Το 1893, ο Άρθουρ Κόναν Ντόυλ, κουρασμένος από τον χαρακτήρα που επισκίαζε τα υπόλοιπα έργα του, αποφάσισε να «σκοτώσει» τον Χολμς στο διήγημα «Το Τελευταίο Πρόβλημα». Στη ιστορία αυτή, ο Χολμς παλεύει με τον αιώνιο εχθρό του, τον καθηγητή Μοριάρτι, και πέφτει μαζί του από τους καταρράκτες του Ράιχενμπαχ στην Ελβετία.
Η αντίδραση του κοινού ήταν πρωτοφανής. Χιλιάδες αναγνώστες, κυρίως στη Βρετανία, θρήνησαν τον θάνατο του Χολμς. Κάποιοι μάλιστα φορούσαν μαύρα περιβραχιόνια σε ένδειξη πένθους, σαν να είχε πεθάνει ένα πραγματικό πρόσωπο. Ο συγγραφέας Κόναν Ντόυλ δέχτηκε πληθώρα θυμωμένων επιστολών από εξαγριωμένους θαυμαστές. Χαρακτηριστικό είναι ότι συνδρομές στο Strand Magazine, όπου δημοσιεύονταν οι ιστορίες του Χολμς, μειώθηκαν δραματικά, με πάνω από 20.000 ακυρώσεις.
Για δέκα χρόνια, ο Ντόυλ αντιστάθηκε στις εκκλήσεις του κοινού και των εκδοτών. Τελικά, η οικονομική πίεση και η λαϊκή απαίτηση τον έπεισαν να τον επαναφέρει. Αρχικά, ο Ντόυλ δημοσίευσε το 1901 το μυθιστόρημα «Το Σκυλί των Μπάσκερβιλ», μια ιστορία που διαδραματίζεται πριν τον θάνατο του Χολμς, ικανοποιώντας προσωρινά το κοινό.
Δέκα χρόνια αργότερα, ο θρύλος ξαναζωντανεύει οριστικά. Ο κορυφαίος εγκληματολόγος επιστρέφει από το σκοτάδι του παρελθόντος, έτοιμος να αναλάβει δεκατρείς νέες, ανεξιχνίαστες υποθέσεις. Το 1903, ο Ντόυλ αναβίωσε πλήρως τον Χολμς με πρώτο το διήγημα «Η Περιπέτεια του Άδειου Σπιτιού», εξηγώντας ότι είχε προσποιηθεί τον θάνατό του για να κρυφτεί από τους εχθρούς του. Η επιστροφή του Χολμς έγινε δεκτή με ανακούφιση και ενθουσιασμό από το κοινό. Η αύξηση των πωλήσεων του Strand Magazine ήταν εντυπωσιακή, ανακάμπτοντας πλήρως. Παρόλο που ο Ντόυλ συνέχισε να γράφει ιστορίες του Χολμς μέχρι το 1927, ποτέ δεν έκρυψε την πικρία του για την υποχώρηση αυτή. Ο χαρακτήρας του Χολμς επισκίασε οριστικά το υπόλοιπο έργο του, κάτι που ο ίδιος δεν ήθελε. Η ιστορία του θανάτου και της επιστροφής του Σέρλοκ Χολμς είναι μια πολύ ωραία απόδειξη ότι μερικοί ήρωες είναι απλά «πολύ καλοί για να πεθάνουν».