Το κλασικό μυθιστόρημα Τριστάνα συγκαταλέγεται στα διασημότερα και αρτιότερα έργα του κορυφαίου Ισπανού συγγραφέα Μπενίτο Πέρεθ Γκαλδός (1843-1920). Πρόκειται για τον μεγαλύτερο, σύμφωνα με την πλειονότητα των κριτικών, μυθιστοριογράφο της χώρας του μετά τον Θερβάντες, αλλά και για έναν από τους κύριους εκπροσώπους τού –ισπανικού και όχι μόνο– ρεαλιστικού μυθιστορήματος του 19ου αιώνα (δίχως να λείπουν από την πλατιά πεζογραφική παραγωγή του τα στοιχεία εκείνα που υπονομεύουν τον ρεαλισμό εμπλουτίζοντάς τον).
Έργο εμβληματικό, που διόλου τυχαία επιλέχθηκε για να μεταφερθεί στον κινηματογράφο από τον Λουίς Μπουνιουέλ, η Τριστάνα αφηγείται τη χιμαιρική –και γι’ αυτό ανεκπλήρωτη– επανάσταση μιας γυναίκας στο ασφυκτικό κοινωνικό περιβάλλον της Ισπανίας του 19ου αιώνα· επανάσταση τόσο απλή και τόσο ουτοπική όσο το να ζήσει ελεύθερη και ανεξάρτητη, διεκδικώντας την ερωτική ευδαιμονία παράλληλα με την προσωπική ολοκλήρωση. Το μυθιστόρημα αφηγείται, όμως, και τη συναρπαστική εξέλιξη ενός ερωτικού τριγώνου, όπου τα συναισθήματα και οι ρόλοι παρουσιάζουν απροσδόκητες, συχνά ακραίες εναλλαγές και μεταπτώσεις, τις οποίες μόνον ένας βαθύς γνώστης της ανθρώπινης ψυχής αλλά και των περιορισμών που επιβάλλει η κοινωνία, όπως ήταν ο δον Μπενίτο Πέρεθ Γκαλδός, θα μπορούσε να αποδώσει.
Με αυτό το έργο-καρπό της συγγραφικής του ωριμότητας, ο υποψήφιος για Νόμπελ πεζογράφος παρουσιάζει το παράδοξο του Φλωμπέρ: περιγράφει με τον πλέον ρεαλιστικό, ανατομικό σχεδόν τρόπο τις διακυμάνσεις του βίου μιας ηρωίδας, όπως η Μαντάμ Μποβαρύ, ως το μεδούλι ρομαντικής…