Το παρόν τεύχος ανοίγει και πάλι με τις πρωτοπορίες των αρχών του αιώνα, ένα μανιφέστο της γαλλικής υπερρεαλιστικής ομάδας, η οποία παραμένει το 1930 συμπαγής, παρά τις πολλαπλές ρωγμές που απειλούν ήδη σοβαρά την ενότητά της. Πρόκειται για ένα παράφορο καλλιτεχνικό μανιφέστο, για μια απολογία του τρελού έρωτα, για μια διεισδυτική όσο και αποκαλυψιακή περιγραφή της ιστορικής περιόδου του μεσοπολέμου

Το παρόν τεύχος ανοίγει και πάλι με τις πρωτοπορίες των αρχών του αιώνα, ένα μανιφέστο της γαλλικής υπερρεαλιστικής ομάδας, η οποία παραμένει το 1930 συμπαγής, παρά τις πολλαπλές ρωγμές που απειλούν ήδη σοβαρά την ενότητά της. Πρόκειται για ένα παράφορο καλλιτεχνικό μανιφέστο, για μια απολογία του τρελού έρωτα, για μια διεισδυτική όσο και αποκαλυψιακή περιγραφή της ιστορικής περιόδου του μεσοπολέμου: το έργο τέχνης είναι φίμωτρο κι η τέχνη καταφύγιο, «σε μια περίοδο που χρεοκοπούν οι Τράπεζες, που ξεσπάνε επαναστάσεις, που τα κανόνια βγαίνουν σιγά σιγά απʼ τα οπλοστάσια, κι όλοι όσοι εξακολουθούν να μην ανησυχούν με τα νέα που η λογοκρισία επιτρέπει να δημοσιεύονται στις εφημερίδες, θα πρέπει να τη δουν [τη Χρυσή Εποχή].» Ή παρακάτω: «Η πραγματικότητα όντως δεν κρύβει μέσα της μύθους. Μπαίνουν τα πρώτα λιθάρια, οι κανόνες ευπρεπείας ανάγονται σε δόγμα, οι μπάτσοι χτυπούν όπως κάθε μέρα, κάθε μέρα επίσης συμβαίνουν διάφορα γεγονότα στους κόλπους της ίδιας της αστικής κοινωνίας και αντιμετωπίζονται με απόλυτη αδιαφορία. Τα γεγονότα αυτά [...] εξασθενίζουν τις αντιστάσεις μιας σάπιας κοινωνίας, η οποία προσπαθεί να επιβιώσει χρησιμοποιώντας ως μοναδικά ερείσματά της τους παπάδες και τους αστυνομικούς.» Θα πει κανείς ότι υπάρχουν διαφορές και η ιστορία επαναλαμβάνεται ως φάρσα, όλα αυτά γνωστά. Το θέμα είναι πώς το παρελθόν μπορεί να γονιμοποιήσει το μέλλον, προσαρμοσμένο στις διαφορές του, με τον τρόπο με τον οποίο αντιμετωπίζει ο Μπένγιαμιν την ιστορία, η οποία κατασκευάζεται αλλά ο τόπος κατασκευής της δεν είναι ο ομοιογενής και κενός χρόνος, αλλά ένας χρόνος που βρίθει από «τώρα». Μʼ αυτή τη λογική, ο μύθος, ο έρωτας κι η σχέση του με την επανάσταση, η αμφισβήτηση του κατεστημένου στην πνευματική του διάσταση, όποια είναι κάθε φορά αυτή, η αμφισβήτηση της καθεστηκυίας τέχνης που στηρίζει και αναπαράγει το σύστημα είναι σημερινά, σύγχρονα και παρουσιάζονται με όρους επείγοντος στη χώρα και τη γλώσσα μας. Οι υπογραφές κάτω από το μανιφέστο είναι μέρος του μύθου του υπερρεαλισμού καθαυτόν και της δικής του ιστορίας, είτε κανείς τον αντιμετωπίζει ως τελειωμένο εδώ και πάνω από τέσσερις δεκαετίες κίνημα είτε όχι. Κι από τον υπερρεαλισμό, που ήθελε να τσακίσει τη λογοτεχνία και ταύτιζε την ποίηση με τη ζωή, στην ποίηση. Ολοκληρώθηκαν οι «Ποιητικοί διάλογοι», μια πρωτοβουλία του περιοδικού και του Κώστα Παπαγεωργίου που στόχο είχε να φέρει σε επαφή ένα ευρύτερο κοινό με την ποίηση και τους ποιητές, με τον ποιητικό λόγο. Διάβασαν πάνω από 48 ποιητές, διαβάστηκαν ποιήματα από το κοινό, αναδείχτηκαν νέες φωνές μέσα από αυτό το κοινό, αποδείχτηκε ότι, όπως και σε άλλες χώρες, υπάρχει η δυνατότητα ανοίγματος της ποίησης στον κόσμο που διψά για αίσθημα κι αλήθεια. Η νέα χρονιά θα φέρει άλλους τρόπους, άλλες μορφές επικοινωνίας, είναι βέβαιο. Ως τότε, ας έλθουμε σε ένα βραβείο ποίησης που απονέμεται με μεγάλη καθυστέρηση, λόγω ποικίλων συνθηκών, το βραβείο «Άρης Αλεξάνδρου» που τιμά τη μεταφρασμένη ποίηση και αφορά το 2013. Υποσχόμαστε ότι το 2014 θα απονεμηθεί το φθινόπωρο. Επί του παρόντος, στεκόμαστε στην εξαιρετική μετάφραση του Στρατή Πασχάλη ενός κειμένου με μεγάλες δυσκολίες σε όλα τα επίπεδα: το στοχαστικό ποίημα του Μπερνάρ Νοέλ για τον Άθω, Περαστικός απʼ τον Άθω (Εκδόσεις Γαβριηλίδη). Ο Μπερνάρ Νοέλ (1930), σημαντικός γάλλος ποιητής, αλλά και πεζογράφος, κριτικός και δοκιμιογράφος, έγινε πολύ γνωστός για το σκάνδαλο που προκάλεσε το ερωτικό μυθιστόρημά του Le Chateau de Cene (1969), αλλά τιμάται στη συνέχεια ως ποιητής και στοχαστής μεγάλης ευαισθησίας. Άθεος μυστικιστής, όπως δηλώνει, γράφει μια ποιητική σύνθεση για την εμπειρία του στο Άγιο Όρος, πεζόμορφη, ηθελημένα άρρυθμη, όπως την περιγράφει στον Ντομινίκ Σαμπιερό με τον οποίο συνομιλεί στο επίμετρο, σημειώσεις της καθημερινότητας σε ενδεκασύλλαβους στίχους που πραγματώνουν μια ποίηση - νέα πίστη, όπως την περιγράφει ο Νοέλ.