Γεράσιμος Γρηγόρης (1907-1985). Ο Γεράσιμος Γρηγόρης γεννήθηκε στο Σπανοχώρι Σφακιωτών της Λευκάδας, γιος του Δημητρίου Γρηγόρη και μεγάλωσε σε αγροτικό περιβάλλον. Στην πόλη της Λευκάδας τέλειωσε το Γυμνάσιο και στη συνέχεια σπούδασε φιλολογία στη Φιλοσοφική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών, ενώ παράλληλα πήρε μαθήματα ζωγραφικής και χαρακτικής. Κατά τη διάρκεια του ελληνοϊταλικού πολέμου υπηρέτησε στο αλβανικό μέτωπο και πήρε μέρος στην εθνική αντίσταση, ενταγμένος στο ΕΑΜ από το 1943 και ως το 1946. Παντρεύτηκε την Αικατερίνη Πολίτου με την οποία απέκτησε δυο γιους. Ασχολήθηκε επαγγελματικά με τη δημοσιογραφία και υπήρξε μέλος της Ενώσεως Συντακτών Περιοδικού Τύπου, της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (αντιπρόεδρος το 1979) και της Εταιρείας Λευκαδικών Μελετών. Τιμήθηκε με το κρατικό βραβείο πεζογραφίας (1959 για τη συλλογή διηγημάτων Η Πολιτεία ξέσκεπη) και το πρώτο κρατικό βραβείο διηγήματος (1964 για τη συλλογή διηγημάτων Πέρα από την όχθη), καθώς επίσης με βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών για τη μελέτη του Αριστοτέλης Βαλαωρίτης (1977). Ασχολήθηκε επίσης με μεταφράσεις αρχαίου δράματος, με τη λαογραφία, τη σκιτσογραφία, τη φιλολογική μελέτη. Έργα του μεταφράστηκαν στα γερμανικά, τα ρουμανικά, τα σουηδικά, τα ουγγρικά, τα ρωσικά και τα βουλγαρικά. Πέθανε στην Αθήνα. Στη λογοτεχνία πρωτοεμφανίστηκε στη διάρκεια των φοιτητικών του χρόνων στην Αθήνα με δημοσιεύσεις ποιημάτων σε περιοδικά και το 1929 δημοσίευσε το διήγημα Το άλογό μου στο περιοδικό Ελληνικά Γράμματα. Το 1939 εξέδωσε τη συλλογή διηγημάτων Πορεία μέσα στη νύχτα. Το έργο του Γεράσιμου Γρηγόρη χρονικά μόνο μπορεί να τοποθετηθεί στην ελληνική λογοτεχνία του μεσοπολέμου. Ο Γρηγόρης βρέθηκε στον αντίποδα της ανανέωσης τόσο της ποίησης, όσο και της πεζογραφίας από τη λεγόμενη γενιά του τριάντα και συνέχισε την παράδοση των αρχών του εικοστού αιώνα, αλλά και της ελληνικής διηγηματογραφίας της γενιάς του 1880. Η πεζογραφία του κινείται στα πλαίσια του κοινωνικού ρεαλισμού συγγραφέων όπως οι Κώστας Παρορίτης, Κωνσταντίνος Θεοτόκης, Δημοσθένης Βουτυράς κ.α., χωρίς ωστόσο έμφαση στην κοινωνική καταγγελία και την κοινωνιολογική οπτική. Η γραφή του αναφέρεται συχνά σε προσωπικά βιώματα και καλύπτει τις θεματολογικές περιοχές της αστικής και αγροτικής ζωής (με έμφαση στην περιγραφή της φύσης ως αρχετυπικής δύναμης) και της ιστορικής περιόδου του δευτέρου παγκοσμίου πολέμου και της κατοχής. Επισημαίνονται επίσης οι απόπειρές του στο χώρο της υποβλητικής ατμόσφαιρας, του ονείρου και της επιστημονικής φαντασίας. Για περισσότερα βιογραφικά στοιχεία του Γεράσιμου Γρηγόρη βλ. Δόξας Τάκης, «Γρηγόρης Δ.Γεράσιμος», Μεγάλη Εγκυκλοπαίδεια της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας 6. Αθήνα, Χάρη Πάτση, χ.χ., Κοκκίνης Σπύρος, «Μνήμη Γεράσιμου Γρηγόρη», Περίπλους 28-29 (Ζάκυνθος), 1-6/1991, σ.13-14, Χατζηβασιλείου Βαγγέλης, «Γεράσιμος Γρηγόρης», Η μεσοπολεμική πεζογραφία · Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939) Γ΄, σ.196-214. Αθήνα, Σοκόλης, 1992 και χ.σ., «Γρηγόρης Γεράσιμος», Παγκόσμιο Βιογραφικό Λεξικό 3. Αθήνα, Εκδοτική Αθηνών, 1985. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).

Νίκος Κατηφόρης (1903-1967). Ο Νίκος Κατηφόρης γεννήθηκε στον Άγιο Πέτρο της Λευκάδας. Σπούδασε στη νομική σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών και πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του στην πρωτεύουσα, όπου εργάστηκε ως δικηγόρος. Δημοσίευσε λογοτεχνικά κείμένα και κριτικά δοκίμια στα περιοδικά Νέοι Βωμοί (1924), Νέα Επιθεώρηση (1929), Πρωτοπόροι (1930-1931) και Νέοι Πρωτοπόροι (1932-1936), ενώ από το 1924 και για δέκα περίπου χρόνια συνεργάστηκε - με διάφορα ψευδώνυμα - με την εφημερίδα Ριζοσπάστης ως χρονικογράφος. Κατά τη διάρκεια της μεταπολεμικής περιόδου εμφανίστηκε στα περιοδικά Ελεύθερα Γράμματα και Επιθεώρηση Τέχνης και στην εφημερίδα Αυγή. Την πρώτη του εμφάνιση στη λογοτεχνία πραγματοποίησε με τη δημοσίευση του αντιπολεμικού διηγήματος Ειρήνη στο Νουμά (με το ψευδώνυμο Σταύρος Λέκκας). Το 1922 τη συλλογή (δύο) διηγημάτων Τραβώντας στην τρέλλα. Σταθμοί στο πεζογραφικό του έργο στάθηκαν η συλλογή διηγημάτων Όσο κρατάει το σκοτάδι και το μυθιστόρημα Η πιάτσα. Παράλληλα ασχολήθηκε με τη θεατρική γραφή (από το 1931). Το πρώτο του έργο, Οι λύκοι και τα πρόβατα ανέβηκε σε σκηνοθεσία Τάκη Μουζενίδη, ενώ άλλα θεατρικά του παραστάθηκαν από τους θιάσους Μαρίκας Κοτοπούλη, Κατερίνας και από ερασιτεχνικές θεατρικές ομάδες. Υπήρξε μέλος της Εταιρείας Ελλήνων Λογοτεχνών (1950-1967) και γενικός γραμματέας της εταιρείας Θεατρικών Συγγραφέων (1946-1953). Πέθανε στην Αθήνα. Ο Νίκος Κατηφόρης ανήκει στους έλληνες πεζογράφους του μεσοπολέμου που στρατεύτηκαν υπέρ της μαρξιστικής ιδεολογίας και εντάχθηκαν στα πλαίσια του μαρξιστικού ρεαλισμού. Με καταβολές στο έργο των Δημοσθένη Βουτυρά, Κωνσταντίνου Θεοτόκη και Κωνσταντίνου Χατζόπουλου, αλλά και στους ρώσους και σκανδιναβούς μαρξιστές λογοτέχνες το έργο του κινήθηκε στο χώρο του ψυχογραφικού ρεαλισμού με έντονη την παράλληλη παρουσία των συμβολικών στοιχείων που παραπέμπουν άμεσα σε κοινωνικό και πολιτικό προβληματισμό. Στο πέρασμα του χρόνου ο συγγραφέας οδηγήθηκε από μια γενικότερη επαναστατική ενατένιση του κοινωνικού κατεστημένου στη συγκεκριμενοποίηση της ιδεολογικής του τοποθέτησης και στην εναπόθεση των ελπίδων του για ένα καλύτερο μέλλον στο κομμουνιστικό όραμα. Στο τελευταίο έργο του Ο Καρχαρίας και τα 9 κύματα αξιοσημείωτη είναι η εσωτερική αναδίπλωση του συγγραφέα, ο περιορισμός της αισιόδοξης προοπτικής του, καθώς επίσης η είσοδος στη γραφή του στοιχείων μεταφυσικής που παραπέμπουν στην ατμόσφαιρα της τεχνοτροπίας του Φραντς Κάφκα. Τα στοιχεία αντλήθηκαν από το λήμμα Αργυρίου Αλεξ., "Νίκος Κατηφόρης", Η μεσοπολεμική πεζογραφία· Από τον πρώτο ως τον δεύτερο παγκόσμιο πόλεμο (1914-1939) Ε΄, σ.8-25. Αθήνα, Σοκόλης, 1992. (Πηγή: Αρχείο Ελλήνων Λογοτεχνών, Ε.ΚΕ.ΒΙ.).

Πάνος Γ. Ροντογιάννης (1911-1996). Γεννήθηκε στους Τσουκαλάδες Λευκάδας και σπούδασε φιλολογία στην Αθήνα. Πήρε μέρος στην Εθνική Αντίσταση. Ιδρυτής της Δημόσιας Βιβλιοθήκης Λευκάδας και της Συλλογής Εικόνων Μεταβυζαντινής Τέχνης. Δίδαξε εμπνευσμένα στη μέση εκπαίδευση, κατά τη μαρτυρία των μαθητών του (Κατερίνη, Λευκάδα, Ηγουμενίτσα, Αθήνα). Ερεύνησε με πάθος και αποτελεσματικότητα το παρελθόν της Λευκάδας και άφησε σπουδαίο ιστοριογραφικό έργο, που τον ανέδειξε ιστορικό της Λευκάδας. "Η χριστιανική τέχνη στη Λευκάδα" (1974), "Ιστορία της νήσου Λευκάδος" (1980, 1982), "Οι πρωτεύουσες της Λευκάδος" (1988), "Η εκπαίδευση στη Λευκάδα 1613-1950" (1994).