Ἡ μοναστικὴ διατροφικὴ συμπεριφορὰ βασίζεται στὶς γενικὲς διαιτητικὲς ἀρχὲς καὶ ἐντολὲς τῆς Ἁγιογραφικῆς καὶ Ὀρθόδοξης Πατερικῆς μας παράδοσης, ποὺ κύριο σκοπὸ ἔχουν τὴ «νέκρωση» καὶ «σταύρωση» τοῦ σαρκικοῦ φρονήματος καὶ τῶν ἐμπαθῶν ἐπιθυμιῶν τοῦ πεπτωκότος ἀνθρώπου, ὥστε νὰ ἑλκύσει μέσα του τὴ ζωοποιὸ χάρη τοῦ Τριαδικοῦ Θεοῦ.
Ἡ μοναστηριακὴ διατροφὴ ἀποτελεῖ ἕνα πρότυπο (μοντέλο) διατροφῆς ποὺ ἐκπληρώνει βασικὰ ἀξιώματα μιᾶς ὑγιεινῆς διατροφῆς, ὅπως: α) τὴν ποικιλία τροφίμων, β) τὸ μέτρο, καὶ γ) τὸ ἰσοζύγιο μεταξὺ τῆς ποικιλίας καὶ τοῦ μέτρου.
Ἡ μοναστικὴ διατροφικὴ συμπεριφορὰ χαρακτηριζόμενη κυρίως ἀπὸ μακροχρόνια ἐφαρμογή, ἐγκράτεια, λιτότητα, θερμιδικὸ (καθημερινὰ) καὶ διατροφικὸ (ἀκρεοφαγία καθ’ ὅλη τὴ διάρκεια τοῦ ἔτους, χορτοφαγικὴ διατροφὴ κατὰ τὶς ἡμέρες καὶ περιόδους νηστείας) περιορισμό, διαλειμματικὴ πρόσληψη τροφῆς ποὺ σέβεται τὸν κιρκαδιανὸ ρυθμό, προσφέρει στοὺς μοναχοὺς καὶ στὶς μοναχὲς ψυχοσωματικὴ ὑγεία καὶ μακροβιότητα. Οἱ ὁμάδες τροφίμων ποὺ τὴν ἀπαρτίζουν, ἡ ποιότητα, ἡ ποσότητα, ἡ συχνότητα, ὁ χρόνος καὶ ὁ τρόπος κατανάλωσής τους, ἀφ’ ἑνὸς ἀποτρέπουν τὴ δημιουργία ἢ τὴν ἐκδήλωση καταστροφικῶν γιὰ τὴν ψυχὴ καὶ τὸ σῶμα παθῶν (π.χ. γαστριμαργίας / λαιμαργίας, πορνείας / λαγνείας, πλεονεξίας, κ.ἄ.), ἀφ’ ἑτέρου συμβάλλουν σημαντικὰ στὴν πρόληψη διατροφοεξαρτώμενων ἀσθενειῶν (π.χ. καρδιαγγειακῆς νόσου, κακοήθων νεοπλασιῶν, σακχαρώδη διαβήτη τύπου 2., κ.ἄ.). Ἐπίσης, στὰ μοναστήρια δέν ὑπάρχει ὑπερπληθώρα τροφῆς γιὰ ὑπερκατανάλωση ἢ πέταμα, ὅπως αὐτὸ ὑφίσταται στὶς σύγχρονες καταναλωτικὲς κοινωνίες, μὲ ἀποτέλεσμα νὰ τηρεῖται ἀναγκαστικὰ ἡ ἀρχὴ τῆς ἐγκράτειας, τῆς λιτότητας καὶ τῆς σύνεσης στὴν κατανάλωση τῆς τροφῆς.