Απέναντι στους διανοούμενους κέρβερους της εξουσίας, στους ενσωματωμένους στο σύστημα διανοούμενους, που συστηματικά προβάλλονται ως η μοναδική εκδοχή της διανόησης, υπάρχει και μια άλλη κατηγορία. Πρόκειται για την εν δυνάμει επαναστατική, μαζικά προλεταριοποιημένη διανόηση και για τους λιγοστούς μη ενταγμένους στο κέντρο της παραγωγής και στην εργατική τάξη, επαναστάτες διανοούμενους, στους οποίους άλλωστε ανήκαν και οι κορυφαίοι ηγέτες του εργατικού κινήματος, από τους Μαρξ, Ένγκελς, Λένιν, μέχρι τον Τσε και τον δικό μας Μπελογιάννη. Ποιος είναι ο ρόλος αυτής της δεύτερης κατηγορίας της διανόησης, σε μια εποχή που όλα αλλάζουν με ορμή, που η ίδια η εργασιακή διαδικασία διανοουμενοποιείται, και η συσσωρευμένη γνώση υπό τον έλεγχο του "general intellect" καθιστούν εφικτή την κυριαρχία της ελεύθερης δραστηριότητας ως αυτοσκοπό, που μοναδική λύση απέναντι στην καπιταλιστική βαρβαρότητα είναι η κομμουνιστική χειραφέτηση;
Πώς αυτή η επαναστατική διανόηση μπορεί να συμβάλλει έτσι ώστε να μετουσιωθεί σε υπαρκτή πραγματικότητα του κόσμου το φάντασμα του κομμουνισμού, που συνεχίζει να πλανάται πάνω από αυτόν, έτσι ώστε ο φιλόσοφος λαός να γίνει βασιλιάς του εαυτού του;
Τι περιεχόμενο μπορεί να έχουν στην εποχή μας η σχέση "καρδιάς" και "κεφαλιού", με την οποία ο Μαρξ παρομοίαζε τη σχέση εργατικής τάξης και επαναστατικής διανόησης, το "απ' έξω" από την εργατική τάξη του Λένιν, ή ο "οργανικός διανοούμενος" της εργατικής τάξης του Gramsci;
Ποιος ο χαρακτήρας και ο ρόλος της επαναστατικής διανόησης σε μια εποχή που η αστική ιδεολογική ηγεμόνευση ενισχύεται, ενώ η ίδια η εργατική τάξη δεν περιορίζεται πια στα "μπλε κολάρα", ούτε η διανόηση στους λιγοστούς αστούς εκτός παραγωγής διανοούμενους;
Ποιες οι προϋποθέσεις ύπαρξης και λειτουργίας ενός, αναγκαίου σήμερα περισσότερο από ποτέ, πρωτοπόρου επαναστατικού συλλογικού διανοούμενου, που θα συνδυάζει τη συλλογική λαϊκή σοφία με τη θεωρητική γνώση, την πολιτική με την επιστήμη, το επαναστατικό πάθος με τη λογική;