Στο Άγιον Όρος δεν γεννιούνται άνθρωποι. Πηγαίνουν εκεί από έλξη, βαθιά πίστη, ανάγκη, περιέργεια ή απελπισία. Μυούνται στην ασκητική ζωή και συνεχίζουν σε μια καρτερική σκυταλοδρομία θανάτου με τερματισμό το οστεοφυλάκιο της μονής. Από γέροντα σε υποτακτικό, από μοναχό σε δόκιμο, μια χιλιόχρονη ιστορία χωρίς διακρίσεις, καθώς ο μοναχισμός δεν κληρονομείται, κατακτιέται.
Δεν είμαι βέβαιος γιατί έφτασα στην Αθωνική Πολιτεία τον Γενάρη του 2008.
Μπορεί να ήταν η επίμονη προτροπή του φίλου και συνεργάτη Αρσένιου, απόφοιτου της Αθωνιάδας Σχολής μπορεί και ένα στοίχημα ενάντια στην πεποίθηση ότι αυτόν τον τόπο δεν μπορείς να τον οικειοποιηθείς φωτογραφικά. Δεν υπήρξε μια συγκεκριμένη αφετηρία, μιας και ήμουν ήδη στα μισά της ζωής μου, στα μισά των εικόνων μου, στα μισά της σχέσης μου με το Άγιον Όρος, που επισκέπτομαι από τα τέλη της δεκαετίας του 1970.
Μετά το πρώτο ταξίδι στις Καρυές και στην Αθωνιάδα Σχολή επέστρεψα γοητευμένος και κρυφά ευτυχής γι' αυτό που ήξερα ότι θα ακολουθήσει. Τα εικοσιπέντε ταξίδια και οι διακόσιες μέρες και νύχτες που θα καθόριζαν ένα μεγάλο μέρος της ζωής μου τα επόμενα πέντε χρόνια.
Διακόσιες μέρες γιατί ο Χρόνος στο Άγιον Όρος έχει τη δική του λογική. Αγνοεί την αγωνία μας να προλάβουμε, μπερδεύει τους δείκτες των ρολογιών και χάνεται στους αιώνες. Αυτός ήταν ο πρώτος κανόνας που έμαθα εκεί. Ακολούθησαν πολλοί κανόνες και πολλά τυπικά της αγιορείτικης ζωής που άλλα τα κατανόησα και άλλα τα σεβάστηκα ως όφειλα.
Εικοσιπέντε ταξίδια λοιπόν, με οχήματα κάθε τύπου, με καραβάκια, μουλάρια και πεζοπορίες. Πολλές πεζοπορίες, μακρές, επίπονες και αξέχαστες. Το Άγιον Όρος δεν έχει λεωφόρους, έχει σκονισμένους χωματόδρομους που στρίβουν και σε φέρνουν στο αναπάντεχο. Και από κει αρχίζουν τα μυστικά μονοπάτια που οδηγούν σε μοναστήρια, σε σκήτες, σε κελλιά, σε πηγές και σπήλαια, σε μικρά ησυχαστήρια και πραγματικούς ερημίτες. Όλ' αυτά σε τυχαίες ή προγραμματισμένες συναντήσεις. Λιγόλογες, αποκαλυπτικές, γεμάτες πιθανότητες που αθόρυβα μας έβαζαν στο ρόλο μας. Εγώ "ο επίσημος φωτογράφος", κατά τον Αρσένιο, και αυτοί "οι γέροντες του κελλιού, μοναχοί, δόκιμοι ή κοσμικοί". Ειλικρινείς και εκτεθειμένοι, ανταλλάσσουμε βλέμματα, κάποιος παραδίδεται πρώτος στις ορέξεις του αλλού και μετά η σιωπή. Ακολουθεί ένα άλλο κελλί, άλλοι άνθρωποι, μια άλλη συνάντηση, κάποιες άλλες εικόνες.
Άλλοτε υπήρξα Θεατής και άλλοτε Μύστης σε λιτανείες, πανηγύρεις, αγρυπνίες, μακρές συζητήσεις, θαύματα και αποκαλύψεις. Οι εικόνες ήταν η αφορμή, το Άγιον Όρος η αιτία. Ό,τι απέμεινε στη μνήμη την επιθυμία της επιστροφής. Κάπου εκεί στα μισά απ' όπου ξεκίνησα.
Σ' αυτό το οδοιπορικό, πολλοί ήταν οι άνθρωποι που με στήριξαν, ο καθένας με τον τρόπο του, και τους είμαι ευγνώμων. Ιδιαίτερα θέλω να ευχαριστήσω τον Αρσένιο Τοπτσίδη, τον Πατέρα Ιερώνυμο τον Σιμωνοπετρίτη, την Ειρήνη Παναγοπούλου, τους Αρσέν και Ρουπέν Καλφαγιάν, τον Δημήτρη Παπάζογλου, τον Ηλία Σκουλάκο, τον Δημήτρη Ντεϊρμεντζίδη, την οικογένεια Γράνη, τη Λίτσα Τατόγλου και τον Jean-Marie Verlet, τον Νίκο Ξυδάκη και τον Σταύρο Πετσόπουλο. Τέλος, ευχαριστώ τη σύντροφο μου Λία και τις θυγατέρες μου Δάφνη και Ηώ, που έκαναν εύκολες τις μακρές απουσίες μου.