«Ο Ζαν Κοκτώ και η "Καταχθόνια μηχανή" του»:
Δεν είναι η μόνη φορά που ο Ζαν Κοκτώ ασχολείται με την Αρχαία Ελλάδα. Το 1927 γράφει τον "Ορφέα" και το 1928 ακολουθεί ο "Οιδίποδας τύραννος". Το 1934 επανέρχεται στην τραγική Ελλάδα, αναπλάθει την ιστορία του Οιδίποδα και γράφει για τον Λουί Ζουβέ, την "Καταχθόνια μηχανή". Το 1938 την "Αντιγόνη"· και τον "Βάκχο" το 1952.
Στο αρχικό σχεδίασμα της "Καταχθόνιας μηχανής" συμπεριελάμβανε τη συνάντηση του Οιδίποδα και της Σφίγγας. Κατά τη διάρκεια όμως της επεξεργασίας του έργου η συνάντηση έγινε στη δεύτερη πράξη μιας τετράπρακτης τραγωδίας:
Η Ιοκάστη νύχτα στις επάλξεις.
Η ψεύτικη νίκη του Οιδίποδα ενάντια στη Σφίγγα.
Η νύχτα των γάμων της Ιοκάστης και του Οιδίποδα.
Τέλος, η ποινή του Οιδίποδα που ο Κοκτώ πήρε απ' τον "Οιδίποδα τύραννο", πλουτίζοντάς την με θαυμάσιες επινοήσεις: όπως το να οδηγηθεί ο τυφλός Οιδίποδας όχι μόνο από τη μικρή Αντιγόνη αλλά και από το φάντασμα της Ιοκάστης που, εξαγνισμένο τώρα πια με τον θάνατο, ξαναγίνεται μητρικό.
Ο Κοκτώ εμπνέεται από τον αρχαίο μύθο αλλά συγχρόνως προσπαθεί να μείνει πιστός στο πνεύμα του μύθου. Έτσι, ο Οιδίποδας νικά τη Σφίγγα φαινομενικά. Η Σφίγγα μισή άνθρωπος, μισή θεός, είναι συγχρόνως η αδιάλλακτη θεά Νέμεσις και η γυναίκα. Η ερωτευμένη γυναίκα που θέλει να ζήσει κάτω απ' την ανθρώπινη μορφή για να κάνει ευτυχισμένο τον νεαρό Οιδίποδα. Ξέρει πως μετά τη νίκη του Οιδίποδα πρέπει να πέσει νεκρή, όμως αισθάνεται αδύναμη να υπακούσει στις απάνθρωπες διαταγές των θεών· θέλει για μια φορά, να βοηθήσει τον νεαρό θνητό αλλά εκείνος στο τέλος την αψηφά. Η ερωτική θυσία της Σφίγγας σπρώχνει τον Οιδίποδα, μια ώρα αρχύτερα, στην παγίδα που του έχουν στήσει οι ανελέητοι θεοί. Μια πράξη ενάντια στους ουράνιους νόμους βάζει σε ενέργεια την καταχθόνια μηχανή. Το άκαμπτο αυτό σύστημα εκφράζεται με μια μόνο φράση του θεού Άνουβι: "Εμείς έχουμε τους θεούς μας, οι θεοί έχουν τους δικούς τους. Και φτάνουμε έτσι στο άπειρο".
Η "Καταχθόνια μηχανή" τοποθετεί τον θεατή απέναντι από την αιμομιξία του Οιδίποδα. Την αιμομιξία την παίρνει από τον αρχαίο μύθο. Αλλά μαζί με την αιμομιξία υπάρχει ακόμα "μια παγίδα που βάζει σε κίνηση μια απ' τις πιο τέλειες μηχανές, φτιαγμένη από τους καταχθόνιους θεούς για τη μαθηματική εκμηδένιση ενός θνητού". [...]