Εκδίδεται, για πρώτη φορά στην Ελλάδα, το θεατρικό έργο του τσεχοσλοβάκου συγγραφέα Κάρελ Τσάπεκ, Τα ρομπότ .
Ουτοπικό δράμα σε τρεις πράξεις, χαρακτηρίζει το έργο του ο συγγραφέας. Το έγραψε το 1920, μαζί με τον αδελφό του Γιόζεφ, και το εξέδωσε το 1921, με τον τίτλο R.U.R. (Rossum’s Universal Robots :Τα διεθνή ρομπότ του Ρόσσουμ). Η λέξη robota, στα τσέχικα σημαίνει αγγαρεία, βάναυση εργασία, και ρομπότνικ λέγεται ο ανειδίκευτος εργάτης, για τις βαριές δουλειές.
Με τη λέξη Ρομπότ, ο Τσάπεκ εισάγει, διεθνώς, τον όρο, χαρακτηρίζοντας ρομπότ όλα τα ανθρωποειδή και «προλέγει» -όπως επισημαίνει ο μεταφραστής Παναγιώτης Σκούφης, στην εισαγωγή του -ότι «η τεχνολογική πρόοδος θα φέρει κοινωνικές καταστροφές, βία, δικτατορίες, γιγαντισμό της γραφειοκρατίας , απεριόριστη εξουσία των επιχειρήσεων, ταχύτατη κατάληξη στο ολοκληρωτικό κράτος. Διαβλέπει ότι οδεύουμε προς μαζική παραγωγή, ατομικά όπλα, τεχνητή ευφυΐα, ρομποτοποίηση της κοινωνίας και της ατομικής ζωής».
Το έργο παρουσιάστηκε το 1921, στο κρατικό θέατρο της Πράγας, με μεγάλη επιτυχία. Στη συνέχεια (1922), ανέβηκε στη Νέα Υόρκη, με τον Σπένσερ Τρέισυ, και το 1923, στο Σικάγο και στο Λονδίνο. (Το 1927, ο Φριτς Λανγκ παρουσιάζει την ταινία του Μetropolis, σταθμό στην παγκόσμια φιλμογραφία, με τους εργάτες ρομπότ.)
“Τα ρομπότ ” ανεβαίνουν ξανά στη Νέα Υόρκη το 1930.Το 1938, μεταδίδεται ένα 35άλεπτο από την τηλεόραση του B.B.C., το 1941, ένα μέρος στο ραδιόφωνο του Β.Β.C. και το 1948, ολόκληρο το έργο. Έτσι, την περίοδο που όλοι, σχεδόν, ενημερώνονταν από το B. B.C., άκουγαν συγχρόνως τη φωνή του Τσάπεκ, ο οποίος, διά στόματος της Έλενας -της πρωταγωνίστριας- λέει, μεταξύ άλλων, στο έργο:
«…Οι άνθρωποι δώσανε στα ρομπότ όπλα για να καταστείλουν τις εξεγέρσεις, και τα ρομπότ σκοτώσαν τόσους πολλούς ανθρώπους. Και ύστερα οι κυβερνήσεις κάμανε στρατούς από ρομπότ και γίνανε τόσοι πόλεμοι… Ήσασταν τόσο δυνατοί, ακατανίκητοι… όλος ο κόσμος υποκλινόταν μπροστά σας».
Ο Κάρελ Τσάπεκ πεθαίνει το 1938, στην προσπάθειά του ν’ αποφύγει τη δίωξη των ανθρωποειδών της χιτλερικής Γκεστάπο και ο αδελφός του, Γιόζεφ Τσάπεκ, το 1945 - σε στρατόπεδο συγκέντρωσης - από τα αντίστοιχα ανθρωποειδή των στρατοπέδων.
Τα ρομπότ, είναι ένα έργο, το οποίο, από όποια ματιά κι αν το διαβάσεις, στην εποχή μας, δεν παύει να είναι περισσότερο επίκαιρο, παρά ποτέ.