"Όταν μιλάμε για Δημοκρατία, και θέλουμε η λέξη να ανταποκρίνεται στα πράγματα, πρέπει να αναφερόμαστε μόνο στην περίοδο που λειτούργησε η Δημοκρατία στην Αθήνα (462 π.Χ.-322 π.Χ.). Η περίοδος της Δημοκρατίας αποτελεί μοναδική εμπειρία για την ανθρώπινη Ιστορία, την οποία σημάδεψε ανεξίτηλα. Η κατάχρηση της λέξης "Δημοκρατία", που γίνεται μέχρι σήμερα, αποσκοπεί στην απάλειψη από την ιστορική μνήμη της μοναδικής αυτής δημοκρατικής εμπειρίας. Καταβλήθηκε, από την εποχή ακόμη που λειτουργούσε η Δημοκρατία, και καταβάλλεται μέχρι σήμερα από τις κυρίαρχες δυνάμεις, μια συστηματική προσπάθεια ν' αλλοιωθεί το αυθεντικό πρόσωπο της Δημοκρατίας, και να παρουσιαστούν σαν δημοκρατικά, καθεστώτα που έχουν πολύ μικρή ή και καμιά συγγένεια με τη Δημοκρατία...".
(απόσπασμα από το βιβλίο)

"Τότε που λειτουργούσε η Δημοκρατία (Η εξουσία των πολιτών)" επιγράφεται το τελευταίο βιβλίο του Χρήστου Ρήγα, όπου παρουσιάζονται τα συμπεράσματα της πενταετούς έρευνάς του για τη λειτουργία της Δημοκρατίας, την κοινωνική συμπεριφορά των πολιτών και τον τρόπο άσκησης της πολιτικής εξουσίας από την εκάστοτε καθεστηκυία τάξη.

Βασικό ερώτημα της έρευνας ήταν εάν λειτούργησε ποτέ η Δημοκρατία, με τον ορισμό που δίνει η ίδια η λέξη (δηλαδή ως εξουσία των πολιτών), ή ήταν πάντα μια λέξη κενή περιεχομένου που χρησιμοποιήθηκε για παραπλάνηση των λαών. Καλύπτοντας χρονικά όλη την πολιτική διαδρομή, από τότε που οι άνθρωποι ενώθηκαν σε πολιτειακά οργανωμένες κοινωνίες, μέχρι σήμερα, ο Χρ. Ρήγας έφτασε στο συμπέρασμα ότι η αυθεντική Δημοκρατία γεννήθηκε και λειτούργησε μόνο στην Αθήνα από το 462 π.Χ. μέχρι το 322 π.Χ.

Προσεγγίζοντας το πρόβλημα της πολιτικής εξουσίας από τη σκοπιά του απλού πολίτη, ο Χρήστος Ρήγας θίγει και απαντά επίκαιρα ζητήματα γύρω από την Αθηναϊκή Δημοκρατία, όπως "γιατί και πώς ο πολίτης έχει τον απόλυτο έλεγχο της εξουσίας", "πώς δεν ευδοκίμησαν τα σχέδια των δημαγωγών για την παραπλάνηση του λαού". Ξεχωριστό ενδιαφέρον παρουσιάζει η επιχειρηματολογία του συγγραφέα που ανασκευάζει τη θεωρία πολιτών-δούλων, θέτοντας το θέμα σε νέα βάση.

Η Δημοκρατία που λειτούργησε στην Αθήνα από το 462 μέχρι το 322 π.Χ. αποτελεί τη μοναδική δημοκρατική εμπειρία, γι' αυτό και η μελέτη της είναι σήμερα περισσότερο από άλλοτε απαραίτητη, όχι βέβαια για την τυπική προσφορά τής στη σύγχρονη εποχή, αλλά για να αντλήσουμε τα ουσιαστικά εκείνα στοιχεία που θα μας βοηθήσουν στον εκδημοκρατισμό των υπαρχόντων θεσμών και στη δημιουργία νέων, όντως δημοκρατικών, όπου το άτομο-πολίτης θα γίνει και πάλι ενεργό υποκείμενο της πολιτικής και κοινωνικής ζωής και όχι αντικείμενο εκμετάλλευσης.

Η μελέτη του Χρήστου Ρήγα, "Τότε που λειτουργούσε η Δημοκρατία (Η εξουσία των πολιτών)", αποτελεί απαραίτητο ανάγνωσμα για κάθε σκεπτόμενο πολίτη.