Ο Josep Maria Montaner (Βαρκελώνη, 1954) είναι αρχιτέκτων και καθηγητής αρχιτεκτονικών συνθέσεων στη Σχολή Αρχιτεκτονικής της Βαρκελώνης (ΕΤSAB), από την οποία αποφοίτησε το 1977. Έχει διδάξει σε ευρωπαϊκά, αμερικανικά και ασιατικά πανεπιστήμια. Είναι συγγραφέας πολλών δοκιμίων και περίπου 35 βιβλίων, όπως τα Museos para el nuevo siglo/Museums for the New Century (1995), Mendes da Rocha (1996), La modernidad superada. Arquitectura, arte y pensamiento del siglo XX (1997), Arquitectura y crίtica (1999), Las formas del siglo XX (2002), Museos para el siglo XXI (2003), Repensar Barcelona (2003), Teorías de la arquitectura. Memorial Ignasi de Solà-Morales (2003), Arquitectura contemporània a Catalunya (2005), Carlos Ferrater. Obra reciente/Carlos Ferrater. Recent work (2005), Sistemas arquitectónicos contemporáneos (2008), Arquitectura y polίtica (2011), Arquitectura y crίtica en Latinoamérica (2011). Έχει αποσπάσει, επίσης, το Premio Nacional de Urbanismo του ισπανικού Υπουργείου Οικισμού, για τα άρθρα του στις εφημερίδες El Paίs και La Vanguardia.

Γεννήθηκε στον Πειραιά το 1955. Σπούδασε μουσική στο Εθνικό Ωδείο Αθηνών και στην Κρατική Ακαδημία "Luigi Cherubini" της Φλωρεντίας, καθώς και αρχιτεκτονική στη Φλωρεντία (ιστορία με τους Giovanni Klaus Koenig και Ezio Godoli). Παρακολούθησε μεταπτυχιακές σπουδές στο Πανεπιστημιακό Ινστιτούτο Αρχιτεκτονικής της Βενετίας (με τους Manfredo Tafuri και Giorgio Ciucci) και είναι διδάκτωρ ιστορίας της αρχιτεκτονικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης. Μετά την αποφοίτησή του (1981) δίδαξε ιστορία της αρχιτεκτονικής στη Σχολή Αρχιτεκτόνων του Πανεπιστημίου Φλωρεντίας, την τελευταία περίοδο ως επίκουρος καθηγητής. Στη Φλωρεντία ίδρυσε τον εκδοτικό οίκο Aletheia τον οποίο διηύθυνε επί μια δεκαετία, επιδιώκοντας την προβολή της νεοελληνικής λογοτεχνίας και του πολιτισμού: είναι έτσι μέλος της Associazione Nazionale di Studi Neogreci, με πρόεδρο τον Mario Vitti. Από το 1987 είναι σύμβουλος εκδόσεων των επιθεωρήσεων "Αρχιτεκτονικά Θέματα" και "Θέματα Χώρου+Τεχνών" καθώς και συνεργάτης της Enciclopedia Italiana Treccani, του Touring Club Italiano και της εφημερίδας "Το Βήμα" για θέματα αρχιτεκτονικής. Υπήρξε ιδρυτής και επί σειρά ετών συντονιστής της ελληνικής ομάδας του DOCOMOMO, επίτροπος της Ελλάδας στην Μπιενάλε Αρχιτεκτονικής της Βενετίας και διευθυντής του Ελληνικού Ινστιτούτου Αρχιτεκτονικής. Σήμερα είναι επίκουρος καθηγητής ιστορίας της αρχιτεκτονικής στο Τμήμα Αρχιτεκτόνων του ΑΠΘ. Μεταξύ των εργασιών του στην Ελλάδα και στο εξωτερικό περιλαμβάνεται η επιμέλεια καταλόγων εκθέσεων και η δημοσίευση περισσότερων από 150 άρθρα, εισηγήσεις, διαλέξεις και δοκίμια για την ιστορία και την κριτική της αρχιτεκτονικής, καθώς και το βιβλίο "L' architettura delle scuole e il razionalismo in Grecia" (1985). Από το Μορφωτικό Ίδρυμα Εθνικής Τραπέζης έχει κυκλοφορήσει η μελέτη του "Στοιχεία για τη νεότερη ελληνική αρχιτεκτονική, Πάτροκλος Καραντινός".