"Άλλοι ποιητές είναι μόνο ποιητές. Εγώ είμαι ποιητής ιστορικός". (Κ, Π. Καβάφης)
Ο τίτλος του βιβλίου αυτού δεν είναι τυχαίος. Προέρχεται από το έργο του Προκόπιου Ανέκδοτα ή Απόκρυφη Ιστορία, από το οποίο ο Καβάφης αντλεί τα στοιχεία για το ποίημα "Της Ανεκδότου Ιστορίας". Αντικατοπτρίζει την κρυφή επιθυμία του ποιητή όπως την υπονοεί στο ποίημα του "Κρυμμένα":... απ' τα γραψίματά μου τα πιο σκεπασμένα από εκεί μονάχα θα με νοιώσουν...
Για πρώτη φορά τοποθετούνται εδώ τα ιστορικά ποιήματα του Καβάφη κατά χρονολογική σειρά, ανεξάρτητα από το αν ανήκουν στα αναγνωρισμένα, τα ανέκδοτα, τα αποκηρυγμένα ή τα ατελή. Μόνον έτσι αντιλαμβάνεται ο αναγνώστης τι είχε μακροπρόθεσμα κατά νου ο ποιητής. Αντικριστά στο ποίημα αναγράφονται τα ιστορικά στοιχεία των πρωταγωνιστών του ποιήματος. Έτσι είναι πολύ πιο εύκολο να κατανοήσει ο αναγνώστης τι υπονοεί ο ποιητής και το μήνυμα που θέλει να του δώσει. Χωρίς τα σχόλια αυτά χάνεται η διαχρονικότητα των μηνυμάτων και ο διάλογος με τους αιώνες που τόσο δυναμικά χαρακτηρίζουν την ποίησή του.
Στο πόνημα αυτό αναγνωρίζει κανείς ότι ο Καβάφης είναι πράγματι ένας βαθύς γνώστης της Ιστορίας του Ελληνισμού. Δεν στέκεται όμως σαν τον ιστορικό στα μεγάλα γεγονότα της Ιστορίας αλλά σαν ποιητής, ο οποίος αναδεικνύει μεμονωμένες τις πτυχές. Παρελαύνει εμπρός μας όλη η Ιστορία του Ελληνισμού που χάθηκε, οι στιγμές των μεγάλων αποτυχιών, οι διαχρονικές αδυναμίες της φυλής μας. Περιγράφονται οι μεγάλες διαμάχες των ξακουστών αλλά και ο αδύναμος απόηχος των μικρών ονομάτων της Ιστορίας μας. Νομίζει κανείς πως ο ποιητής έδωσε ήχο στη σιωπή τους! Δεν θα βρούμε εδώ τις βεβαιωμένες νίκες αλλά τις κρυμμένες ήττες. Δεν θα βρούμε τις ανδραγαθίες αλλά τις πληγές. Πρόκειται για την Απόκρυφη Ιστορία του Ελληνισμού.
Μια (αντί-) Ιστορία με τους αντιήρωές της, που ξεκινά από την πρώιμη αρχαιότητα και τελειώνει με την πτώση της Κωνσταντινούπολης. Είναι μια έμμετρη Ιστορία της οποίας οι πρωταγωνιστές απεικονίζονται όλοι πάνω σε νομίσματα. Λείπουν μόνο 10-12 προσωπογραφίες. Μια Ιστορία την οποία ο Καβάφης δούλευε κρυφά αλλά συστηματικά σε όλη του τη ζωή. Δυστυχώς δεν πρόλαβε να την ολοκληρώσει. Τώρα είναι πια αργά, είπε, λίγα χρόνια πριν από το θάνατο του.