«Από πού κατάγεται άραγε η «σεξουαλική ηθική» του σύγ χρονου
δυτικού πολιτισμού, με τις μονογαμικές σχέσεις, την αμοιβαία συ ζυ-
γική αφοσίωση και τον γάμο ως α πόλυτη αξία; Μήπως έχει καθαρά
χριστιανική προέλευση ή σχετίζεται με την αστική «ιουδαιο-χριστια-
νική ηθική», την τόσο πρόσφορη για την τάξη της καπιταλιστικής πα-
ραγωγής; Αρχίζει μήπως ήδη πριν από τον χριστιανισμό, στα ελληνι-
στικά και ρωμαϊκά χρόνια, μήπως εγκαινιάζεται από τη στωική φιλο-
σοφία και από τις τέχνες του ζην που διέκριναν τον ελληνικό τρόπο
ζωής; Ήταν ο αρχαίος κόσμος τόσο ανεκτικός απέναντι στο σεξ όσο
πιστεύεται; Πώς προε τοιμάζεται η τομή που θα φέρει ο χριστιανι-
σμός στην ιδέα για το σεξ και την υποκειμενικότητα με την προβλη-
ματική της «σάρκας» και της «επιθυμίας»; Είναι βέβαιο ότι το σύγ-
χρονο «ηθικό» ζήτημα που αφορά τη σεξουαλική συμπεριφορά δεν
θα μπορέσει να απαντηθεί, αν δεν φωτιστεί πρώτα το καταγωγικό
πρόβλημα που ορίζουν τα παραπάνω ερωτήματα.
To 1981 o Μισέλ Φουκώ θα εκφωνήσει στο Κολλέγιο της Γαλλίας αυτή
τη σειρά μαθημάτων που σηματοδοτούν μιαν αποφασιστική καμπή
στη σκέψη του: οι τέχνες του ζην της ελληνιστικής εποχής γίνονται
εστίες νοήματος απ’ όπου αναδύεται μια καινούργια αντίληψη για την
ΠΛEΘPON | φιλοσοφία
ISBN 978-960-348-263-5, διαστ. 17/24 cm, 333 σελ., τιμή: 26,00 ευρώ
NNέέεεςς ΕΕκκδδόόσσεειιςς 22001155
Δελτ ίο Τύπου
υποκειμενικότητα, ενώ η επιμελημένη επεξεργασία του εαυτού από τον εαυτό θα γίνει το επίκεντρο μιας κρίσιμης προβλημα-
τικής. Η «υ ποκειμενικότητα» θα γίνει αντιληπτή ως ένα, καθορισμένο ιστορικά, βάθος εαυτού, μια ε μπειρία εαυτού που ορίζει
τις σχέσεις με το σώμα, με τους άλλους, με τον κόσμο βάσει των λόγων αλήθειας που εκφέρονται για το υποκείμενο. Ο γάλ-
λος φιλό σοφος θα θεωρήσει τον συγκεκριμένο ιστορικό χώρο –μελετώντας μια σειρά κειμένων από τον Ξενοφώντα και τους στωι-
κούς μέχρι τον Αρτεμίδωρο και τον Πλού ταρχο– ως ένα προνομιακό πεδίο για την ανάπτυξη μιας τέτοιας ρηξικέλευθης προ-
βληματικής, η ο ποία δεν συνιστά καθόλου μια «επιστροφή στο υποκείμενο» αλλά μια γε νεαλογία της δυτικής υποκειμενικότητας.
Aν σε άλλες έρευνες του Φουκώ η «α λήθεια» αφορούσε την τρέλα, την αρρώστια, το έγκλημα, τώρα αφορά εκείνο που στον
σύγχρονο δυτικό πολιτισμό αντιστοιχεί σε ό,τι ονομάζεται «σεξουαλικότητα».
«[…] Πώς γίνεται να εμφανιστούν αυτά τα παιχνίδια αλήθειας; Πώς γίνεται, εντός της εμπειρίας που έχουμε για τον εαυτό μας ως υποκείμενα μιας
σεξουαλικής σχέσης να εμφανιστούν η υποχρέωση της αλήθειας, η δυνατότητα και η αναγκαιότητα του αληθώς λέγειν; Βλέπετε ότι είναι το ίδιο
πρόβλημα που είχα θελήσει να θέσω σχετικά με την τρέλα, σχετικά με το έγκλημα κ.λπ.: πώς τα παιχνίδια αλήθειας συνδέονται με τις αληθινές πρα-
κτικές; […] Ποτέ το πραγματικό δεν θα συλλάβει αυτό το ειδικό, μοναδικό και απίθανο πραγματικό που είναι το παιχνίδι αλήθειας μέσα στο πραγ-
ματικό. Και είναι το ρίζωμα αυτού του παιχνιδιού αλήθειας μέσα στο πραγματικό που πρέπει να αντιληφθούμε εκ νέου».
Μισέλ Φουκώ