21 χρόνια φιλίας. Η Τέυλορ υπήρξε σημαντική επιρροή στο έργο και τις ιδέες του Μιλλ κατά τη διάρκεια της φιλίας τους και του γάμου τους. Η σχέση του με την Χάρριετ Τέυλορ ενέπνευσε τη συνηγορία του Μιλ για τα γυναικεία δικαιώματα. Ο Μιλ θεωρείται ως ένας από τους πρώτους φεμινιστές. Το άρθρο του "The Subjection of Women" (1861) είναι από τα πρώτα έργα πάνω στο θέμα των δικαιωμάτων των γυναικών που γράφτηκαν από άντρες συγγραφείς. Εξελέγη ανεξάρτητος βουλευτής Ουέστμινστερ στις εκλογές του 1865 νικώντας το φιλελεύθερο, στρατηγό Ντι Λέισι Έβανς. Νικήθηκε στις επόμενες εκλογές, του 1868, από τον μετέπειτα υπουργό, συντηρητικό Ουίλιαμ Σμιθ.
Karl Marx
Ο Χάινριχ Κάρλ Μάρξ (Τρίρ 1818 - Λονδίνο 1883) θεωρείται ο ιδρυτής της υλιστικής αντίληψης της ιστορίας. Σπούδασε στη Βόννη και έπειτα στο Βερολίνο, όπου ήρθε σε επαφή με τους κύκλους του "Γερμανικού ριζοσπαστισμού". Το 1844 γνώρισε τον Έγγελς, με τον οποίο συνδέθηκε με βαθιά φιλία. Το 1848, με την έκδοση του "Μανιφέστου του κομμουνιστικού κόμματος", καθιερώνεται σαν ένας απ' τους σημαντικότερους θεωρητικούς της επανάστασης. Χάρις στο επιστημονικό του κύρος μπόρεσε να συνενώσει τις γραμμές του Ευρωπαϊκού Εργατικού Κινήματος. Η σκέψη του Μάρξ πηγάζει απ' την κλασική γερμανική φιλοσοφία, το γαλλικό σοσιαλισμό και την αγγλική πολιτική οικονομία.
George Eliot
H αγγλίδα μυθιστοριογράφος Tζωρτζ Έλιοτ θεωρείται μία από τις μεγάλες μορφές της αγγλικής λογοτεχνίας. Tο πραγματικό της όνομα ήταν Mary Anne Evans. Γεννήθηκε στο Γουοργουικσάιρ της Αγγλίας το 1819. Βαθιά θρησκευόμενο παιδί, δίδασκε στο κατηχητικό από ηλικία δώδεκα ετών. Ως μαθήτρια βρέθηκε υπό την επιρροή διαφόρων ευαγγελιστών, μεταξύ των οποίων και του αιδεσιμότατου Τζον Έντμουντ Τζονς, ενός ιεροκήρυκα που εμφανίζεται αργότερα σε κάποια μυθιστορήματά της. Αργότερα, όμως, όταν μετακόμισε στο Κόβεντρι το 1841, γνωρίστηκε με τον Τσαρλς και την Καρολάιν Μπέι, που ήταν ελεύθερα σκεπτόμενοι θρησκευόμενοι. Η επιρροή τους την έκανε να αναθεωρήσει πολλές από τις ευαγγελικές απόψεις της αλλά η θρησκεία συνέχισε να παίζει σημαντικό ρόλο στη ζωή της και στο έργο της. Μέσω των Μπέι, ανέλαβε να μεταφράσει το "Η ζωή του Ιησού" του Στράους και γνωρίστηκε με τον εκδότη Τζον Τσάπμαν, που την προσέλαβε ως δημοσιογράφο στο Ουεστμίνστερ Ριβιού το 1851. Το 1856 δημοσίευσε εκεί ένα άρθρο με τον τίτλο "Ανόητα μυθιστορήματα από ανόητες μυθιστοριογράφους", όπου καυτηρίαζε τις γυναίκες συγγραφείς της εποχής για τον μελοδραματισμό, το στομφώδες ύφος και τις υπερβολές των έργων τους, καθώς και για την άγνοιά τους για τη ζωή πέρα από τα περιορισμένα όρια του κοσμικού κύκλου τους. Δέκα μέρες αργότερα έπιασε την πένα της κι άρχισε να γράφει το πρώτο της έργο, "Οι κακοτυχίες του αιδεσιμότατου Έιμος Μπάρτον", που δημοσίευσε με το αντρικό ψευδώνυμο Τζωρτζ Έλιοτ. Τα επόμενα έργα της, μεταξύ των οποίων το "Adam Bede", "The Mill on the Floss", το "Silas Marner", το "Middlemarch" -που θεωρείται από πολλούς το κορυφαίο της- την καθιέρωσαν ως μία από τις μεγαλύτερες συγγραφείς της εποχής της. Χρησιμοποιούσε συχνά εκκλησιαστικά και κοινωνικά θέματα και τελειοποίησε την τέχνη της ανάλυσης των χαρακτήρων, προετοιμάζοντας το έδαφος για το "μοντέρνο" μυθιστόρημα. Την εποχή που άρχισε να εργάζεται ως δημοσιογράφος εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο, όπου δημιούργησε στενή φιλία με τον Χέρμπερτ Σπένσερ και αργότερα με τον συγγραφέα Τζωρτζ Χένρι Λιούις, με τον οποίο συζούσαν χωρίς να παντρευτούν, αφού ο Λιούις δεν είχε πάρει διαζύγιο από την γυναίκα του. Μετά το θάνατο του Λιούις το 1878, η Έλιοτ παντρεύτηκε τον σαραντάχρονο Τζων Ουόλτερ Κρος το 1880, αλλά λίγο αργότερα πέθανε και, το 1882, ετάφη δίπλα στον Λιούις.
Charles Robert Darwin
Charles Robert Darwin (1809 - 1882). Γεννήθηκε στο Mount (Shrewsbury) και πέθανε στο Downe (London-Bromley). Ο νεαρός Δαρβίνος που ήταν πέμπτο από έξι παιδιά στην οικογένεια, ήθελε πάντα να γίνει χημικός και, λόγω των συλλογών από σκαθάρια, αχιβάδες, πεταλούδες κ.ά. που συντηρούσε στο σχολείο, σήμερα θα λέγαμε Βιολόγος. Στο Πανεπιστήμιο του Εδιμβούργου άρχισε ο Δαρβίνος να σπουδάζει Ιατρική σε ηλικία 16 ετών, λόγω επιμονής του πατέρα του. Μετά από σύντομο χρονικό διάστημα είχε ο νεαρός φοιτητής πολλά προβλήματα, τόσο λόγω της περιγραφής των ασθενειών στις παραδόσεις που του προκαλούσαν, όπως έλεγε, ρίγος, όσο και λόγω των εγχειρίσεων χωρίς αναισθησία που έθιγαν την ευαισθησία του. Μετά από 2 χρόνια εγκατέλειψε ο Δαρβίνος τη σπουδή της Ιατρικής και το έτος 1827 άρχισε να σπουδάζει Θεολογία στο Καίμπριτζ, πάλι με πίεση του πατέρα του, για να γίνει παπάς. Αυτή είναι και η μόνη σπουδή που ολοκλήρωσε ο Δαρβίνος, αν και αυτή η λεπτομέρεια αποσιωπάται συνήθως από το βιογραφικό του και ο μεγάλος ερευνητής αναφέρεται αφηρημένα ως "φυσιοδίφης". Κατά τη διάρκεια των σπουδών του μελετούσε ο Δαρβίνος, παράλληλα με τη Θεολογία, και γεωλογικά, βιολογικά και άλλα θέματα που συνέχισαν να τον ενδιαφέρουν από τα σχολικά του χρόνια. Με αυτές τις δραστηριότητές του και λόγω της συλλογής σκαθαριών και αχιβάδων που συνέχιζε να διατηρεί, πήρε ο τελειόφοιτος Δαρβίνος μια πρόσκληση να συνοδεύσει διετή εξερευνητική αποστολή στη νότια Αμερική που είχε στόχο να καταγράψει τα ζωικά είδη αυτής της ηπείρου. Το 1831 ξεκίνησε το ταξίδι με το πλοίο "Beagle" και πρώτος σταθμός ήταν η Βραζιλία. Στην περιοχή του Ρίο ντε Τζανέιρο μάζεψε ο Δαρβίνος πολλά είδη άγνωστων στη Βρετανία σκαθαριών και εντόπισε σε γεωλογικά υποστρώματα υπολείμματα εξαφανισμένων ζώων. Για κάθε μέρα ερευνών κρατούσε ο ερευνητής ειδικό ημερολόγιο και ταυτόχρονα έστελνε επιστολές με την πορεία του ταξιδιού του σε φίλους στην Αγγλία, ώστε να μην χάνονταν οι μελέτες του, αν συνέβαινε κάποιο ατύχημα. Το ταξίδι που είχε προγραμματιστεί αρχικά με διετή διάρκεια, κράτησε τελικά περί τα 5 χρόνια και έφερε τους ερευνητές, μέσω του στενού του Μαγγελάνου στον Ειρηνικό, στη Νέα Ζηλανδία και την Αυστραλία. Στα νησιά του Αρχιπελάγους Γκαλαπάγκος κατέγραψε ο Δαρβίνος τα ζωικά είδη που είχαν απομονωθεί από τις ηπείρους και διαπίστωσε ότι υπήρχαν γιγάντιες χελώνες, ήρεμα και φιλικά προς τον άνθρωπο πτηνά, με διαφορετικά διαμορφωμένα ράμφη κ.ά. Μελέτησε επίσης τα πετρώματα από σχετικά πρόσφατες εκρήξεις ηφαιστείων και τις ιδιομορφίες στη μορφή και τη συμπεριφορά διάφορων ζώων. Τη σημασία αυτών των μελετών δεν συνέλαβε από την αρχή σωστά ο Δαρβίνος, αργότερα αποδείχθηκαν όμως θεμελιώδη για τα μεταγενέστερα συμπεράσματά του. Το 1836 επέστρεψε η αποστολή στην Αγγλία με διαδρομή νότια της Αφρικής και πάλι μέσω Βραζιλίας και ο Δαρβίνος είχε μαζί του ένα τεράστιο όγκο υλικού που έπρεπε πλέον να τύχει επεξεργασίας. Το 1859 δημοσίευσε ο Δαρβίνος ένα βιβλίο με τίτλο "Η προέλευση των ειδών" ("The origin of species") τα πορίσματα από αυτό το ταξίδι του και από τις συγκριτικές μελέτες που πραγματοποίησε για πάνω από 20 χρόνια. Σ' αυτό το βιβλίο υποστηρίζει ο Δαρβίνος ότι τα είδη του ζωικού βασιλείου δεν παραμένουν αμετάβλητα, όπως υποστήριζε ο Αριστοτέλης, αλλά έχουν κοινή καταγωγή και εξελίσσονται με την πάροδο των χιλιετιών. Μόνο εκείνα τα είδη του ζωικού και φυτικού βασιλείου επιβιώνουν στη φύση, τα οποία προσαρμόζονται στο εκάστοτε περιβάλλον, όπως αυτό διαμορφώνεται από γεωλογικά, φυσικοχημικά κ.ά. φαινόμενα. Λεπτομέρειες για το μηχανισμό που διατηρεί στα ζώα και φυτά τις πληροφορίες για τις απαιτούμενες βέλτιστες ιδιότητες, δεν ήταν σε θέση να δώσει βέβαια ο Δαρβίνος, γιατί εκείνη την εποχή δεν ήταν γνωστές σημαντικές λεπτομέρειες για τα βιολογικά φαινόμενα. Αυτή η θέση δημιούργησε αμέσως έντονες συζητήσεις μεταξύ των επιστημόνων και των θεολόγων, δεδομένου ότι προεκτάσεις των σκέψεων του Δαρβίνου οδηγούσαν στο συμπέρασμα ότι ο άνθρωπος αποτελεί εξέλιξη κάποιων ειδών πιθήκου. Ο Δαρβίνος, σπουδασμένος θεολόγος ο ίδιος, τιτλοφορήθηκε ως άθεος και χλευάστηκε με δημοσιεύματα ως απόγονος πιθήκων, οι προσπάθειες των θρησκόληπτων κύκλων να τον γελοιοποιήσουν ήταν πάμπολλες. Παρά τις πολλαπλές αντιδράσεις, το πρώτο βιβλίο του Δαρβίνου έγινε ανάρπαστο σε μερικές μέρες και ακολούθησαν πολλές επανεκδόσεις και μεταφράσεις σε όλες τις γλώσσες του κόσμου. Με νεότερα βιβλία του, "The variation of animals and plants under domestication" (1868), "The descent of man and selection in relation to sex" (1871) και "The expression of emotions in animals and man" (1872) συμπλήρωσε και βελτίωσε ο Δαρβίνος τις θέσεις του για την εξέλιξη των ειδών. Σύντομα ανακαλύφθηκαν δε και οι μελέτες του Μέντελ, ο οποίος κατά σύμπτωση ήταν επίσης θεολόγος και η τοποθέτηση των αντιδραστικών κύκλων έγινε σταδιακά πιο προσεκτική. Οι απόψεις του Δαρβίνου καθιερώθηκαν με την πάροδο των δεκαετιών στην επιστήμη και, με την απελευθέρωση των κοινωνιών από τις θρησκευτικές εξαρτήσεις, στους κύκλους των μορφωμένων ανθρώπων. Ο Δαρβίνος παντρεύτηκε το έτος 1839 την ξαδέλφη του Emma Wedgwood και απέκτησαν 10 παιδιά, από τα οποία έζησαν τα 7. Μέχρι το θάνατό του έγινε μέλος σε πολλές επιστημονικές ενώσεις της Βρετανίας, της Γαλλίας κ.ά.
Leslie Stephen
Anatole France
O Ανατόλ Φρανς πραγματικό όνομα Jacques - Anatol - Francois Thibault γεννήθηκε στο Παρίσι στις 16 Απριλίου του 1844. Μοναχογιός ενός βιβλιοπώλη, έλαβε καλή μόρφωση και αμέσως μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του προσλήφθηκε στις εκδόσεις του Αλφόνς Λεμέρ, εκδότη των ποιητών του λεγόμενου "Παρνασσού", όπου παρείχε διορθωτική, βιβλιογραφική και ταξινομητική εργασία ή έγραφε προλόγους σε εκδόσεις κλασικών έργων. Το 1876 έγινε βοηθός βιβλιοθηκάριου στην Γερουσία και παρέμεινε στην θέση έως το 1890, εξασφαλίζοντας αρκετό ελεύθερο χρόνο για την προσωπική του πνευματική ανάπτυξη. Σε αυτήν την περίοδο κατέθετε τακτικές συνεργασίες στα περιοδικά "Σφαίρα" και "Εικονογραφημένο Σύμπαν", εξέδωσε την νουβέλα "Le Crime de Sylvestre Bonnard", 1881), που βραβεύθηκε από την Γαλλική Ακαδημία και από το 1886 ανέλαβε λογοτεχνικός διευθυντής της καθημερινής εφημερίδας "Οι Καιροί". Τον Σεπτέμβριο του 1886 γνωρίστηκε με την μαντάμ Αρμάν ντε Καγιαβέ, της οποίας το "σαλόνι" αποτελούσε το κέντρο της φιλολογικής ζωής του Παρισιού και μερικά χρόνια αργότερα χώρισε την έως τότε σύζυγό του, η οποία θεωρούσε ότι ο Φρανς την "παραμελούσε" και ξόδευε υπερβολικά ποσά σε βιβλία. Το 1895 εξέδωσε ένα βιβλίο αφορισμών του με τίτλο "Le Jardin d' Epicure", μέσα στο οποίο εξέφραζε με την μεγαλύτερη ένταση τον αστικό σκεπτικισμό και ηδονισμό, που διέπνεε την Γαλλική κουλτούρα της εποχής αλλά εν γένει και το υπόλοιπο συγγραφικό έργο του ιδίου. Από την άνοιξη του 1893 άρχισε να γράφει άρθρα κοινωνικής κριτικής στην "Ηχώ του Παρισιού" με τίτλο "Οι γνώμες του κυρίου Ζερόμ Κουανιάρ", μέσα από τα οποία ασκούσε αυστηρή κριτική στους θεσμούς και εκδήλωνε συμπάθεια για τον κοινό καθημερινό άνθρωπο. Οι μέσα από τα άρθρα αυτά επιθέσεις του κατά της Εκκλησίας, του στρατού, της Δικαιοσύνης και των ανάλγητων μορφωμένων, τον έκαναν σύντομα να αποκτήσει σοβαρή πολιτική διάσταση, το δε έτος 1896 έγινε δεκτός στην Γαλλική Ακαδημία και λίγο μετά προσχώρησε στο Σοσιαλιστικό Κόμμα. Έγραψε πολλά ακόμα βιβλία με πιο σημαντικά τα "Οι Θεοί διψούν" ("Les Dieux ont soif", 1912), "Η ανταρσία των αγγέλων" ("La Revolte des anges", 1914) και μία βιογραφία της Ζαν ντ' Αρκ (1908). Εξαιτίας του αντιθεοκρατικού πνεύματος των έργων του, τα βιβλία του Φρανς μπήκαν στην λίστα ("Index") απαγορευμένων βιβλίων της Καθολικής Εκκλησίας. Το 1920 νυμφεύθηκε την κατά 27 χρόνια νεότερή του Έμμα Λαπρεβότ, πρώην καμαριέρα της μαντάμ Αρμάν ντε Καγιαβέ, το 1921 ταξίδεψε στην Στοκχόλμη όπου του απονεμήθηκε το βραβείο Νόμπελ της Λογοτεχνίας και την επόμενη χρονιά δημοσίευσε στην "Ουμανιτέ" τον "Χαιρετισμό προς τα Σοβιέτ", για να χάσει όμως όλες τις ψευδαισθήσεις του λίγο αργότερα όταν οι Γάλλοι διανοούμενοι καταγγέλθηκαν ως "ανεπιθύμητοι ερασιτέχνες" από το 4ο Συνέδριο της Κομμουνιστικής Διεθνούς στην Μόσχα. Πέθανε στο Παρίσι στις 12 Οκτωβρίου 1924. Το σύνολο των έργων του εκδόθηκε κατά την περίοδο 1925 - 1935 σε 25 τόμους.
Mark Twain
Ο Σάμιουελ Λόνγκχορν Κλέμενς, που έγινε γνωστός σ' όλο τον κόσμο ως Μαρκ Τουέιν, γεννήθηκε το 1835 και μεγάλωσε στο παραποτάμιο λιμάνι Χάνιμπαλ, στο Μιζούρι. Σε ηλικία δώδεκα χρόνων εγκατέλειψε το σχολείο ψάχνοντας για δουλειά. Εργάστηκε ως καπετάνιος σε ατμόπλοιο, τυπογράφος, στρατιώτης, χρυσοθήρας, εργάτης ορυχείων και ανταποκριτής στις Δυτικές Πολιτείες. Οι εμπειρίες του τον πλούτισαν με μια βαθιά γνώση των ανθρώπων, καθώς και με την ικανότητα να χειρίζεται τις διαλέκτους τους και να κατανοεί τα έθιμά τους. Με το βιβλίο του "Ο περίφημος βάτραχος της Καλαβέρας" (1865) κέρδισε το ενδιαφέρον των συμπολιτών του και με το "Οι Αφελείς Ταξιδεύουν" ενίσχυσε τη φήμη του. Αλλά μόνο με το μυθιστόρημά του "Η Ζωή στο Μισισιπή" που έγραψε το 1883, και με τις "Περιπέτειες του Χάκλμπερι Φιν" το 1884, αναγνωρίστηκε ως ένας από τους μεγαλύτερους συγγραφείς της Αμερικής. Προς το τέλος της ζωής του, κυνηγημένος από προσωπικές δυσκολίες και οικονομικά προβλήματα, ο Τουέιν έχασε την αισιοδοξία του, με αποτέλεσμα μόνο οι ιστορίες "Ο άνθρωπος που διέφθειρε τον Χάντλμπουργκ" και "Ο μυστηριώδης ξένος" (που εκδόθηκε μετά το θάνατό του, το 1916) να είναι αντάξιες του μεγάλου ταλέντου του.
Joseph Conrad
Ο Joseph Conrad (κατά κόσμον Josef Teodor Konrad Nalecz Korzeniowski) γεννήθηκε το 1857 στην Ουκρανία η οποία βρισκόταν τότε υπό ρωσική κυριαρχία. Οι γονείς του, ένθερμοι Πολωνοί πατριώτες, αγωνιστές κι εξόριστοι λόγω αντικαθεστωτικής δράσης, πέθαναν όταν ο Conrad ήταν ακόμα μικρός. Για τα επόμενα εικοσιπέντε χρόνια, την κηδεμονία του ανέλαβε ανεπίσημα ο θείος του και αδερφός της μητέρας του Tadeusz Bobrowski, ο οποίος στα 1874 έδωσε τη συγκατάθεσή του προκειμένου να γίνει ο ανιψιός του ναυτικός. Ο Conrad ξεκίνησε τη ναυτική του σταδιοδρομία από τη Μασσαλία, όπου πρώτα υπηρέτησε σε γαλλικά εμπορικά πλοία και κατόπιν σ' ένα αγγλικό, ως δόκιμος. Στα 1886, απέκτησε την αγγλική υπηκοότητα και το δίπλωμα του Πλοιάρχου του Βρετανικού Εμπορικού Ναυτικού. Οκτώ χρόνια αργότερα, εγκατέλειψε τη θάλασσα με σκοπό ν' αφοσιωθεί ολοκληρωτικά στη συγγραφή και στα 1895 εξέδωσε το πρώτο του μυθιστόρημα με τίτλο "Η τρέλα του Αλμάγιερ". Στα 1896 παντρεύτηκε τη Jessie George και εγκαταστάθηκε οριστικά στο Κεντ, όπου έγραψε γνωστά αριστουργήματα όπως "Η καρδιά του σκότους", "Λόρδος Τζιμ", "Ο μυστικός πράκτορας, Νειάτα", "Τυφώνας" κ.ά. Κάποια έργα του θεωρούνται "ρομαντικά", αλλά ο "ρομαντισμός" του είναι εμποτισμένος με έντονη ειρωνεία, προπάντων για την ικανότητα του ατόμου να ξεγελά τον εαυτό του. Πολλοί κριτικοί τον θεωρούν πρόδρομο του μοντερνισμού. Το αφηγηματικό ύφος και οι υπαρξιακοί, αντι-ηρωικοί χαρακτήρες του, έχουν επηρεάσει πολλούς συγγραφείς. Ανάμεσα στους θαυμαστές του ήταν ο Χένρι Τζέιμς και ο Φορντ Μάντοξ Φόρντ με τον οποίο συνεργάστηκε για τη συγγραφή δύο μυθιστορημάτων.
Emma Goldman
Η Έμμα Γκόλντμαν (1869-1940) υπήρξε πολιτική ακτιβίστρια, φεμινίστρια και μία από τις σημαντικότερες εκφράσεις του ριζοσπαστικού αναρχισμού στην Αμερική των αρχών του 20ου αιώνα. Γεννημένη στην πόλη Κόνβο της Ρωσίας (σημερινό Κάουνας της Λιθουανίας), μετανάστευσε στη Νέα Υόρκη το 1885. Η σκέψη και η πολιτική της στάση επηρεάστηκαν από στοχαστές όπως ο Μπακούνιν, ο Κροπότκιν αλλά και ο Χένρι Ντέιβιντ Θόρω και ο Ραλφ Ουάλντο Έμερσον. Μαζί με τον αναρχικό συγγραφέα, εραστή και σύντροφο σε όλη τη ζωή της Alexander Berkman, αναμίχθηκαν σε πράξεις πολιτικού ακτιβισμού, μεταξύ των οποίων η απόπειρα δολοφονίας του αμερικανού βιομήχανου και χρηματιστή Henry Clay Frick -για την οποία ο Berkman, καταδικάτηκε σε φυλάκιση 22 ετών και η Γκόλντμαν φυλακίστηκε για δύο χρόνια-, αλλά και η διακήρυξη πολιτικής ανυπακοής όσον αφορά τη συμμετοχή των Αμερικανών στον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1906 εξέδωσε το αναρχικό περιοδικό "Μητέρα Γη" [Mother Earth]. Την αρχική συμπάθειά της προς τη Ρωσική Επανάσταση διαδέχτηκε η απογοήτευσή της για την αναστολή των ατομικών ελευθεριών, που αποτυπώθηκε σε μια σειρά ανταποκρίσεων προς την εφημερίδα "The New York World" του Joseph Pulitzer, οι οποίες εκδόθηκαν αργότερα σε δύο τόμους. Όσο ζούσε, εξέδωσε τα βιβλία: "Anarchism and Other Essays", 1910, "The Social Significance of the Modern Drama", 1914, "My Disillusionment in Russia" (τίτλος που απέδωσε ο εκδότης της), 1923, "My Further Disillusionment in Russia", 1924, "Living My Life", 1931.
Howard Phillips Lovecraft
Ο X. Φ. Λάβκραφτ γεννήθηκε στις 20 Αυγούστου 1890 στο Πρόβιντενς του Ρόουντ Άιλαντ. Πέρασε τα περισσότερα χρόνια του ολότελα αποκομμένος από τον κόσμο και την εποχή στην οποία ζούσε. Πέθανε το 1937 σε ηλικία 47 χρονών. Υπήρξε αφοσιωμένος μελετητής των αρχαιοτήτων της πόλης του και ίσως η καταγωγή του να του έδωσε τη φυσική τάση που τον έκανε αγγλόφιλο για όλη του τη ζωή. Η υγεία του τα πρώτα χρόνια δεν ήταν πολύ σταθερή, έτσι τα πέρασε προστατευόμενος μέσα στην οικογένεια, ενώ η μερική αυτή ανικανότητά του, του επέτρεψε να διαβάζει συνέχεια. Σαν αποτέλεσμα, το ευαίσθητο, ονειροπόλο παιδί, δημιούργησε πολύ νωρίς έναν παράξενο δικό του κόσμο, στοιχειωμένο από τα πλάσματα της φαντασίας του. Μεγάλο μέρος των μυθιστορημάτων του που ανήκε στο βασίλειο του υπερφυσικού, αναπτύχθηκε απ' αυτόν τον κόσμο. Από πολύ μικρός έδωσε δείγματα της ποιητικής του ικανότητας και σε ηλικία 15 χρονών έγραψε το πρώτο του διήγημα. Ο Λάβκραφτ σαν παιδί ήταν ντροπαλός ενώ σαν ενήλικας απόμακρος, σχεδόν απομονωμένος. Ήταν ψηλός, αδύνατος και συνήθως χλομός, παρ' όλο που είχε φωτεινά και πολύ ζωηρά μάτια. Το σαγόνι του προεξείχε. Ο χαρακτήρας του ήταν ευγενικός. Η συζήτησή του αποκάλυπτε ένα εκπληκτικά πλούσιο λεξιλόγιο και μια άμεση χρήση των λέξεων, γεγονός ολοφάνερο στα μυθιστορήματά του. Στις δύο δεκαετίες που διήρκεσε μόνο, η συγγραφική του ζωή, ο Λάβκραφτ έγινε δάσκαλος του μακάβριου και στην εποχή του δεν υπήρχε ισάξιος του στην Αμερική. Άρχισε να γράφει νωρίς αλλά δεν κατόρθωσε να δημοσιευτεί τίποτα σε κανένα περιοδικό ευρείας κυκλοφορίας. Έχοντας Βρετανούς προγόνους, οι φιλολογικές του επιρροές ήταν Βρετανικές μάλλον -του Άρθουρ Μάχεν και του Λόρδου Ντάνσανι κυρίως- και όχι οι Αμερικάνικες της γοτθικής παράδοσης του Πόε. Τα έργα του Λάβκραφτ δεν εκδόθηκαν ποτέ σε ευρεία κλίμακα όσο ζούσε και μόνο μια μικρή νουβέλα έκανε την εμφάνισή της τυπωμένη και δεμένη από έναν ερασιτέχνη αλλά ενθουσιώδη εκδότη. Περίπου 50 από τις ιστορίες του δημοσιεύτηκαν σε περιοδικά και κυρίως στα: "Αλλόκοτες Ιστορίες", "Καταπληκτικές Ιστορίες", "Καταπληκτική Επιστημονική Φαντασία". Το έργο του συγκεντρώθηκε σε ανθολογία στην πατρίδα του και στην Αγγλία, αλλά μόνο 2 χρόνια μετά τον θάνατο του εκδόθηκε από το "Αρκάμ Χάουζ" (που δημιουργήθηκε από τον Derleth σε συνεργασία με τον D. Wandrei, με σκοπό την αναδημοσίευση των έργων του Λάβκραφτ) μια ανθολογία με τίτλο "Ο Ξένος και άλλα", που περιείχε τις καλύτερες ιστορίες του και έγινε ένα από τα πιο πολύτιμα συλλεκτικά αντικείμενα στην Αμερική. Τον τόμο αυτό ακολούθησε το "Πέρα από τον Τοίχο του Ύπνου", "Μαρτζινάλια", "Κάποιος καραδοκεί στο Κατώφλι" (νουβέλα που τελείωσε ο Derleth) και "Κάτι για τις Γάτες και άλλα Κομμάτια", που όλα τους περιείχαν λιγότερο σημαντικά έργα. Αν και οι πρώτες του εργασίες ήταν ιδιαίτερα φανταστικές, επηρεασμένες από τον Λόρδο Ντάνσανι, ο Λάβκραφτ στράφηκε γρήγορα σε θέματα κοσμικού τρόμου και πνευματικής φρίκης, στις αξιοσημείωτες ιστορίες του "Χρώμα από το Διάστημα", "Τρόμος στο Ντάνγουιτς", "Ψίθυροι στο Σκοτάδι" και άλλα. Ανάμεσα σε αυτά εκείνη η μοναδική ιστορία τρόμου "Ποντίκια μέσα στους Τοίχους", που ίσως είναι η καλύτερη στο είδος της που γράφτηκε στην Αμερική το 1920. Λίγο χρόνο μετά την εμφάνιση των ιστοριών σε περιοδικά, άρχισε να φαίνεται καθαρά στο έργο του, το πρότυπο το οποίο έγινε αργότερα γνωστό ως "Μύθος του Κθούλου" και το οποίο πήρε το όνομα του από το "Κάλεσμα του Κθούλου" την πρώτη ιστορία που αποκαλύπτει καθαρά το σχέδιο του Λάβκραφτ. Ο Λάβκραφτ έγραψε μόνο 3 μυθιστορήματα ανάμεσα σε πολλά διηγήματα και νουβέλες. Το πιο φιλόδοξο όμως απ' αυτά είναι "Η Περίπτωση του Τσάρλς Ντέξτερ Ουόρντ" που γράφτηκε το 1927-1928 αλλά δεν δημοσιεύτηκε ως το 1941, όταν μια συντετμημένη έκδοσή του είδε το φώς της δημοσιότητας στο περιοδικό "Αλλόκοτες Ιστορίες". Ολόκληρο το μυθιστόρημα δημοσιεύτηκε το 1943 στο περιοδικό "Πέρα από τον Τοίχο του Ύπνου", από τότε δημοσιεύτηκε σε συνέχειες στην Αγγλία, ενώ στην Αμερική έγινε τυπική ταινία φρίκης με τον ηθοποιό Βίνσεντ Πράϊς στον κύριο ρόλο και είχε τον τίτλο: "Το στοιχειωμένο Παλάτι του Έντγκαρ Άλαν Πόε". Δεύτερο σε μέγεθος είναι το μυθιστόρημα "Στα βουνά της Τρέλλας" που γράφτηκε το 1931 και προηγήθηκε του μεγαλύτερου μυθιστορήματος όσον αφορά ημερομηνίες έκδοσης, όπου κι εκεί δημοσιεύτηκε κάτι τι συντετμημένο. Το τρίτο, με τίτλο "Η αναζήτηση ονείρων του άγνωστου Κάνταθ", είναι πολύ πιθανό να συνελήφθη σαν ιδέα και να γράφτηκε πολύ πριν τ' άλλα μυθιστορήματα, κάπου στις αρχές του 1924-1925 αλλά αντίθετα από εκείνα τα μυθιστορήματα, προφανώς δεν αναθεωρήθηκε ποτέ. Δεν αποτελεί μέρος του "Μύθου του Κθούλου" στον οποίο ανήκει τόσο "Η περίπτωση του Τσάρλς Ντέξτερ Ουόρντ" όσο και το "Στα βουνά της Τρέλλας" αλλά ορισμένες πλευρές του τις δανείστηκε από τον Μύθο. Ανήκει μάλλον σε μια προγενέστερη περίοδο του έργου του Λάβκραφτ όταν ήταν προφανώς κάτω από την επιρροή του Λόρδου Ντάνσανι.
Carl Van Doren
Henry Louis Mencken
Sigmund Freud
Ο πατέρας της ψυχανάλυσης γεννήθηκε το 1856 στο Φράιμπεργκ της Μοραβίας, από γονείς εβραϊκής καταγωγής. Σπούδασε ιατρική στη Βιέννη. Μαθητής του περίφημου Γάλλου νευρολόγου Σαρκό στη Σαλπερτιέρ (1885-86), επιστρέφει στη Βιέννη και αρχίζει να ασκεί το επάγγελμά του σε συνεργασία με τον Μπρόιερ (1895-1897), χρησιμοποιώντας την ύπνωση για τη διερεύνηση του ψυχικού κόσμου των ασθενών του. Η θεμελίωση της θεωρίας του για τις ψυχικές παθήσεις και την τεχνική της ψυχανάλυσης συναντά την εχθρότητα όλου του ιατρικού κατεστημένου. Ωστόσο η πελατεία του πληθαίνει καθημερινά και βρίσκει οπαδούς στη νεώτερη γενιά ιατρών. Το 1938, μετά την κατάληψη της Αυστρίας απ' τους ναζιστές, καταφεύγει στο Λονδίνο με την κόρη του Άννα. Υποφέρει από καρκίνο του λάρυγγα. Ενώ εργάζεται πάνω σε μια ψυχαναλυτική μελέτη για τον "Χίτλερ και το Ναζισμό", μια προσβολή τον ρίχνει καταγής και εκπνέει τη νύχτα της 23ης προς την 24η Σεπτεμβρίου 1939. Στα σημαντικότερα έργα του περιλαμβάνονται: "Μελέτες για την υστερία", 1895, "Η ερμηνεία των ονείρων", 1900, "Μελέτη για τα όνειρα", 1901,"Ψυχοπαθολογία της καθημερινής ζωής", 1901, "Τρία δοκίμια για τη θεωρία της σεξουαλικότητας", 1903, "Τοτέμ και ταμπού", 1913, "Εισαγωγή στην ψυχανάλυση", 1916, "Το εγώ και το εκείνο", 1923, "Νεύρωση και ψύχωση", 1924, "Αναστολές, συμπτώματα και άγχος", 1926, "Η αρρώστια του πολιτισμού", 1930, "Η γυναικεία σεξουαλικότητα", 1931, "Σχόλιο για τον αντισημιτισμό", 1938, "Ο Μωυσής και ο μονοθεϊσμός", 1939.
Albert Einstein
O 'Αλμπερτ Αϊνστάιν γεννήθηκε στην πόλη Ulm της νότιας Γερμανίας το 1879 και πέθανε στο Princeton των ΗΠΑ το 1955. Οι γονείς του μετακόμισαν για επαγγελματικούς λόγους στο Μόναχο, όπου έμενε ένας αδελφός του πατέρα του, μηχανικός και από εκεί σύντομα στο Μιλάνο για καλύτερες επαγγελματικές προοπτικές. Ο μικρός Αλβέρτος έμεινε οικότροφος σε σχολείο του Μονάχου. Στα 15 χρόνια του σταμάτησε το σχολείο, παραιτήθηκε από τη γερμανική υπηκοότητα, διέκοψε κάθε σχέση με την εβραϊκή κοινότητα και αναχώρησε στο Μιλάνο για να συναντήσει τους γονείς του. Μετά από 1-2 χρόνια απραξίας σκέφτηκε να δώσει εξετάσεις στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης, ως αυτοδίδακτος χωρίς απολυτήριο Λυκείου. Η προσπάθεια αυτή απέτυχε και κάποιος καθηγητής τού συνέστησε να παρακολουθήσει μαθήματα Λυκείου στο Aarau. Εκεί παρακολούθησε στα έτη 1895-1896 την τρίτη και τέταρτη τάξη (για μαθητές 18 και 19 ετών)! Τελικά, μετά την ολοκλήρωση των σχολικών μαθημάτων, γράφτηκε ο 'Αινστάιν το 1896 στο Πολυτεχνείο της Ζυρίχης για να σπουδάσει εκπαιδευτικός τεχνικής επαγγελματικής σχολής με φυσικομαθηματική κατεύθυνση. Ένας από τους καθηγητές του, ο Πέρνετ, του δήλωσε μετά από λίγο καιρό ότι, έχει μεν ενδιαφέρον και θέληση, αλλά του λείπει το μυαλό! Ο βοηθός Ζάουτερ έγραψε αργότερα ότι ο φοιτητής Αϊνστάιν ήταν μοναχικός, δεν υπάκουγε στις οδηγίες των εκπαιδευτικών και πέταγε τα φυλλάδια με τις οδηγίες λύσης των προβλημάτων στα σκουπίδια. Επίσης, ο μεγάλος μαθηματικός Μινκόβσκι, ο οποίος αργότερα έμελε να συμβάλει αποφασιστικά στη μαθηματική τεκμηρίωση της "Θεωρίας της Σχετικότητας", δεν είχε εκτίμηση για τις γνώσεις του νεαρού σπουδαστή της Φυσικής. Μετά την ολοκλήρωση των σπουδών του βρήκε ο Αϊνστάιν μία θέση ως βοηθητικός δάσκαλος στο Winterthur, απολύθηκε όμως μετά από λίγο, λόγω ανεπάρκειας. Ένας φίλος τον συνέστησε κάποια στιγμή στο διευθυντή του ελβετικού γραφείου ευρεσιτεχνιών στη Βέρνη. Δουλειά του ήταν να ετοιμάζει τα έγγραφα αναγνωρίσεως των ευρεσιτεχνιών και για το σκοπό αυτό έπρεπε να περιγράφει σ' αυτά κάθε εφεύρεση σύντομα, κατανοητά και περιεκτικά. Οι ίδιοι οι εφευρέτες δεν ήταν συνήθως σε θέση να περιγράψουν την εφεύρεσή τους. Εδώ αναδείχθηκε μια ικανότητα του Αϊνστάιν, να εμβαθύνει σε ξένες ιδέες και να αναγνωρίζει την ουσία μιας διαδικασίας ή ενός μηχανισμού, εντοπίζοντας ταυτόχρονα τυχόν σφάλματα. Ο ίδιος εξομολογήθηκε αργότερα ότι αυτή η δουλειά τον είχε συναρπάσει και αποτελούσε και το χόμπυ του, αντί να δημοσιεύει σε περιοδικά απανωτά επιστημονικές εργασίες χωρίς ενδιαφέρον. Κι όμως, κάποια στιγμή δημοσίευσε το 1905 μία εργασία με τίτλο "Μία υπόθεση για τα κβάντα του φωτός", με την οποία επεκτείνει την ανακάλυψη του Πλανκ από το έτος 1900. Τυπικά γι' αυτή την εργασία του έλαβε ο Αϊνστάιν μετά από 16 χρόνια το βραβείο Νόμπελ. Και πάλι το έτος 1905 δημοσιεύτηκε για πρώτη φορά η "Ειδική Θεωρία της Σχετικότητας". Με αυτή την εργασία διαπιστώνεται ότι δεν υπάρχει απόλυτος χώρος και χρόνος, αλλά όλα εξαρτώνται από τον εκάστοτε παρατηρητή, είναι σχετικά ως προς τη θέση και την κίνησή του. Αυτή η εργασία προκάλεσε τεράστια εντύπωση στον επιστημονικό κόσμο! Έκτοτε άρχισαν να επισκέπτονται τη Βέρνη σημαντικοί επιστήμονες από όλο τον κόσμο για να γνωρίσουν τον παράξενο δημόσιο υπάλληλο. Η φήμη του Αϊνστάιν προέκυψε όμως κυρίως από το γεγονός ότι ασχολήθηκαν με τις εργασίες του κορυφαίοι επιστήμονες. Το 1911 έγινε ο Αϊνστάιν καθηγητής στο γερμανικό Πανεπιστήμιο της Πράγας και μετά στο Βερολίνο, όπου παράλληλα με τα διδακτικά καθήκοντα ολοκλήρωσε και τη "Γενική Θεωρία της Σχετικότητας". Η θεωρία αυτή επιβεβαιώθηκε πειραματικά από 'Αγγλους επιστήμονες στη διάρκεια του Α΄ παγκόσμιου πολέμου, με τη μέτρηση της απόκλισης του φωτός αστέρων, όταν αυτό περνάει από το βαρυτικό πεδίο μεγάλων μαζών, όπως αυτής του ήλιου. Το 1933, όταν οι ναζί είχαν ήδη εκλεγεί στην κυβέρνηση της Γερμανίας, άρχισαν να συκοφαντούν τον Αϊνστάιν ως πράκτορα των Αμερικανών και των Αγγλογάλλων, ενοχλημένοι από το γεγονός ότι ως σημαντικότερος εκπρόσωπος της γερμανικής επιστήμης φαινόταν εκείνη την εποχή ένας εβραίος. Αυτό είχε ως αποτέλεσμα να αναγκαστεί να αποχωρήσει ο μεγάλος ερευνητής από τη Γερμανική Ακαδημία Επιστημών. Εγκατέλειψε επίσης της Γερμανία, αυτή τη φορά οριστικά, με προορισμό την Αμερική. Με την εγκατάσταση του Αϊνστάιν στο Princeton, αρχίζει μια νέα περίοδος της ζωής του. Εκείνη την εποχή έκανε μεγάλη εντύπωση στην επιστημονική κοινότητα η ανακοίνωση του Μπορ ότι ο Χαν και ο Στράσμαν είχαν πετύχει σε εργαστήριό τους στη Γερμανία την πρώτη διάσπαση του ατόμου. Αμέσως άρχισαν οι ερευνητές να επαναλαμβάνουν αυτά τα πειράματα, βομβαρδίζοντας πυρήνες ουρανίου με ουδετερόνια. Αποτέλεσμα ήταν να απελευθερώνεται μια τεράστια ποσότητα ενέργειας, ανακάλυψη που οδήγησε στην κατασκευή της ατομικής βόμβας. Ο Αϊνστάιν πείστηκε από συναδέλφους του επιστήμονες, κυρίως από τον Τέλλερ, να συμβάλει στον αγώνα για την κατασκευή της βόμβας, φοβούμενος ότι οι ναζί θα κυρίευαν όλο τον πολιτισμένο κόσμο, αν προλάβαιναν αυτοί να αποκτήσουν το καταστροφικό όπλο. Για το σκοπό αυτό έστειλε μία επιστολή στον πρόεδρο Ρούσβελτ και του παρουσίαζε τις δυνατότητες της ατομικής βόμβας και τους κινδύνους που δημιουργούσε η κατοχή της. Τελικά οι φόβοι της επιστημονικής κοινότητας για κατάχρηση επαληθεύτηκαν από την αντίθετη πλευρά, αφού η ατομική βόμβα που κατασκευάστηκε υπό τη διεύθυνση του Οπενχάιμερ χρησιμοποιήθηκε από τις ΗΠΑ εναντίον της Ιαπωνίας, μετά την ουσιαστική λήξη του πολέμου. Στη συνέχεια και μέχρι τέλος της ζωής του δραστηριοποιήθηκε στις κινητοποιήσεις για αφοπλισμό, αφού είχε καταστεί και η Σοβιετική Ένωση πυρηνική δύναμη και είχε αρχίσει ο "ψυχρός πόλεμος", υπογράφοντας συχνά διακηρύξεις με άλλους επιστήμονες, κυρίως με τον Μπ. Ράσελ που ήταν ο κατεξοχήν ηγέτης των κινημάτων για την ειρήνη και τον αφοπλισμό.
George Orwell
Ο Έρικ Άρθουρ Μπλερ (Τζορτζ Όργουελ) γεννήθηκε το 1903 στην Ινδία. Η οικογένειά του μετακόμισε στην Αγγλία το 1907, και το 1917 ο Όργουελ έγινε δεκτός στο Κολέγιο Ίτον. Την περίοδο 1922-1927 υπηρέτησε ως μέλος της Αυτοκρατορικής Αστυνομίας Ινδιών στη Βιρμανία, από όπου εμπνεύστηκε το πρώτο του μυθιστόρημα "Μέρες της Μπούρμα" (1934). Ακολούθησαν πολλά χρόνια ανέχειας και διάφορες δουλειές, στο Παρίσι και στο Λονδίνο, που αποτυπώνονται στο "Down and Out in Paris and London" (1933). Πολέμησε στον εμφύλιο της Ισπανίας με το μέρος των Δημοκρατικών και τραυματίστηκε, εμπειρίες που περιγράφει στο "Φόρος τιμής στην Καταλωνία". Το 1938 εισήχθη σε σανατόριο και από τότε δεν ανένηψε ποτέ εντελώς. Στο Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο εργάστηκε στην Ανατολική Υπηρεσία του BBC. Η αξεπέραστη πολιτική αλληγορία του "Η φάρμα των ζώων" (1945) τον έκανε παγκοσμίως γνωστό, ενώ η φήμη του έφτασε στο απόγειό της με το σκοτεινό, μελλοντολογικό "1984" (1949). Πέθανε στο Λονδίνο το 1950.
Chapman Cohen
Bertrand Russell
Βρετανός φιλόσοφος (1872-1970). Γεννήθηκε κοντά στις όχθες του Wye. Έπειτα από πολύ καλές σπουδές έγινε καθηγητής στο Τρίνιτυ Κόλλετζ του Καίμπριτζ και μέλος της Βασιλικής Εταιρίας το 1909. Το 1916 παραιτήθηκε από τη θέση του καθηγητή· αιτία ήταν οι ειρηνόφιλες ιδέες του. Μετά τον πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο ταξίδεψε στη Ρωσία και την Κίνα, όπου και διηύθυνε ιδιωτική σχολή (1927-1932). Επίσης δίδαξε για πολλά χρόνια στις ΗΠΑ. Στο Καίμπριτζ ξαναγύρισε το 1944 και ανέλαβε πάλι τα καθήκοντα του καθηγητή. Κατά τη διαδρομή ενός μακροχρόνιου σταδίου δράσης, που επισφραγίστηκε με το βραβείο Νόμπελ το 1950 και το βρετανικό παράσημο του Τάγματος Αξίας, ο Ράσσελ και ως μαθηματικός και ως φιλόσοφος και ως κοινωνιολόγος μας έδωσε ένα ογκώδες έργο. Σ' αυτό ανήκουν τα έργα: "Principia Mathematica" (1903), "Τα προβλήματα της φιλοσοφίας" (1912), "Οι γνώσεις μας για τον εξωτερικό κόσμο και οι επιστημονικές μέθοδοι" (1914), "Ο δρόμος προς την ελευθερία: Σοσιαλισμός,αναρχία και συνδικαλισμός" (1918), "Μυστικισμός και λογική" (1918), "Μπολσεβικισμός" (1940), "Γάμος και ηθική" (1929), "Η κατάκτηση της ευτυχίας" (1930), "Ιστορία της δυτικής φιλοσοφίας" (1946) κ.ά. Υποστηρικτής της γυναικείας χειραφέτησης και της παροχής ψήφου στις γυναίκες, ο φιλόσοφος της ειρήνης είδε την ανθρωπότητα σαν ενιαίο σύνολο και τάχθηκε κατά του ναζισμού που τον πολέμησε στον Β παγκόσμιο πόλεμο, γράφοντας φοβερές σελίδες εναντίον του. Ο Ράσσελ έθεσε το κύρος του στην υπηρεσία της παγκόσμιας ειρήνης και τάχθηκε κατά της ατομικής ενέργειας για στρατιωτικούς σκοπούς. Πίστεψε στον άνθρωπο, γι' αυτό και μέσα στο έργο του διακρίνεται η αισιοδοξία του για το μέλλον. Πέθανε το Φεβρουάριο του 1970.
Martin Gardner
Carl Sagan
John Updike
O Τζων Aπντάικ (1932-2009) γεννήθηκε στο Σίλινγκτον της Πενσιλβανίας. Σπούδασε στο Χάρβαρντ και στη Σχολή Καλών Τεχνών του Ράσκιν της Oξφόρδης, στην Αγγλία. Από το 1955 ως το 1957 υπήρξε συνεργάτης της εφημερίδας "The New Yorker", όπου δημοσίευσε διηγήματα, ποιήματα και βιβλιοκριτικές. Μετά το 1957 εγκαταστάθηκε οριστικά στη Μασαχουσέτη. Έγινε γνωστός ως ο συγγραφέας του καθημερινού αμερικανού της μεσαίας τάξης, με το μυθιστόρημά του "Rabbit, Run", το 1960, με ήρωα έναν 26χρονο πρώην παίκτη του μπάσκετ στο Λύκειο, τον Harry 'Rabbit' Angstrom, και τις προσπάθειές του να ξεφύγει από έναν συμβατικό γάμο και τη ρουτίνα μιας δουλειάς που δεν τον ενδιαφέρει. Ο ίδιος ήρωας εμφανίζεται και στα επόμενα βιβλία της τετραλογίας, "Rabbit Redux", 1971, "Rabbit is Rich", 1981, "Rabbit at Rest", 1990, καθώς και στο "Rabbit Remembered", 2001, από τα οποία το δεύτερο και το τρίτο τιμήθηκαν με το βραβείο Pulitzer. Ο Απντάικ εξέδωσε, συνολικά, περισσότερα από εξήντα βιβλία, μεταξύ των οποίων είκοσι οκτώ μυθιστορήματα -με τελευταίο τον "Τρομοκράτη"/"Terrorist", το 2006-, δεκατέσσερις συλλογές διηγημάτων, δέκα βιβλία με δοκίμια κριτικής και προσωπικά κείμενα και δέκα ποιητικές συλλογές. Τα μυθιστορήματά του τιμήθηκαν με τα βραβεία Πούλιτζερ, Εθνικό Βραβείο Βιβλίου, Βραβείο Αμερικανικού Βιβλίου και Εθνικό Βραβείο Βιβλιοκριτικών, ενώ το μυθιστόρημά του "Οι μάγισσες του Ίστγουικ" (1984), μεταφέρθηκε στον κινηματογράφο από τον Τζορτζ Μίλερ το 1987 -με πρωταγωνιστές τους Τζακ Νίκολσον, Σερ, Μισέλ Πφάιφερ και Σούζαν Σάραντον- και διασκευάστηκε σε μιούζικαλ για το θέατρο. Πέθανε στο Ντάνβερς της Μασαχουσέτης τον Ιανουάριο του 2009, σε ηλικία 76 ετών, χάνοντας τη μάχη με τον καρκίνο του πνεύμονα.
John Leslie Mackie
Michael Shermer
Alfred Jules Ayer
Daniel C. Dennett
Ο Daniel C. Dennett (Βοστώνη, 1942), είναι καθηγητής φιλοσοφίας και διευθυντής του Center for Cognitive Studies του Πανεπιστημίου Tufts της Βοστόνης. Σπούδασε φιλοσοφία στο Χάρβαρντ και την Οξφόρδη. Έχει διδάξει στα Πανεπιστήμια της Οξφόρδης, του Χάρβαρντ, της Καλιφόρνια, του Πίτσμπουργκ, καθώς και στο London School of Economics, ενώ έχει δώσει διαλέξεις σε εκατοντάδες άλλα πανεπιστήμια. Είναι Επίτιμος Διδάκτωρ των Πανεπιστημίων του Κονέκτικατ, του Εδιμβούργου και του ΜcGill. Το 1987, εκλέχθηκε στην Αμερικανική Ακαδημία των Τεχνών και των Επιστημών. Είναι ο γνωστότερος φιλόσοφος παγκοσμίως στα θέματα της συνειδητότητας, της Τεχνητής Νοημοσύνης και της Γνωσιακής Επιστήμης, θεωρείται επίσης ως ένας από τους σημαντικότερους θεωρητικούς της εξέλιξης. Το γνωστότερο βιβλίο του είναι το "Darwin's Dangerous Idea" (1995). Τα έργα του έχουν μεταφραστεί στα γαλλικά, τα γερμανικά, τα ισπανικά, τα ιταλικά, τα σουηδικά, τα ελληνικά, τα ρωσικά, τα καταλανικά, τα ολλανδικά, τα ουγγρικά, τα πορτογαλικά, τα φιλανδικά, τα πολωνικά, τα ρουμανικά, τα εβραϊκά, τα τουρκικά, τα ιαπωνικά, τα κορεατικά και τα κινεζικά.
Charles Templeton
Richard Dawkins
Ο Richard Dawkins γεννήθηκε το 1941 στο Ναϊρόμπι της Κένιας, και σε πολύ νεαρή ηλικία μετακόμισε με την οικογένειά του στην Aγγλία. Απόφοιτος του Πανεπιστημίου της Οξφόρδης, πέρασε δύο χρόνια ως επίκουρος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Μπέρκλεϊ της Καλιφόρνιας, πριν επιστρέψει στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης, το 1970. Μέχρι το 2008 κατείχε την έδρα Charles Simonyi για την Κατανόηση της Επιστήμης από το Ευρύ Κοινό στο Πανεπιστήμιο της Οξφόρδης. Το συγγραφικό του έργο τού έχει αποφέρει επί τιμή διδακτορίες στην επιστήμη και τα γράμματα. Είναι εταίρος τόσο της Βασιλικής Εταιρείας (η βρετανική ακαδημία επιστημών) όσο και της Βασιλικής Εταιρείας Λογοτεχνίας. Έχει τιμηθεί με πολλά βραβεία, μεταξύ των οποίων το βραβείο της Βασιλικής Εταιρείας Λογοτεχνίας το 1987, το βραβείο Michael Faraday της Βασιλικής Εταιρείας το 1990, το βραβείο Nakayama το 1994, το διεθνές βραβείο Cosmos το 1997, το βραβείο Kistler το 2001 και το βραβείο Shakespeare το 2005.
Victor Stenger
Elizabeth Anderson
Penn Jillette
Ian McEwan
Ο Ίαν Μακ Γιούαν γεννήθηκε το 1948, σπούδασε στα Πανεπιστήμια Sussex και East Anglia και δημοσίευσε την πρώτη του συλλογή διηγημάτων, με τίτλο "Fist Love, Last Rites", το 1975, αποσπώντας μάλιστα το βραβείο Somerset Maughman, και τη δεύτερη με τίτλο "Between the Sheets", το 1977. Το 1987 κέρδισε το Whitbread Award (και το Prix Femina Etranger, έξι χρόνια μετά), για το μυθιστόρημά του "Child in Time". Έχει γράψει αρκετά μυθιστορήματα και σενάρια για τον κινηματογράφο. Τρία μυθιστορήματά του συμπεριλήφθηκαν στις τελικές υποψηφιότητες για το βραβείο Booker ("Έμμονη αγάπη", "Άμστερνταμ", "Εξιλέωση"). Το βραβείο τού απονεμήθηκε, τελικά, το 1998, για το "Άμστερνταμ". Η "Εξιλέωση" (2002), επίσης, έχει τιμηθεί με τα εξής βραβεία: W.H. Smith Literary Award (2002), National Book Critics' Circle Fiction Award (2003), Los Angeles Times Prize for Fiction (2003), και Santiago Prize for the European Novel (2004). Για το μυθιστόρημα "Σάββατο" τιμήθηκε το 2006 με το βραβείο James Tait Black Memorial Prize.
Steven Weinberg
O Steven Weinberg γεννήθηκε το 1933 στη Νέα Υόρκη. Είναι καθηγητής Φυσικής στο Πανεπιστήμιο του Harvard και ερευνητής στο Αστεροσκοπείο Smithsonian. Είναι συγγραφέας του βιβλίου "Gravitation and Cosmology: Principles and Applications of the General Theory of Relativity" (1972), καθώς και πολλών άρθρων σχετικών με τη φυσική στοιχειωδών σωματιδίων, την κοσμολογία και άλλα θέματα. Γνωστός για τη διατύπωση της θεωρίας πεδίου που ενοποιεί τις ασθενείς και ηλεκτρομαγνητικές αλληλεπιδράσεις των στοιχειωδών σωματιδίων, καθώς και για την όλη σημαντική συμβολή του στη Φυσική, έχει τιμηθεί με το βραβείο Heinemann για τη Μαθηματική Φυσική και με το βραβείο Oppenheimer. Είναι επίσης μέλος της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών. Έχει αναγορευθεί επίτιμος διδάκτορας των Θετικών Επιστημών του Πανεπιστημίου Yale, του Πανεπιστημίου του Rochester, του Πανεπιστημίου του Chicago και του Knox College. Έλαβε το Νόμπελ Φυσικής το 1979.
Salman Rushdie
Ο Salman Rushdie γεννήθηκε στη Βομβάη το 1947, έζησε στην Αγγλία από το 1961 και πρόσφατα μετακόμισε στην Αμερική. Τα βιβλία του έχουν βραβευτεί με σημαντικότατα βραβεία, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα το Booker των Booker που απονεμήθηκε στο μυθιστόρημα "Τα παιδιά του μεσονυκτίου". Το 2007 χρίστηκε ιππότης από τη βασίλισσα της Αγγλίας για την προσφορά του στη λογοτεχνία. Τα βιβλία του πάντα ξεσηκώνουν θύελλα κριτικών και διαφορετικών απόψεων, και συζητιούνται από εκατομμύρια αναγνώστες σε όλο τον κόσμο. "Ο τελευταίος στεναγμός του Μαυριτανού", το ωριμότερο μυθιστόρημά του, βραβεύτηκε το 1995 με το Whitbread Prize και το 1996 με το Ευρωπαϊκό Αριστείον Λογοτεχνίας. "Ο κόσμος κάτω απ' τα πόδια της", το οποίο κυκλοφόρησε ταυτόχρονα σε όλες τις χώρες στις οποίες είχε πουληθεί, μαζί και στην Ελλάδα, αποτέλεσε το εκδοτικό γεγονός του 1999 και βρήκε ιδιαίτερα μεγάλη απήχηση όχι μόνο στους βιβλιόφιλους αλλά και στους φανατικούς του ροκ εντ ρολ. Όλα τα βιβλία του έχουν μεταφραστεί σε πάμπολλες γλώσσες. Ο Salman Rushdie συγκαταλέγεται αναμφίβολα στους κορυφαίους συγγραφείς της γενιάς του.
Ibn Warraq
Sam Harris
Ο Αμερικανός συγγραφέας Σαμ Χάρις γεννήθηκε το 1967. Ζει στη Νέα Υόρκη. Σπούδασε φιλοσοφία στο Πανεπιστήμιο του Στάνφορντ και είναι στη διαδικασία απόκτησης διδακτορικού στη νευρολογία. Για το πρώτο του βιβλίο "Το τέλος της πίστης: Θρησκεία, τρόμος, και το μέλλον της λογικής" διακρίθηκε με το βραβείο PEN/ Martha Albrand 2005.
Antony Clifford Crayling
Ayaan Hirsi Ali
Μετάφραση: · Άρης Μπερλής
Άρης Μπερλής
Ο Άρης Μπερλής γεννήθηκε στην Πάτρα το 1944. Είναι δοκιμιογράφος, κριτικός και μεταφραστής λογοτεχνίας. Σπούδασε στο Πανεπιστήμιο Αθηνών ιατρική, χωρίς να τελειώσει τις σπουδές του. Έχει μεταφράσει, μεταξύ άλλων, στα ελληνικά έργα των Άλεν Γκίνσμπεργκ, Βιρτζίνια Γουλφ, Τζαίημς Τζόυς, Έμιλυ Μπροντέ, Έντγκαρ Άλαν Πόε, Τζόζεφ Κόνραντ, Κιάραν Κάρσον, Φλαν Ο' Μπράιαν, κ.ά. Συνεργάστηκε με εφημερίδες και περιοδικά σε θέματα κριτικής της λογοτεχνίας. Διετέλεσε εκδότης του περιοδικού "Σπείρα" (1974-1980) και εκδότης (εκδ. οίκος "Κρύσταλλο", 1980-1993). Επίσης, δίδαξε λογοτεχνική μετάφραση στο ΕΚΕΜΕΛ, όπου διετέλεσε διευθυντής σπουδών του αγγλόφωνου τμήματος. Είναι μέλος της Εταιρείας Συγγραφέων.
Ανθολογία: · Christopher Hitchens
Christopher Hitchens
Ο Κρίστοφερ Έρικ Χίτσενς (1945-2011) γεννήθηκε στο Πόρτσμουθ του Χάμσαϊρ, στη Ν. Αγγλία, κατά τη διάρκεια της πολεμικής θητείας και των δύο γονιών του στο Βασιλικό Ναυτικό. Παρακολούθησε πολύ καλές σπουδές, κάτω από τη φροντίδα τους, αρχικά στο σχολείο Leys School του Κέιμπριτζ και στη συνέχεια στο Balliol College της Οξφόρδης, όπου παρακολούθησε μαθήματα φιλοσοφίας, πολιτικής και οικονομικής επιστήμης. Στο αυτοβιογραφικό βιβλίο του "Hitch-22", που εκδόθηκε πολύ αργότερα, το 2010, αφηγήθηκε, μεταξύ άλλων, ορισμένες ομοφυλοφιλικές εμπειρίες από την ηλικία αυτή. Τη δεκαετία του '60, ο Χίτσενς εντάχθηκε στο κίνημα αντίθεσης προς τον πόλεμο του Βιετνάμ, την κλιμάκωση των πυρηνικών εξοπλισμών και την κυριαρχία των πολυεθνικών εταιρειών. Το 1965 προσχώρησε στο Εργατικό Κόμμα της Αγγλίας, από το οποίο διαγράφτηκε, όμως, το 1967, μαζί με όλη τη σπουδαστική του οργάνωση, εξαιτίας της κριτικής που άσκησαν στην υποστήριξη του πολέμου του Βιετνάμ από τον πρωθυπουργό Χάρολντ Γουίλσον. Άρχισε τη δημοσιογραφική του καριέρα τη δεκαετία του ΄70, ως ανταποκριτής του τροτσκιστικού περιοδικού "International Socialism", και αργότερα ως συνεργάτης του "The London Times Higher Education Supplement", σε θέματα κοινωνικών επιστημών, και του περιοδικού "The New Statesman". Η αυτοκτονία της μητέρας του σ' ένα δωμάτιο αθηναϊκού ξενοδοχείου, το 1973, τον έφερε κατ' ανάγκη στην Ελλάδα. Επιστρέφοντας δημοσίευσε ένα αποκαλυπτικό άρθρο για την κατάσταση της ελληνικής χούντας, που έμελλε να είναι το πρώτο του κείμενο που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό "New Statesman". Το 1981 ο Χίτσενς εγκαταστάθηκε στις ΗΠΑ, αρχίζοντας να γράφει για το εβδομαδιαίο περιοδικό "The Nation" και για το μηνιαίο "Vanity Fair", ασκώντας έντονη κριτική στους Χένρι Κίσινγκερ, Ρόναλντ Ρέιγκαν, Τζορτζ Χ. Ου. Μπους και στην πολιτική των ΗΠΑ στην Κεντρική και Νότια Αμερική. Μέσα από το τολμηρό και αντισυμβατικό περιεχόμενο του πολιτικού του λόγου, ο Χίτσενς εξελίχθηκε σε έναν από τους πιο επιφανείς δημοσιογράφους και διανοούμενος της εποχής του. Φανατικός θαυμαστής του Τόμας Πέιν, του Τζορτζ Όργουελ και του προέδρου Τζέφερσον, δεν δίστασε να περιλάβει στα βέλη της κριτικής του τη νομπελίστρια ειρήνης Μητέρα Τερέζα και τους Μπιλ και Χίλαρι Κλίντον. Το 1989 άρχισε να αποστασιοποιείται από την παραδοσιακή γραμμή "αριστερών" διανοούμενων όπως οι Νόαμ Τσόμσκι, Νόρμαν Μέιλερ, Σούζαν Σόνταγκ και Τζον Απαντάικ, λόγω της χαλαρής τους αντίδρασης στην εντολή δολοφονίας του Σαλμάν Ρούσντι που εξέδωσε ο Αγιατολάχ Χομεϊνί, με αφορμή το βιβλίο του "Σατανικοί στίχοι". Πιστοί φίλοι του ως το τέλος παρέμειναν, αντίθετα, οι συγγραφείς Ίαν Μακ Γιούαν, Μάρτιν Έμις και Σαλμάν Ρούσντι. Το 1997 συντάχθηκε με το αίτημα επιστροφής των μαρμάρων του Παρθενώνα στην Ελλάδα, καταθέτοντας την άποψή του στο βιβλίο: "The Parthenon Marbles: The Case for Reunification". Μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001 τα άρθρα του τάχθηκαν ανοιχτά υπέρ της διεθνούς επέμβασης των ΗΠΑ εναντίον των θεοκρατικών καθεστώτων και στη συνέχεια υπέρ του πολέμου στο Ιράκ, γεγονός για το οποίο κατηγορήθηκε ως νεο-αντιδραστικός. Ωστόσο, συνέχισε να διακηρύσσει με κάθε τρόπο τον ριζοσπαστικό αθεϊσμό του, γράφοντας το βιβλίο "God is not Great: How Religion Poisons Everything"/"Ο Θεός δεν είναι μεγάλος", που εκδόθηκε το 2007. Εξέδωσε αρκετά άλλα βιβλία, συμπεριλαμβανομένων των: "Cyprus", 1984, που ξαναεκδόθηκε με τίτλο: "Hostage to History: Cyprus from the Ottomans to Kissinger", 1989, "The Missionary Position: Mother Teresa in Theory and Practice", 1995, "Thomas Paine's Rights of Man: A Biography", "The Trial of Henry Kissinger"/"Η δίκη του Χένρι Κίσινγκερ", 2001, "Letters to a Young Contrarian"/"Γράμματα σ' έναν νέο αντιρρησία", 2001, "Why Orwell Matters", 2002 και "The Portable Atheist: Essential Readings for the Non-Believer", 2007. Τον Σεπτέμβριο του 2005 κατατάχθηκε πέμπτος σε μια δημοσκόπηση για τους 100 σημαντικότερους διανοούμενους των περιοδικών "Foreign Policy" και "Prospect". Πέθανε στο Χιούστον του Τέξας στις 15 Δεκεμβρίου 2011, σε ηλικία 62 ετών, μετά από μια επιπλοκή πνευμονίας που επιδείνωσε την υγεία του, ενώ είχε προσβληθεί από καρκίνο του οισοφάγου.
Έκδοση: Σεπτέμβριος 2012 από "Polaris"
Σελ.:616 (24χ17), Μαλακό εξώφυλλο, ISBN: 960-6829-36-7
Θέμα: "Θεός (Αντιλήψεις)" "Αθεΐα - Ιστορία"
"Οι οπαδοί των νεράιδων δεν χτυπάνε την πόρτα σου για να σε προσηλυτίσουν. Δεν απαιτούν να διδάσκεται η ψευτοεπιστήμη τους στα σχολεία. Δεν καταδικάζουν σε θάνατο οπαδούς άλλων νεράιδων. Δεν ισχυρίζονται ότι οι ηθικοί κανόνες βγαίνουν από τις τελετές των νεράιδων και ότι χωρίς νεράιδες θα είχαμε συνουσίες στους δρόμους και την κατάργηση της ατομικής ιδιοκτησίας. Δεν λένε ότι οι νεράιδες έφτιαξαν τον κόσμο και ως εκ τούτου πρέπει να κλείνουμε το γόνυ στον Μεγάλο Αδελφό των νεράιδων. Δεν λένε ότι η νεράιδα θα σε διατάξει να σκοτώσεις την αδελφή σου αν κυκλοφορεί στο δρόμο με κάποιον που δεν είναι ο αδελφός της.
Νομίζω λοιπόν ότι ισχύει αυτό που ο ποιητής Σέλεϋ αποκαλούσε αναγκαιότητα του αθεϊσμού. Αργά ή γρήγορα θα πρέπει να πάρεις θέση. Είτε αποδίδεις την παρουσία σου εδώ στους νόμους της βιολογίας και της φυσικής είτε την αποδίδεις σε ένα θείο σχέδιο. (Μπορείς να διακρίνεις τον φίλο από τον εχθρό από το πώς απαντούν σε αυτό το αναπόδραστο ερώτημα και από το πώς αντιμετωπίζουν τις επιπτώσεις του.) Κι ωστόσο, όπως και οι πιστοί, άπαξ και αποφασίσουμε, έχουμε ακόμη πολλή δουλειά μπροστά μας."
Ο Κρίστοφερ Χίτσενς, που πέθανε τον Δεκέμβρη του 2011, μας οδηγεί μες από την αγνωστικιστική και αντιθρησκευτική σκέψη πολλών αιώνων. Ο τόμος περιλαμβάνει 45 κείμενα που συνιστούν τον κανόνα του αθεϊσμού. Από τον Λουκρήτιο στον Ντέιβιντ Χιουμ, από τον Τόμας Χομπς και τον Σπινόζα ως τον Σέλλεϋ και τον Καρλ Μαρξ, και από τον Δαρβίνο και τον Φρόυντ ως τους νεότερους και σύγχρονους μαχητικούς συνήγορους του αθεϊσμού, τον Ρίτσαρντ Ντώκινς, τον Ντάνιελ Ντένετ, τον Μάικλ Σέρμερ, τον Σαμ Χάρις, τον Ίαν Μακιούαν, και πολλούς άλλους. Τα διαφωτιστικά όσο και απολαυστικά κείμενα της ανθολογίας, εμπλουτισμένα με τα εξαιρετικά σχόλια του Κρίστοφερ Χίτσενς, ενδιαφέρουν όχι μόνο τον άθεο, τον αγνωστικιστή και τον πανθεϊστή, αλλά διεγείρουν την περιέργεια ακόμη και του μονοθεϊστή αναγνώστη.
Περιέχονται τα κείμενα:
- Λουκρήτιος, από το "Για τη φύση των πραγμάτων" (De Rerum Natura)
- Thomas Hobbes, "Περί θρησκείας από το "Λεβιάθαν""
- Benedict De Spinoza, "Θεολογικο-πολιτική πραγματεία"
- David Hume, "Η φυσική ιστορία της θρησκείας. Περί των θαυμάτων, από το "Μια εξέταση της ανθρώπινης νόησης"
- James Boswell, "Διήγηση της τελευταίας μου συνάντησης με τον Ντέιβιντ Χιουμ"
- Percy Bysshe Shelley, "Μια ανασκευή του ντεϊσμού"
- John Stuart Mill, "Ηθικές επιρροές της πρώιμης νεότητας, από το "Αυτοβιογραφία""
- Karl Marx, "Κριτική της εγελιανής φιλοσοφίας του κράτους και του δικαίου"
- George Eliot, "Ευαγγελική διδασκαλία"
- Charles Darwin, "Αυτοβιογραφία"
- Leslie Stephen, "Απολογία ενός αγνωστικιστή"
- Anatole France, "Θαύμα"
- Mark Twain, "Σκέψεις περί Θεού, από το "Ανθρώπινες ιστορίες". Βιβλική διδασκαλία και θρησκευτική πράξη, από τα "Ευρώπη και αλλού" & "Μια πένα που ζεστάθηκε στην κόλαση""
- Joseph Conrad, "Σημείωση του συγγραφέα στο "Η γραμμή σκιάς"
- Emma Goldman, "Η φιλοσοφία του αθεϊσμού"
- H. P. Lovecraft, "Επιστολή περί της θρησκείας"
- Carl Van Doren, "Γιατί είμαι άπιστος"
- H. L. Mencken, "Μνημόσυνο"
- Sigmund Freud, "Από το "Το μέλλον μιας αυταπάτης"
- Albert Einstein, "Επιλογή κειμένων σχετικών με τη θρησκεία"
- George Orwell, "Από το "Η κόρη ενός κληρικού""
- Chapman Cohen, "Μονισμός και θρησκεία. Μια παλιά ιστορία"
- Bertrand Russell, "Ένα σκιαγράφημα πνευματικών σκουπιδιών"
- Philip Larkin, "Εωθινό. Εκκλησιασμός"
- Martin Gardner, "Ο περιπλανώμενος Ιουδαίος και η Δευτέρα Παρουσία"
- Carl Sagan, "Ο στοιχειωμένος κόσμος. Η περί Θεού υπόθεση"
- John Updike, "Από το "Η εκδοχή του Ρότζερ"
- J. L. Mackie, "Συμπεράσματα και συνεπαγωγές, από το "Το θαύμα του θεϊσμού: επιχειρήματα υπέρ και κατά της ύπαρξης του Θεού"
- Michael Shermer, "Επιστροφή στη Γένεση. Μια επιστημονική ιστορία της Δημιουργίας"
- A. J. Ayer, "Εκείνη η ανεξερεύνητη χώρα"
- Daniel C. Dennett, "Thank goodness!"
- Charles Templeton, "Μια προσωπική κατάθεση, από το "Αποχαιρετισμός στο Θεό". Ερωτήματα που μπορείς να θέσεις στον εαυτό σου"
- Richard Dawkins, "Γιατί είναι σχεδόν βέβαιο ότι δεν υπάρχει Θεός, από το "Η περί Θεού αυταπάτη". "Θρησκατέν", "Άθεοι με τον Ιησού"
- Victor Stenger, "Τα κοσμολογικά στοιχεία, από το "Θεός: η σφαλερή υπόθεση""
- Daniel C. Dennett, "Ένας λειτουργικός ορισμός της θρησκείας, από το "Απομυθοποίηση: καταρρίπτοντας τον μύθο της θρησκείας"
- Elizabeth Anderson, "Αν ο Θεός πέθανε, επιτρέπονται όλα;"
- Penn Jillette, "Δεν υπάρχει Θεός"
- Ian McEwan, "Τα μπλουζ της συντέλειας του κόσμου"
- Steven Weinberg, "Σχετικά με τον Θεό, από το "Όνειρα για μια τελική θεωρία""
- Salman Rushdie, "Imagine there 's no heaven" ένα γράμμα στον εξάκις δισεκατομμυριοστό πολίτη του κόσμου"
- Ibn Warraq, "Το Κοράνι, από το "Γιατί δεν είμαι μουσουλμάνος". Η ολοκληρωτική φύση του Ισλάμ"
- Sam Harris, "Στη σκιά του Θεού, από το "Το τέλος της πίστης""
- A. C. Grayling, "Μπορεί ένας άθεος να είναι φονταμενταλιστής; Από το "Εναντίον όλων των θεών""
- Ayaan Hirsi Ali, "Πως (και γιατί) έγινα άπιστη"